روان سالم؛پلی به سوی جامعه سالم/نشانه‌های اختلال استرسی پس از سانحه را بشناسید

به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت به نقل از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی،دکتر شیوا ایلیایی با اشاره به این که در زندگی روزمره، هركسی ممكن است با حوادث طاقت فرسا، ترسناک و یا خارج از كنترل روبه‌رو شود، اظهار کرد: ممكن است هر فردی در زندگی خود حداقل یک بار سانحه رانندگی را تجربه کند و یا قربانی  تجاوز و يا شاهد حادثه ای دردناک باشد.

وی افزود: پليس، آتش نشان‌ها و كاركنان آمبولانس‌ها با احتمال بيشتر با چنين حوادثی روبه‌رو می شوند، آنها اغلب مجبورند با حوادث ترسناک مقابله كنند حتی در برخی موارد سربازان ممكن است هدف تير يا انفجار قرار گيرند و يا شاهد كشته و مجروح شدن دوستانشان باشند.

 اختلال استرسی پس از حادثه چیست؟

 این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به این موضوع که اغلب مردم، بعد از مدتی  بدون هيچ كمكی با اتفاقات سخت كنار می‌آيند خاطرنشان کرد: در بعضی افراد تجربيات تلخ واكنشی را ايجاد می كند كه ممكن است برای ماهها يا سالها طول بكشد که اين واكنش را اختلال استرسی پس از حادثه يا اختصارا (PTSD)می گویند.

وی درباره این که چگونه PTSD شروع می شود توضیح داد: PTSD می تواند پس از هر حادثه تلخی آغاز شود، يک حادثه تلخ، حادثه ای است كه ما در آن احساس خطر می كنيم، زندگی مان در معرض تهديد است يا  شاهد مردن و يا مجروح شدن ديگران باشيم.

 به گفته دکترایلیایی حوادث شديد جاده ای، درگيری های نظامی، تجاوزها( تجاوز جنسی، حمله فيزيكی، سوءاستفاده، دزدی وزور گيری)، گروگان گرفته شدن، حملات تروريستی، اسير جنگی بودن، حوادث ناگوار طبيعی يا حاصل دست بشر، داشتن بيماری های لاعلاج و یا حتی شنيدن حوادث غير منتظره و يامرگ ناگهانی يک دوست و يا فاميل می تواند آغاز گر PTSD باشد.

 متخصص روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  با بیان این موضوع که علائم PTSD می تواند بعد از يک تاخير چند هفته ای و يا چند ماهه شروع شود گفت: این نشانه ها  معمولا در بازه زمانی بین دو تا شش ماه پس از حادثه ناگوار ظاهر می شوند.

نشانه های PTSDرا جدی بگیرید

  وی تاکید کرد: احساس غم عميق، افسردگی، اضطراب، احساس گناه و يا عصبانيت از جمله نشانه های ابتلا به PTSD هستند.

 دکتر ایلیایی با بیان این موضوع که به غير از احساسات  قابل درک، سه نوع عمده علائم ديگرهم در مبتلایان به  اختلال مذکور وجود دارد، توضیح داد: در وضعیتی که كابوس حادثه مداوم در ذهن فرد تكرار شود و اين حالت به صورت چندبار در طی روز و يا در خواب رخ دهد، این کابوس ها آن چنان واقعی به‌نظر می رسند كه فرد احساس می کند واقعا آن حادثه در حال رخ دادن است و حتی در برخی موارد ممكن است احساسات (ترس و تعريق) و يا حواس فيزيكی (اعم از شنوايی،  بويايی و درد) كه اتفاق افتاده بود را دوباره احساس كند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  خاطرنشان کرد: اتفاقات معمولی ممكن است باعث یادآوری حادثه تلخ شود به عنوان مثال اگر شما يک حادثه رانندگی را در هوای بارانی تجربه کرده باشید به محض این که هوا بارانی شود ممكن است آن حادثه تلخ برای شما تداعی شود.

متخصص روانپزشکی دانشگاه با اشاره به این موضوع که دوری گزينی و بی‌تفاوتی، همچنین دوباره زنده كردن خاطرات ممكن است بسيار افسرده كننده باشد تاکید کرد: ممكن است فردی که دچار اختلال PTSD بخواهد به آن بی توجهی كند یا به طور مثال خود را با سرگرمی ها، زياد كار كردن، حل كردن جدول و معما، دوری از مکان‌ها و افرادی که حادثه تلخ را یادآوری می کنند، دور کند ولی بدون شک بی تفاوتی به اطراف و تلاش برای عادی جلوه دادن شرایط می تواند در آینده چالش های جدی تری به وجود بیاورد.

