آیا بدن واقعا به ۸ لیوان آب در روز نیاز دارد؟

به طور متوسط یک فرد بالغ روزانه به چه مقدار آب نیاز دارد؟ احتمالا پاسخ معمولی را شنیده‌اید: هشت لیوان که گاهی اوقات ۸ × ۸ بیان می‌شود. اما علم زیادی پشت این توصیه وجود ندارد. یک بررسی تحقیقاتی در سال ۲۰۰۲ اساسا هیچ مطالعه قابل اعتمادی پیدا نکرد. هر پاسخ واقعا جدی به این سوال چقدر با نسخه‌ای از «بستگی دارد» آغاز می‌شود.

برندا ام دیوی، پروفسور تغذیه انسانی در دانشگاه فناوری ویرجینیا، می‌گوید: «ما هر روز به آب نیاز داریم، اما افراد عادی آن را از منابع زیادی دریافت می‌کنند: چای یا قهوه، نوشابه‌های گازدار که اغلب شامل قندی هستند که به آن نیاز ندارید و غذا، ما معمولا حدود ۲۰ درصد از نیاز مایعات خود را از غذاهای جامد و حدود ۸۰ درصد از نوشیدنی‌ها دریافت می‌کنیم».

برای حفظ تعادل آب، مواد معدنی و املاح، مقامات بهداشتی می‌گویند بزرگسالان باید به ازای هر ۱۰۰۰ کیلو کالری مصرفی، حدود یک لیتر مایع بنوشند. این مقدار برای کسی که روزانه ۲۰۰۰ کالری دریافت می‌کند کمی بیش از هشت فنجان است؛ منبع احتمالی مفهوم ۸ × ۸. اما بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ که روی ۱۶۰۰۰ بزرگسال انجام شد، اکثر افراد این سطح از هیدراتاسیون را از طریق انواع غذاها و نوشیدنی‌ها به دست می‌آورند که حدود یک سوم آن از آب ساده تامین می‌شود.

مکانیسم‌های طبیعی تشنگی دلیلی است که بسیاری از ما نیازی به نگرانی بیش از حد در مورد هیدراتاسیون نداریم. بدن بزرگسالان تقریبا ۶۰ درصد آب است (نزدیک به ۸۰ درصد در ریه‌ها و کلیه‌ها) و غلظت آب را به دقت کنترل می‌کند. همه ما با جنبه حسی این مقررات آشنا هستیم: گلو خشک و هشدار فوری تشنگی. اما اخیرا دانشمندان علوم اعصاب به بینش‌های قابل توجه دیگری در مورد چگونگی کنترل تشنگی در بدن و کنترل در مغز دست یافته‌اند.

محققان از دهه ۱۹۵۰ می‌دانستند که ساختاری به اندازه نخود در هیپوتالاموس مغز تشنگی را کنترل می‌کند. بنگت اندرسون فیزیولوژیست سوئدی در مجموعه‌ای از آزمایش‌ها که در آن نمک را به مغز بزها تزریق کرد، نشان داد که ناحیه‌ای به نام اندام ساب فورنیکال (SFO) غلظت آب و املاح خون را کنترل و میل به نوشیدن را تحریک می‌۰کند. SFO همان نقش را در افراد ایفا می‌کند. اما ایده‌های اندرسون نتوانست به طور کامل توضیح دهد که چگونه تشنگی را تجربه می‌کنیم. به عنوان مثال، وقتی یک نوشیدنی می‌خوریم، تقریبا بلافاصله احساس سیری می‌کنیم، و با این حال ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد تا مایعی از دهان ما، از طریق دستگاه گوارش وارد جریان خون شود.

کریستوفر زیمرمن، عصب شناس از دانشگاه پرینستون، توضیح می‌دهد: چیزی در مغز می‌گوید که ممکن است خون شما هنوز شرایط را تغییر نداده باشد، اما به اندازه کافی آب نوشیده‌اید تا بتوانید احساس تشنگی نکنید.

زیمرمن و همکارانش در یکسری آزمایش‌های روی موش‌ها، فعالیت نورون‌ها را در SFO اندازه‌گیری کردند. او می‌گوید: «در مشاهدات ما هنگامی که موش آب می‌نوشید یا آب شور می‌نوشید و وقتی غذا می‌خورد، فعالیت آن‌ها خیلی سریع تغییر می‌کرد».

تحقیقات آن‌ها نشان داد که سیگنال‌ها از چندین مکان به SFO همگرا می‌شوند. شما یک سیگنال از خون دریافت می‌کنید که وضعیت فعلی هیدراتاسیون شما را نشان می‌دهد، یک سیگنال از دهان که به شما می‌گوید چقدر مایع نوشیده‌اید، و یک سیگنال از روده که به شما می‌گوید چه چیزی مصرف شده است. او توضیح می‌دهد که نورون‌های SFO این سیگنال‌ها را به هم اضافه کرده و سپس میل به نوشیدن یا ترک نوشیدن را منتقل می‌کنند.

نکته مهم کار زیمرمن این است که در بیشتر موارد می‌توانید به سیستم تشنگی خود اعتماد کنید تا به شما بگوید چه زمانی نیاز به نوشیدن دارید، نه پیروی از برخی توصیه‌های خودسرانه. اما استثناهایی وجود دارد. از آنجایی که حساسیت این سیستم ممکن است با افزایش سن کاهش یابد، افراد مسن ممکن است نیاز به تنظیم یادآوری برای نوشیدن داشته باشند، مطالعه سال ۲۰۱۳ نشان داد که به طور متوسط، افراد بالای ۷۰ سال به اندازه کافی هیدراته نمی‌شوند. افراد مبتلا به بیماری‌های خاصی از جمله سنگ کلیه و اسهال نیز به آب اضافی نیاز دارند؛ تحقیقات دیوی و دیگران نشان می‌دهد افراد میانسال و مسن که در تلاش برای کاهش وزن یا حفظ وزن خود هستند، اگر قبل از غذا با ۱۶ اونس آب پر شوند، کالری کمتری مصرف می‌کنند.