گفتگو با متخصص بیهوشی فوق تخصص ICU مرکزآموزشی درمانی امام رضا(ع) لار

به گزارش خبرگزاری سلامت (طبنا) از فارس، یکی از موضوعات روز حوزه سلامت در این ایام، بحث اهدا عضو است که با موضوع مرگ مغزی ارتباط مستقیم دارد؛ از این رو گفتگویی با دکتر فرهاد رحیمی متخصص بیهوشی و فوق تخصص ICU پیرامون رخداد مرگ مغزی و اهدا عضو داشتیم.

دکتر فرهاد رحیمی با اشاره به موضوع مرگ مغزی اظهارداشت: همه اندام ها و ارگان های بدن برای ادامه کار خود نیاز به خون و به طور خاص اکسیژنی که به وسیله خون تامین می شود دارند که مغز نیز به عنوان فرمانده بدن از این قاعده مستثنی نبوده و سلول های آن یا همان نورون های مغزی توسط ۴ رگ که از قلب به مغز می رسد اکسیژن خود را تامین میکنند.

وی تصریح کرد: اگر چنانچه اکسیژن و خون رسانی به مغز بیش از ۵ دقیقه مختل شود، آسیب های جدی برگشت ناپذیری را به مغز وارد می کند. البته این قاعده برای همه ارگان ها صادق است اما برای مغز بطور ویژه حائز اهمیت است.

دکتر رحیمی افزود: هر اتفاقی که سبب شود خون رسانی و اکسیژن رسانی به مغز برای این مدت یا مدت طولانی تر مختل شود، می تواند سبب بروز مرگ مغزی شود چرا که در مرگ مغزی همه سلول های مغز در تمام بخش ها از کار افتاده و دیگر عکس العملی ندارند.

وی با برشمردن برخی از موارد منجر به مرگ مغزی گفت: ضربات محکم به سر که می تواند ناشی از سقوط ، تصادف و … باشد و یا خونریزی مغزی و یا خونریزی خود بافت مغز و… می تواند منجر به بروز مرگ مغزی شود که البته سکته های قلبی نیز میتواند این اتفاق را رقم بزند به این صورت که اگر بیمار پس از ایست قلبی بیش از ۵ دقیقه مجددا قلبش شروع به تپیدن کند، به علت آسیب دیدگی برگشت ناپذیر مغز،دیگر مغز کارکردی نداشته و بیمار دچار مرگ مغزی می شود.

سطح هوشیاری و رابطه آن با مرگ مغزی:

دکتر رحیمی اظهارداشت: سطح هوشیاری یک شاخص اندازه گیری دارد که عدد آن برای یک شخص کاملا هوشیار و بیدار ۱۵ بوده در کمترین حالت خود عدد سه را نشان می‌دهد که اصطلاحاً به چنین حالتی از سطح هوشیاری حالت کما می گویند.

وی افزود: اولین شرط برای اینکه تشخیص دهیم بیمار دچار مرگ مغزی شده یا نه این است که سطح هوشیاری او روی عدد سه یعنی کمترین حالت ممکن باشد و اصطلاحا شخص در کما رفته باشد اما نمی توان به هر شخصی که سطح سه دارد برچسب مرگ مغزی زد پس باید فاکتورهای بسیار دیگری هم چک شود اما دو نمونه از سندروم های شبیه مرگ مغزی که ممکن است با این پدیده اشتباه گرفته شوند را توضیح می دهم.

فوق تخصص ICU مرکز آموزشی درمانی امام رضا(علیه السلام) لارستان گفت: مغز از اجزای مختلفی تشکیل شده که هرکدام وظیفه ای دارد امام به طور کلی و مرتبط با موضوع می توان مغز را به دوقسمت قشر مغز و ساقه مغز تقسیم کردکه قشر مغز مسئولیت درک، آگاهی، حرکات و .. را دارد اما ساقه مغز مسئولیت تنفس، تنظیم فشار خون و مواردی از این قبیل را عهده دار است.

دکتر رحیمی گفت: اگر در بیماری که اختلال و آسیب مغزی او سبب شده باشد تنها ساقه مغز آسیب دیده باشد و قشر مغز سالم باشد اصطلاحاً این بیمار دچار سندروم انسان قفل شده می شود به این معنا که این انسان به خاطر سالم بودن قشر مغز قدرت درک دارد نسبت به محیط آگاه است کاملاً متوجه حوادث و رویدادهای اطراف خود است اما هیچ گونه حرکتی ندارد چرا که ساقه مغز دچار مشکل شده و از کار افتاده است که به این بیمار، بیمار دچار سندروم انسان قفل شده گویند.

وی افزود: سندرم دیگری که دقیقاً برعکس انسان قفل شده است سندرومی است که اصطلاحا به آن زندگی نباتی گفته می شود، در این سندروم بیمار قشر مغز خود را از دست داده اما ساقه مغز سالم است به همین خاطر موضوعات مرتبط به ساقه مغز از جمله تنفس فشار خون و غیره وجود دارد اما شخص هیچ درک و آگاهی نسبت به اطراف خود نداشته و به مثابه یک گیاه فقط زنده است.

دکتر رحیمی خاطرنشان کرد: در بیمار مرگ مغزی هر دوی مغز و ساقه مغز از کار افتاده و به کلی سیستم فرماندهی بدن خاموش شده است از این رو برای تایید بیمار مرگ مغزی طبق کتاب و اصول حداقل به دو متخصص مغز و اعصاب و بیهوشی نیاز است که در مرکز آموزشی درمانی امام رضا علیه السلام لارستان ۴ تا ۵ پزشک از جمله متخصص مغز و اعصاب، جراح مغز و اعصاب، متخصص بیهوشی، متخصص داخلی و متخصص پزشکی قانونی مرگ مغزی را تایید میکنند.

وی با اشاره به مدت محدود سلامت اعضا برای اهدا گفت: از زمان وقوع مرگ مغزی تنها دو هفته فرصت داریم تا اعضای پیکر بیمار مرگ مغزی را اهدا کنیم و بعد از آن دیگر قابل اهدا نخواهد بود چرا که برخی ترشحات از جانب مغز که بافت مرده محسوب می شود، سایر ارگان های بدن را نیز اصطلاحاً مسموم کرده و از حرکت باز می ایستند. از این رو نیز تصمیم گیری برای اهدا اعضا بسیار حایز اهمیت است.

دکتر رحیمی بیان کرد: لازم است بدانیم که چنانچه مرگ مغزی برای فردی تایید شود احتمال بازگشت به زندگی برای او تقریبا معادل صفر است چرا که این موضوع یک موضوع صفر و صدی بوده و یا بیمار مرگ مغزی شده و یا خیر که اگر مرگ مغزی شده باشد احتمال بازگشت به زندگی برای وی وجود ندارد.