سازمان بهداشت جهانی چاقی را به عنوان یک همه گیری جهانی مطرح کرده که بروز آن در حال افزایش است. چاقی تبدیل به یک مشکل سلامت همگانی شده است، به طوری که تخمین زده می شود در جهان حدود یک میلیارد بزرگسال مبتلا به اضافه وزن و بیش از ۴۰۰ میلیون نفر مبتلا به چاقی هستند.
به گزارش خبرگزاری سلامت (طبنا) از فارس، با توجه به نقش چاقی در بیماری‌های مختلف همچون بیماری های قلبی و عروقی، فشارخون، استئوآرتریت و سرطان ها، سازمان جهانی بهداشت، چاقی را یکی از ۱۰ عامل خطر مهم بیماری‌هایی می داند که موجب مرگ و میر می‌شود.
امروزه مطالعات نشان داده است که عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز بر چاقی موثر است.
شیوع بیش تر چاقی در زنان نسبت به مردان
شیوع چاقی میان مردان و زنان در بین کشورها و حتی در میان مردم یک کشور متفاوت است. اما به طور کلی شیوع چاقی در زنان نسبت به مردان بیشتر است که با افزایش سن نیز افزایش می یابد. این تفاوت جنسیتی در کشورهای در حال توسعه به ویژه در خاورمیانه و آفریقای شمالی در میان زنان تشدید یافته است.
در بانوان میانسال فاکتورهای بیولوژیکی و تغییرات هورمونی، توزیع چربی را تحت تاثیر قرار می دهد که امکان خطر یا اثر منفی چاقی بر سلامتی را افزایش می دهد.
عوامل فرهنگی و چاقی
عادت هایی که در خانواده شکل می گیرد می تواند بر وزن و سلامت بدن تاثیر بگذارد. برخی از خانواده ها غذا و نوشیدنی هایی با چربی، نمک یا شکر بالا در دورهمی ها یا به عنوان وعده ی اصلی غذاهای خود مصرف می کنند. همچنین خانواده ها زمان زیادی را برای تماشای تلویزیون، استفاده از رایانه یا گوشی های تلفن همراه صرف می کنند.
فرهنگ مذهبی، نژادی و اجتماعی به دلیل شکل دادن به عادت های زندگی بر وزن و سلامت بدن تاثیر می گذارد. در برخی فرهنگ ها غذا و نوشیدنی هایی مصرف می شود که از لحاظ چربی، قند و نمک مقادیر فراوانی دارد. عاداتی از جمله سرخ کردن غذا، از عاداتی است که می تواند موجب افزایش دریافت کالری در خانواده ها شود. مصرف غذاهای پرکالری، چربی و قند به طور منظم موجب اضافه وزن در افراد می شود.
تفاوت های محیط زندگی (شهری در برابر روستایی) تفاوت واضحی در میزان شیوع اضافه وزن و چاقی نشان داده است. در اغلب مطالعات، اضافه وزن و چاقی به طور قطعی با سکونت در شهر مرتبط است. گسترش شهرنشینی، افزایش درآمد و سرانه دریافت انرژی در کنار کاهش تحرک فیزیکی، از علت های افزایش شیوع چاقی در جوامع در حال توسعه به شمار می رود.
ایران یک کشور در حال توسعه با درآمد متوسط تحت تغییرات فرهنگی، محیطی و اقتصادی است. شیوه زندگی و رژیم غذایی در چند سال اخیر به طور قابل ملاحظه ای تغییر یافته است؛ این تغییرات به صورت منفی مصرف انرژی و هزینه ها را تحت تاثیر قرار داده است.
طبقه اجتماعی و عوامل فرهنگی در چاقی دخالت دارد. در کشورهای توسعه یافته زنان طبقات پایین جامعه چاق تر از زنان طبقات بالای جامعه هستند.
در کشورهای توسعه یافته، تصور بر این است که افراد تحصیلکرده با پیام های بهداشتی مربوط به رژیم غذایی و فعالیت بدنی آشنا بوده و این آگاهی را در رفتارشان منعکس می کنند. همچنین تحصیلات دانشگاهی می تواند توجه به سلامت، وزن و ظاهر فیزیکی خاص (و در نتیجه تلاش برای دستیابی به یک اندازه یا شکل بدنی خاص) را به دنبال داشته باشد.
ویژگی محل زندگی نیز از عوامل مؤثر بر چاقی و اضافه وزن شناخته شده است. به طور کلی محله هایی که دارای محل هایی برای پیاده روی و پارک است، با افزایش فعالیت بدنی ساکنان و در نتیجه کاهش بروز چاقی همراه است. اما بررسی ها نشان می دهد هرچه محله ای دارای محرومیت بیشتری باشد، تعداد فروشگاه های کمتری داشته باشد، شیوع چاقی و اضافه وزن در ساکنان آن بیشتر است.
«محدثه توکلی»، کارشناس واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شهدای والفجر شیراز
نظر شما