قصور پزشکی به معنای کوتاهی یا بی دقتی پزشک در انجام وظایفش است، به طوری که این سهل انگاری به آسیب یا خسارت به بیمار منجر می شود. این قصور می تواند ناشی از عواملی چون بی توجهی، تشخیص نادرست، تجویز اشتباه دارو یا هر اقدامی باشد که سلامت جسمی یا روانی بیمار را به خطر می اندازد.
قصور پزشکی از منظر قانونی
در حقوق ایران، قصور پزشکی به مفهوم هرگونه کوتاهی یا غفلت پزشک در انجام وظایف است که به زیان یا آسیب به بیمار منجر شود. قانون مجازات اسلامی به روشنی مسئولیت پزشکان را در این موارد مشخص کرده و برای قصور، اعم از عمدی یا غیرعمدی، پیامدهای قانونی در نظر گرفته است.
مبنای قانونی قصور پزشکی
ماده ۴۹۵ قانون مجازات اسلامی به صراحت بیان می کند که اگر پزشکی در درمان بیمار مرتکب خطا یا سهل انگاری شود و این امر منجر به آسیب شود، پزشک مسئول جبران خسارت است. حتی اگر بیمار رضایت نامه داده باشد، پزشک در صورتی که تقصیر کند (چه از نظر بی احتیاطی و چه عدم رعایت استانداردهای علمی و فنی)، همچنان مسئول شناخته می شود.
انواع قصور پزشکی
قصور پزشکی به دو دسته اصلی تقسیم می شود:
- تقصیر عمدی: در این نوع، پزشک آگاهانه به بیمار آسیب می زند.
- تقصیر غیرعمدی: این حالت، که بیشتر شامل موارد سهل انگاری و بی توجهی است، ناشی از نبود دقت یا مهارت کافی پزشک است.
مسئولیت های مدنی و کیفری پزشک
پزشکان در صورت بروز قصور، مسئولیت های زیر را متحمل خواهند شد:
مسئولیت مدنی: پزشک متعهد به جبران هر نوع خسارت وارده به بیمار است. طبق ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی، اگر فردی عمداً یا از روی بی توجهی به دیگران آسیب برساند، مسئول جبران آن است.
مسئولیت کیفری: در موارد شدید، قصور پزشکی ممکن است منجر به حبس، جریمه یا حتی محرومیت از فعالیت پزشکی شود.
آیا سابقه کیفری برای پزشک محسوب می شود؟
بله، قصور پزشکی می تواند به ایجاد سابقه کیفری برای پزشک منجر شود، اما این موضوع به نوع قصور و شدت تخلف بستگی دارد.
اگر قصور پزشکی منجر به صدور حکم کیفری، مانند حبس، جریمه نقدی، یا محرومیت از فعالیت پزشکی شود، این حکم در سابقه کیفری پزشک ثبت خواهد شد.
لینک زیر در مورد سابقه کیفری توضیح داده است که می توانید آن را نیز مطالعه کنید :
قصور پزشکی در صلاحیت کدام دادگاه است؟
قصور پزشکی به عنوان یک موضوع تخصصی، به دلایل مختلفی ممکن است در مراجع قضایی و اداری متفاوتی بررسی شود. این مراجع به طور کلی شامل دادگاه های عمومی، دادسرای جرایم پزشکی، شورای حل اختلاف ویژه امور بهداشت، سازمان نظام پزشکی و سازمان تعزیرات حکومتی می شوند.
دادگاه های عمومی
در دادگاه های عمومی می توان از نظر حقوقی و جزایی به پرونده های قصور پزشکی رسیدگی کرد. هر نوع تخلفی که در قوانین مدنی و کیفری کشور قابل پیگیری باشد، در صلاحیت این دادگاه هاست. با این حال، به دلیل تخصصی بودن موضوع، قوه قضاییه یک دادسرای ویژه برای رسیدگی به جرایم پزشکی و دارویی در نظر گرفته است.
الف) دادسرای جرایم پزشکی
این دادسرا به طور خاص به جرایم پزشکی در سطح شهر تهران و سایر شهرهای بزرگ رسیدگی می کند. پس از طرح شکایت و ارجاع به کمیسیون های پزشکی، اگر قصور کادر درمانی تأیید شود، پرونده به دادگاه ارسال می شود و تصمیم نهایی صادر می گردد.
ب) شورای حل اختلاف ویژه امور بهداشت
این شورا به اختلافات پزشکی، تا سقف یک میلیارد ریال و با توافق طرفین، رسیدگی می کند. حل و فصل اختلافات پزشکی با توافق و میانجی گری، از ویژگی های این شورا است.