مبتلایان به اختلال استرسی پس از حادثه همیشه در حالت آماده باش هستند

وی با تاکید بر این موضوع که مبتلایان به PTSD هميشه در حالت آماده باش به سر می‌برند گفت: گویی كه این افراد منتظر خطر هستند و نمی توانند احساس آرامش كنند، مدام مضطرب هستند و به سختی به خواب فرو مي‌روند و به طور کلی بی قرار و نا آرام هستند.

واكنش احساسی، دردهای عضلانی، اسهال، ضربان قلب نامنظم، سردرد، ترس و حملات پانيک، افسردگی، مصرف مواد مخدر و انواع مسكن‌ها از دیگر علامت های ابتلا به PTSD که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره کرد.

 وی در پاسخ به این سوال که آيا هر كسی بعد از يک حادثه دچار  PTSD می شود، گفت: خیر، اما تقريبا بیشتر افراد علائم PTSD را در طی ماه اول بعد از سوانح شدید تجربه می کنند این واکنش های استرسی حاد باعث فهم تجربيات تلخ می شود، بنابراین اغلب افراد پس از چند هفته به آرامی با اتفاقات پيش آمده كنار می آيند و علائم استرس به مرور از بین می رود، اما نکته اینجاست که وقتی علائم طولانی شود تبدیل به اختلال PTSD می شود.

 PTSD درمان می شود

وی به مبتلایان به PTSD توصیه کرد: خودتان را بخاطر PTSD ملامت نكنيد، علائم PTSD نشانگر ضعف نيست این نشانه ها، علائم طبيعی در افراد طبيعی به حوادث تلخ هستند بنابراین احساساتتان را در خودتان نگه نداريد و اگر دچار این اختلال شده ايد با پزشک متخصص مشورت کنید، چرا كه درمان ها بسيار موفقيت آميز است.

وی افزود: انتظار نداشته باشيد كه خاطرات بد سريعا از بين بروند، آنها ممكن است برای مدتی با شما باشند، زياد از حد از خودتان انتظار نداشته باشيد. به خودتان زمان بدهيد تا تطابق به آنچه اتفاق افتاده است رخ دهد.

وی در ادامه به انواع روش های درمانی PTSD  اشاره کرد و افزود: این بیماری دو درمان جسمانی و روانشناسی دارد به این شکل که همه روان درمانی های موثر بر PTSD، بر آن حادثه نا گوار كه علائم را ايجاد كرده اند تمركز می كنند نه بر روی زندگی گذشته تان، شما نمی توانيد آنچه را اتفاق افتاده است تغييردهيد و يا فراموش كنيد اما شما می توانيد ياد بگيريد طور ديگری درباره آن، درباره جهان و درباره زندگی تان فكر كنيد. فردی که از اختلالات ناشی از یک حادثه ناگوار رنج می برد باید قادر باشد آنچه را كه اتفاق افتاده تا آنجایی كه ممكن است بدون اينكه دچار وحشت و اضطراب شود به خاطر آورد، اين درمان ها به میزان قابل توجهی او کمک خواهد کرد.

  وی با اشاره به درمان های دارويي در مبتلایان به PTSD خاطرنشان کرد: اين درمان ها که باید تحت نظارت پزشک متخصص انجام شود باعث كنترل اضطراب ناشی از PTSD می شود در مجموع همه درمان ها به فرد کمک می كند تا راه‌های آرامش (Relaxing) و كنترل استرس را ياد بگيريد.

وی در پایان به اطرافیان افرادی که از اختلال استرسی پس از حادثه رنج می بردند هشدار داد: هرگز از كسی كه حادثه بدی را پشت سر گذرانده است نپرسيد كه او چه احساسی دارد، به آنها نگویيد كه خوش شانس بوده اند كه زنده مانده اند، سعی در كوچک جلوه دادن تجربيات تلخ نداشته باشيد مانند: اين خيلی هم بد نيست و به آنها پيشنهاد نكنيد كه فقط احتياج به كنترل احساساتشان دارند.