توسعه عادلانه سلامت پایه توسعه جامعه است

به گزارش خبرگزاری سلامت (طبنا) گیلان:دکتر مرتضی فلاح کرکان، هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در یادداشتی نوشت: اﻣﺮوزه ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ همه جانبه دﻏﺪﻏﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺴﯿﺎری از ﮐﺸﻮرﻫﺎ اﺳﺖ. ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎده، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭼﯿﺰی ﺟﺰ رﺿﺎﯾﺖﺑﺨﺶﺗﺮ ﮐﺮدن وﺿﻌﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮدم جامعه ﻧﯿﺴﺖ. از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﺪون کیفیت ﺳﻼﻣﺖ مطلوب ﻫﯿﭻ ﮐﺲ از زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد راﺿﯽ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺘﻘﺮار ﺳﻼﻣﺖ در اﺻﻮل ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ، اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ. دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت و اﻣﮑﺎﻧﺎت بهداشتی- درﻣﺎﻧﯽ ﯾﮑﯽ از ﭘﯿﺶ ﻧﯿﺎزﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ ﺗﻮﺳﻌﮥ ﭘﺎﯾﺪار اﻧﺴﺎنی محسوب می شود.

سلامت به معنی برخورداری از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی است و تنها نبود بیماری و معلولیت و ناتوانی تعریف سلامت نیست. ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﺮای ﺗﺎﻣﯿﻦ، ﺣﻔﻆ و ارﺗﻘﺎی ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ. نابرابری در سلامت اصطلاحی کلی است که برای نشان دادن اختلاف‌ها، تغییرات و ناهمسانی‌های موجود در دسترسی افراد یا گروه‌ها به سلامت از آن استفاده می‌شود.

تعیین ﻧﯿﺎزﻫﺎی سلامت محور در ﻫﺮ زﻣﺎن و ﺗﺪارک ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ و کاهش میزان نابرابری بدون آگاهی از شرایط موجود ﺑﻪ دﺳﺖ نمی آﯾﺪ. در جریان هرگونه تصمیم گیری اعم از برنامه ریزی، ارزیابی و مدیریت اوضاع چنانچه در طلب شرایطی مطلوب هستیم، باید در راستای ایجاد تعادلی منطقی و واقع بینانه به لحاظ برخورداری از امکانات و خدمات حرکت کنیم. گام اول در جهت چنین حرکتی شناخت وضع موجود و امکانات و اطلاع از محدودیت های آن است. داده ﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ نشانگر وﺿﻌﯿﺖ ﺳﻼﻣﺖ استان، رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺳﻼﻣﺖ زای مردمان زیست بوم و داﻧﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ در زﻣﯿﻨﻪ ﺳﻼﻣﺖ باشند و میزان ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ ﻧﻈﺎم ﺳﻼﻣﺖ، ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎی اﺻﻠﯽ و اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ، ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﮐﺎرآﯾﯽ ﺳﺎزﻣﺎن را ارزیابی کنند.

حال باید به مسائل نظام سلامت در استان گیلان نگریست. جست و جوی کوتاه در اینترنت و مطالعه مصاحبه های مسئولین استانی طی چند سال اخیر موارد زیر را مشخص می کند.

استان گیلان پیرترین استان کشور است. گیلان کم ترین میزان نرخ موالید در کشور را دارد. در بررسی های انجام شده استان گیلان در صدر شیوع پرفشاری خون و چربی خون و سومین استان در شیوع قند خون قرار دارد. مردم استان گیلان جز کم تحرک ترین و چاق ترین استان های کشور محسوب می شوند. روزانه سه نفر ابتلای جدید به سرطان پستان و دو نفر سرطان دستگاه گوارش در گیلان گزارش می شود. زیرساخت های سلامت گیلان فرسوده است. مرکز استان گیلان سال هاست در انتظار بیمارستان جنرال است. تعداد و توزیع پایگاه های اورژانس پیش بیمارستانی نامتناسب است. استان گیلان نیاز به افزایش پایگاه های ثابت و سیار انتقال خون دارد. استان گیلان از کمبود و ناکارآمدی نیروی انسانی رنج می برد. شاخص های نظام سلامت گیلان از میانگین کشوری پایین تر است و خبرهای مشابهی که طی چندین سال اخیر درخصوص وضعیت سلامت عمومی در استان منتشر شده، به همین شکل نگران کننده اند و این بیانگر یک واقعیت تلخ در مورد ساختار سلامت استان گیلان و نیاز ضروری به اقداماتی فوری است.

برای برون رفت از شرایط حاکم ابتدا نیازمند نگاه علمی و مبتنی بر آمار دقیق و همچنین فارغ از سیاست زدگی افراد تصمیم ساز و تصمیم گیر در استان می باشیم. امکانات و زیرساخت‌های سلامت در گیلان نیازمند ارتقاء و بهبود است. بایستی از تجربه سایر استان ها بهره برد و به ایجاد یک یا دو دانشگاه علوم پزشکی دیگر در غرب و یا شرق استان به عنوان اقدامی اساسی برای برنامه ریزی، نظارت و چابک سازی نظام سلامت استان اندیشید.

ایجاد نگاه آمایشی در بین مسئولین و سیاسیون استان گیلان به جهت توزیع منطقی نیروی انسانی، تجهیزات و منابع مالی در استان برای بهبود عدالت در شاخص سلامت استان نیاز است. ارتقا اقدامات بین سازمانی در استان گیلان و هماهنگ سازی ساختارهای سلامت محور در راستای سیاست های استانی بایستی دنبال گردد. برنامه ریزی و اقدام جهت گسترش فرهنگ ورزش خصوصا ورزش همگانی برای ارتقا سلامت و روحیه نشاط در جامعه.

مدیریت زباله و پسماند دو معضل مهم سلامت استان گیلان است که نیاز به اقدامات فوری دارد.

ساخت، تجهیز و راه اندازی مرکز جامع سرطان از غربالگری تا درمان را باید زودتر شروع کرد. تقویت غربالگری و پیشگیری بیماری های غیرواگیر مانند پرفشاری خون، دیابت و … در مراکز جامع سلامت و بیمارستان ها به جهت کنترل موثر این بیماری ها را بایستی جدی گرفت.

ایجاد ساختاری توانمند به جهت پیگیری بیماران اقدام کننده به خودکشی و بررسی جامع این پدیده در استان گیلان توسط افراد مطلع روانشناس و روانکاو اقدامی موثر در حفظ سلامت روان جامعه استان گیلان خواهد بود.

سرمایه انسانی نظام سلامت در استان گیلان نیازمند توجه بیش از پیش و چابک سازی می باشد.

یکی از راه‌های توسعه شاخص‌های سلامت استان گیلان، تکمیل و بهره‌برداری پروژه‌های عمرانی بهداشتی و درمانی است که باید برای تضمین آینده سلامت استان گیلان مورد توجه باشد.

آنچه از بررسی وضعیت سلامت استان گیلان برمی‌آید، نشان‌دهنده یک زنگ خطر جدی برای سلامت این استان است. تغییر این وضعیت، با مدیریت علمی، تقویت زیرساخت‌ها، توزیع عادلانه منابع و ایجاد هماهنگی میان دستگاه‌های مرتبط امکان پذیر خواهد بود. استان گیلان باید از ظرفیت‌های ملی و تجربیات سایر استان‌ها بهره گیرد و با رویکردی یکپارچه و مسئولانه، در جهت بهبود شاخص‌های سلامت و ارتقای رفاه عمومی گام بردارد.