راه‌های پیشگیری از مسمومیت‌های دارویی در کودکان چیست؟

به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت، بر اساس مطالعات انجام شده کودکان زیر 5 سال، پر خطرترین گروه سنی از نظر بروز مسمومیت هستند چراکه ممکن است آنها هر چیزی را به سمت دهان ببرند. این عمل بخشی از آموزش و درک این گروه سنی از محیط اطرافشان است و می تواند زمینه بروز مسمومیت را برای آنها فراهم کند.

مسمومیت انواع مختلفی دارد که یکی از متداول‌ترین آن مسمومیت دارویی است. استفاده بیش از حد مجاز داروها شایع‌ترین علت بروز مسمومیت ها در جهان به شمار می روند.

بسیاری از مردم به صورت خودسرانه از قرص هایی مانند استامینوفن، انواع کدئین و یا دیگر داروها برای رفع کسالت استفاده می کنند در حالی که به گفته پزشکان استفاده خودسرانه از دارو مخصوصا برای کودکان می تواند بسیار خطرناک باشد و در طولانی مدت سلامت آنها را تهدید کند.

تاثیر مصرف دارو بدون تجویز پزشک

فريبا شیروانی فوق تخصص بیماری های عفونی اطفال در گفتگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت، با اشاره به تاثیر مسمومیت های دارویی بر کودکان و راه های پیشگیری از آن، اظهار داشت: پیشگیری از مسمومیت های دارویی در کودکان بسیار موضوع مهم و ارزشمندی است که هرگز کهنه نمی شود.

وی با بیان اینکه مصرف داروها در کودکان هم می تواند توسط پزشک برای درمان بیمار تجویز شده باشد و هم توسط خانواده به صورت خودسرانه به کودک داده شود، گفت: نکته بسیار مهم این است که در زمان بیماری کودک، خانواده ها به صورت خودسرانه دارویی که قبلا توسط پزشک برای همان بیماری تجویز شده را مجدد خریداری و به کودک می دهند.

فوق تخصص بیماری های عفونی اطفال ادامه داد: ما نباید برای درمان بیماری از داروهایی که در گذشته توسط پزشک تجویز شده استفاده کنیم چرا که ممکن است تشخیص ما از بیماری کودک کاملا درست نباشد یا اینکه فراموش کرده باشیم که قبلا چه دارویی توسط پزشک تجویز شده است. داروهایی که بدون دستور پزشک خریداری می شوند می توانند از نظر شکل و یا دوز دارو با یکدیگر فرق داشته باشند.

استفاده از داروهای اشتباهی می تواند کشنده باشد

شیروانی تاکید کرد: در بسیاری از مواقع خانواده ها بدون اطلاع از میزان بیماری کودکشان نسبت به مصرف دارو اقدام می کنند که همین امر هم باعث خوراندن داروی اشتباهی به کودک و مسمومیت های دارویی می شود.

عوراض استفاده زیاد از داروی استامینوفن

وی اضافه کرد: گاهی افرادی که در داروخانه کار می کنند هم متوجه میزان بیماری نمی شوند و دارویی به شما می دهند که برای بیمارتان مناسب نیست. بعضی از داروها مانند استامینوفن اگرچه به ظاهر کم خطر هستند اما مصرف بالای مقادیر آن می تواند برای کودک کشنده باشد.

این فوق تخصص بیماری های عفونی اطفال با تاکید بر این موضوع که حتی تفاوت بین مصرف قطره و شربت بسیار زیاد است، گفت: اگر همان مقداری که کودک شربت مصرف می کند، قطره هم مصرف کند می تواند برای کودک خطرآفرین باشد.

داروهای تراپوتیک

شیروانی ادامه داد: بعضی از داروها تراپوتیک هستند یعنی دامنه مسمومیت زایی آنها به یکدیگر بسیار نزدیک است و می تواند خطرناک باشند. بعضی از داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین و سایر داروهای ضد تشنج هم اینگونه هستند به همین دلیل باید دقت شود که داروها به صورت منظم و سر ساعت مصرف شوند.

