وقتی احساس می‌کنید چشمتان می‌پرد، معمولا یکی از پلک‌هایتان است که دچار اسپاسم شده است. عضله‌ی حلقوی چشم که مسئول باز و بسته کردن پلک‌هاست، ممکن است غیرارادی منقبض شده و باعث شود پلک بالا یا پایینتان بپرد.
پرش پلک چشم پدیده‌ی تقریبا بی‌خطر و شایع است که میوکیمیا نام دارد و معمولا بدون دردسر یا نیاز به اقدام خاصی خودبه‌خود رفع می‌شود؛ اما اگر چشم‌هایتان قرمز شدند، به نور حساس شدند یا ضعف و افتادگی در عضلات صورت داشتید باید به پزشک مراجعه کنید.
پرش پلک یک دلیل ندارد و عوامل گوناگونی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند:
کمبود مواد مغذی
تغذیه‌ی نامناسب و پایین بودن سطح مواد مغذی مهم در بدن می‌تواند منجر به پرش پلک شود. مثلا کمبود منیزیم می‌تواند علت پرش پلک باشد.
داشتن کلسیم خیلی زیاد یا خیلی کم در بدن، کمبود ویتامین B12، کمبود ویتامین D و کمبود فسفر نیز می‌تواند موجب پرش پلک شود؛ اما برای درک کامل چگونگی ارتباط کمبود مواد مغذی و پرش پلک به پژوهش‌های بیشتری نیاز است. البته کمبود مواد مغذی می‌تواند با این علامت‌ها نیز همراه باشد: خستگی، بی‌اشتهایی، یبوست، ضعف و گرفتگی‌های عضله.
چه باید کرد؟ رژیم غذایی متعادل و متنوعی از انواع میوه و سبزی، غلات کامل، گوشت‌های کم‌چرب و بنشن و حبوبات داشته باشید که همگی سرشار از ویتامین‌ها و املاح‌اند.
فلج بِل، ام‌اس، و دیستونی (انقباض غیرارادی عضلات) هم می‌توانند باعث پرش پلک شوند؛ اما اغلب با دیگر علائم مانند بی‌حسی در صورت یا از دست دادن نسبی یا کامل بینایی همراهند
خستگی
خستگی هم می‌تواند موجب پرش چشم شود و به همین دلیل لازم است بدانید چه عواملی در سبک زندگی می‌توانند ایجاد خستگی و پرش پلک کنند: کمبود خواب، نداشتن تحرک بدنی، ورزش زیاد، مصرف مواد مخدر و الکل و داروهایی مانند آنتی‌هیستامین‌ها یا داروهای سرفه.
چه باید کرد؟ بیشتر بخوابید و به بهداشت خوابتان اهمیت دهید تا خستگی‌تان کمتر شود. از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز کنید و هر هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش کنید و در روزهای استراحت، فعالیتی نکنید تا بدنتان کاملا ریکاوری شود.
سندرم بینایی کامپیوتری
سندرم بینایی کامپیوتری به مشکلات بینایی یا ناراحتی‌های چشم بعد از نگاه کردن طولانی‌مدت به اسکرین‌های دیجیتال، مانند کامپیوتر و موبایل گفته می‌شود. استفاده‌ی طولانی‌مدت از کامپیوتر می‌تواند فشار چشم ایجاد کرده و سبب پرش پلک شود.
چه باید کرد؟ اگر مجبورید ساعت‌ها به اسکرین نگاه کنید، حتما لازم است هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه چند لحظه استراحت کرده و به فاصله‌ی دوری نگاه کنید. عضلات چشم وقتی که به چیزهای نزدیک نگاه می‌کنید سخت‌تر از هر زمان دیگری کار می‌کنند. بنابراین نگاه کردن به صفحات دیجیتال برای ساعت‌های طولانی می‌تواند به چشم‌ها فشار وارد کرده و باعث خستگی آن‌ها شود. به دور نگاه کردن کمک می‌کند عضلات چشم استراحت کنند.
برای کاهش فشار چشم، می‌توانید قانون محبوب 20-20-20 را امتحان کنید که توصیه می‌کند هر 20 دقیقه یک بار 20 ثانیه به چیزی که در فاصله‌ی 20 فوتی (حدود 6 متر) از شما قرار گرفته است نگاه کنید.
استرس
استرس می‌تواند باعث پرش پلک شود. شاید شما هم تجربه کرده باشید زمانی که استرس دارید پلکتان می‌پرد. استرس دلایل زیادی دارد: شروع یک شغل جدید، از کار بیکار شدن، بچه‌دارشدن، طلاق و مواجهه با مشکلات مالی.