دادگاه انقلاب
بر اساس قانون، دادگاه انقلاب نیز صلاحیت رسیدگی به برخی از جرایم پزشکی و دارویی را دارد. این موارد شامل:
- دخالت غیرمجاز در امور پزشکی و دارویی
- خودداری از ارائه خدمات پزشکی در شرایط ضروری
- اداره موسسه پزشکی بدون مجوز
سازمان نظام پزشکی
سازمان نظام پزشکی وظیفه رسیدگی به تخلفات حرفه ای پزشکان را دارد. مواردی همچون شکایت از پزشکان، تخلفات صنفی و موارد دیگر در صلاحیت این سازمان است و توسط هیات های انتظامی رسیدگی می شود. در صورت اثبات تخلف، سازمان نظام پزشکی می تواند مجازات های انتظامی مانند توبیخ، تعلیق یا ابطال پروانه پزشکی را اعمال کند.
سازمان تعزیرات حکومتی
این سازمان بر اساس قانون تعزیرات حکومتی مصوب ۱۳۶۷ به تخلفات بهداشتی و درمانی رسیدگی می کند. مواردی که در این سازمان بررسی می شود عبارتند از:
- ایجاد موسسه پزشکی غیرمجاز
- خودداری از پذیرش بیماران اورژانسی توسط بیمارستان ها
- در صورتی که موسسه پزشکی بدون مجوز تأسیس شود، موضوع در صلاحیت دادسرای انتظامی سازمان نظام پزشکی خواهد بود.
مجازات قصور پزشکی چیست؟
مجازات قصور پزشکی در ایران بر اساس نوع و شدت قصور و میزان آسیب وارده به بیمار تعیین می شود و می تواند شامل مجازات های کیفری، حقوقی و انتظامی باشد.
مجازات کیفری
در صورت بروز صدمات جدی یا جانی به بیمار، پزشک ممکن است به مجازات هایی مانند قتل شبه عمد، ضرب و جرح غیرعمد و سایر موارد کیفری محکوم شود.
بر اساس ماده ۴۹۵ قانون مجازات اسلامی، اگر پزشک بر اثر سهل انگاری به بیمار آسیب برساند یا باعث فوت او شود، مسئول پرداخت دیه خواهد بود. سایر مجازات های کیفری ممکن است شامل حبس و جریمه نقدی نیز باشد.
مجازات های انتظامی
سازمان نظام پزشکی با توجه به شدت تخلف می تواند مجازات های انتظامی را برای پزشکان اعمال کند، از جمله:
- توبیخ کتبی: برای موارد کمتر جدی
- تعلیق یا ابطال پروانه پزشکی: در موارد جدی تر
- محرومیت از اشتغال: در برخی موارد، پزشک ممکن است به طور موقت یا دائم از کار منع شود.
جمع بندی
در بسیاری از موارد، پزشکان به دلیل حساسیت بالای پرونده های قصور پزشکی و پیامدهای قانونی که ممکن است شامل مسئولیت کیفری، حقوقی و انتظامی باشد، به وکیل قصور پزشکی نیاز دارند.
داشتن وکیل قصور پزشکی برای پزشکان اهمیت زیادی دارد، زیرا:
- دفاع از حقوق پزشک: وکیل متخصص می تواند از پزشک در برابر اتهامات و شکایت های مربوط به قصور پزشکی دفاع کرده و مدارک و شواهدی که نشان دهنده انجام وظایف حرفه ای و رعایت استانداردهای پزشکی است را ارائه دهد.
- بررسی مدارک و شواهد: در مواردی که قصور یا خطا مطرح می شود، وکیل می تواند مدارک و مستندات پزشکی را بررسی کرده و در دفاع از پزشک از کارشناسان و متخصصان پزشکی استفاده کند.
- آگاهی از قوانین و مقررات: وکیل قصور پزشکی با قوانین و مقررات مربوط به حوزه بهداشت و درمان و آیین نامه های نظام پزشکی آشنا است و می تواند به پزشک در شناخت حقوق و تکالیف قانونی خود کمک کند.
- پیشگیری از مجازات های سنگین: با دفاع حرفه ای، وکیل می تواند احتمال صدور حکم سنگین، مانند تعلیق یا لغو پروانه پزشکی، حبس یا جریمه نقدی را کاهش دهد.
- راهنمایی در تنظیم رضایت نامه ها: وکیل قصور پزشکی می تواند به پزشکان کمک کند تا رضایت نامه ها و مستندات قانونی لازم را به درستی تنظیم کنند تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
نظر شما