وی با بیان اینکه اگر خانواده‌ها دارویی به کودک می دهند نباید تکراری باشد،تاکید کرد: اینکه داروها سر ساعت و به صورت منظم به کودک داده شوند بسیار حائز اهمیت است و اگر خانواده ها زمان مصرف دارو را فراموش می کنند حتما باید آن را در جایی یادداشت کنند.

این فوق تخصص بیماری های عفونی اطفال تصریح کرد: افراد زمانی که می‌خواهند یک نوع دارو را خریداری کنند حتما باید دقت داشته باشند که همان دارو را با دوز بالاتر از داروخانه دریافت نکنند چراکه در غیر این صورت مشکلات زیادی برای آنها پیش خواهد آمد.

شیروانی با بیان اینکه گاهی کودکان بدون کنترل والدین نسبت به مصرف دارو اقدام می‌کنند، گفت: موارد این چنینی در کودکان بسیار زیاد است به همین دلیل باید دارو را از دسترس کودکان دور نگاه داریم، همچنین داروهای مصرفی خانواده ها نیز باید دور از دسترس کودکان نگهداری شود چراکه ممکن است کودک نسبت به مصرف آن اقدام کند.

وی با تاکید بر اینکه خانواده ها نباد داروهای خود را در مقابل چشم کودکان مصرف کنند، بیان داشت: چرا که ممکن است کودکان از بزرگسالان تقلید کنند و طبق روش آنها دارو را مصرف کنند.

دارو، شکلات یا آبنبات نیست

این فوق تخصص بیماری های عفونی اطفال تاکید کرد: زمانی که به کودک دارو می دهیم نباید بگوییم که این دارو شکلاتی یا آبنبات است چرا ممکن است به اشتباه بعد از مصرف دارو توسط خانواده، نسبت به خوردن مجدد آن اقدام کند.

شیروانی در ادامه با اشاره به اینکه کودکان را نباید در خوردن داروهای خود مشارکت دهید، افزود: در واقع نباید کاری کنیم که کودکان فکر کنند که این دارو برای آنها هم مناسب است. اگر کودکی با یک فرد مسن خانواده زیاد در ارتباط است، داروهای این فرد باید دور از دسترس کودک قرار گیرد.

وی اضافه کرد: گاهی ممکن است افراد مسن دقت نکنند و کودکان به اشتباه داروهای این افراد را مصرف کنند و برای آنها مشکلات زیادی ایجاد شود.

به گفته این فوق تخصص بیماری های عفونی اطفال، اگر شخصی که در خانواده اقدام به خودکشی کرده است داروهایی که منجر به این اتفاق شده باید از دسترس کودکان دور نگاه داشته شود. همچنین خانواده باید مراقب باشد داروها را از دستری فردی که خودکشی کرده دور نگاه دارد تا فرد مجدد نسبت به مصرف دارو اقدام نکند.

میزان دوز دارو باید محاسبه شود

شیروانی تاکید کرد: برای مصرف دارو در کودکان باید بدانیم که دوز داروها به چه میزان است، دوز دارو باید به صورت دقیق محاسبه شود. همچنین خانواده ها نباید به صورت خودسرانه و بدون کنترل برای کودکان دارو تجویز کنند چراکه این موضوع بسیار خطرناک است و می تواند عواقب جبران ناپذیری برای کودک به دنبال داشته باشد.

وی گفت: خانواده ها حتما باید تحت نظر پزشک نسبت به درمان فرزند خود اقدام کنند و از تجویز داروی خودسرانه بپرهیزند.

بهترین راه برای پیشگیری از مسمومیت ناخواسته با دارو‌ها آن است که دارو را فقط با تجویز پزشک مصرف کنید و از خود‌درمانی بپرهیزید. همچنین دارو‌ها را به هیچ عنوان در دسترس کودکان قرار ندهید.

خانواده ها باید یادشان باشد که اگر دارویی توسط پزشک برای درمان بیماری خاصی تجویز شده نباید آن را در موارد مشابه مصرف کنند. عدم رعایت این موضوع می‌تواند زمینه ساز مسمومیت دارویی جبران ناپذیری برای فرد شود.

 

گزارش از مینا افسریان