چه باید کرد؟ هرکسی خودش بهتر می‌تواند موقعیت‌های استرس‌برانگیز زندگی‌اش را تشخیص دهد و با روش‌های مناسب مثل ورزش یا مدیتیشن تا حدودی از این استرس کم کند تا تنش‌های هیجانی و جسمی‌اش نیز کمتر شوند. از ورزش، عبادت، تنفس عمیق و ... برای غلبه بر استرس کمک بگیرید.
خشکی چشم
خشکی چشم عارضه‌ای است که در آن غدد اشکی به اندازه کافی اشک تولید نمی‌کنند تا چشم‌ها مرطوب بمانند. خشکی چشم می‌تواند ناشی از این علت‌ها باشد: کاهش تولید اشک در اثر افزایش سن، افزایش تبخیر اشک به دلیل آلرژی چشم، کمتر پلک زدن مثلا وقتی که مطالعه یا رانندگی می‌کنید.
خشکی چشم می‌تواند باعث فشار چشم و بیشتر پلک زدن شود و پرش پلک ایجاد کند. دیگر علائم خشکی چشم شامل قرمزی چشم، تاری دید، حساسیت به نور، احساس سوزش یا زبری در چشم‌ها می‌شود.
چه باید کرد؟ می‌توانید از قطره‌های اشک مصنوعی استفاده کنید تا چشم‌ها مرطوب بمانند. خشکی چشم در صورت عدم درمان می‌تواند تشدید شده و منجر به التهاب چشم و آسیب به قرنیه شود. در این مورد، تجویز قطره چشم توسط پزشک لازم است.
چه زمانی لازم است برای پرش پلک به پزشک مراجعه کنیم؟
در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
. هر دو پلک پرش دارند.
. پرش پلک همرا با اسپاسم‌هایی در دیگر عضلات صورت است.
. بیشتر از دو هفته طول کشیده است.
. به مرور زمان بدتر شده است.
. همراه با بی‌حسی، ضعف، درد یا عدم تقارن در صورت است.
. با سردرد یا کاهش بینایی همراه است.
عوارضی وجود دارند که می‌توانند پرش پلک ایجاد کنند و لازم است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید:
. بلفارواسپاسم خوش‌خیم: این عارضه با بیشتر و مکررتر پلک زدن شروع می‌شود و هر دو چشم بی‌اختیار مکررا و بیشتر از حد نرمال بسته می‌شوند که می‌تواند بر توانایی خواندن و درست رانندگی کردن اثر بگذارد. در نهایت ممکن است این اتفاق به اسپاسم منتهی شده و باز نگه داشتن چشم‌ها را سخت کند، در نتیجه پلک‌ها ناچارا بسته می‌مانند. در موارد شدیدتر، بسته ماندن چشم‌ها ممکن است ساعت‌ها طول بکشد.
. سندرم Meige: این سندرم اختلالی در سیستم عصبی است که باعث اسپاسم‌های غیرارادی و مکرر عضلاتی می‌شود که چشم‌ها، فک، زبان و پایین صورت را حرکت می‌دهند.
. اسپاسم همی‌فاسیال: اسپاسم همی‌فاسیال زمانی است که عضلات یک طرف صورت از جمله پلک به طور غیرارادی منقبض می‌شوند. این اختلال سیستم عصبی ممکن است هر طرفی از صورت را درگیر کند اما هر دو طرف را همزمان درگیر نخواهد کرد.
. عفونت‌ها: برخی از عفونت‌ها مانند تتانوس (کزاز)، بوتولیسم یا بیماری لایم می‌توانند باعث انقباضات غیرارادی یا ضعف ناگهانی عضلات صورت شوند.
. دیگر اختلالات مغز و سیستم عصبی: فلج بِل، ام‌اس، و دیستونی هم می‌توانند باعث پرش پلک شوند؛ اما اغلب با دیگر علائم مانند بی‌حسی در صورت یا از دست دادن نسبی یا کامل بینایی همراهند.
در پایان
علت دقیق پرش پلک هنوز شناخته نشده اما فاکتورهای گوناگونی مانند خستگی، استرس و فشار چشم می‌توانند باعث پرش چشم شوند. به همین دلیل داشتن خواب کافی، کمتر کافئین مصرف کردن، کاهش استرس و ساعت‌های متمادی به اسکرین نگاه نکردن برای مدیریت و در نهایت رفع پرش پلک مفیدند. پرش پلک چشم معمولا خود به خود برطرف می‌شود اما اگر علائم دیگری هم داشتید، مانند بی‌حسی صورت، سردرد یا اسپاسم دیگر عضلات صورت باید برای بررسی به پزشک مراجعه کنید.
منبع:تبیان
نظر شما