به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری سلامت، اگر چه شیوع کرونا یک بیماری جسمانی تلقی می شود اما مسائل روانی در روند کاهش و افزایش میزان مبتلایان به آن تأثیر بسزایی دارد.
با شیوع کرونا ترس و نگرانی که یک عارضه روانی است به شدت در جهان گسترش پیدا کرد و همین مسئله موجب شد مردم (اگر نه همه حداقل بسیاری از آنها) به تبع این ترس مسائل بهداشتی را جدی بگیرند. اما رعایت مسائل بهداشتی کافی نبود و بسیاری از دولت ها مجبور شدند قوانین قرنطینه شدیدی اتخاذ کنند. اعمال قرنطینه یعنی مواجه شدن مردم با سبکی از زندگی که هرگز آن را تجربه نکرده بودند. در خانه ماندن، قطع ارتباط های اجتماعی، نگرانی مداوم از ابتلای خود و اطرافیان به کرونا، مرگ‌های
ناشی از کرونا که حتی امکان برگزاری مراسم عزا و همدردی برای فوت شدگان در آن وجود نداشت، بر هم خوردن تمام برنامه های از پیش تعیین شده به خصوص مراسم های میهمانی و عروسی و ... همه عواملی بودند که موجب شدند بسیاری از مردم سطح بسیار بالایی از اضطراب، استرس و فشار روانی را متحمل شوند.
فشار روانی ناشی از کرونا و قرنطینه ناشی از آن با طولانی تر شدن دوره اپیدمی کرونا بیشتر و در ادامه با فشار روانی شدید ناشی از مشکلات اقتصادی شکلی بسیار مضاعف به خود گرفت.
در این میان اخبار ناامید کننده نیز موجب شد مردم بیشتر از هفته های اول شیوع کرونا، حالت هایی از افسردگی را تجربه کنند. در روزهای اول شیوع کرونا بسیاری با مطرح کردن این موضوع که با شروع فصل گرما این بیماری ریشه کن خواهد شد و با رعایت قرنطینه می توان کرونا را کنترل کرد، مردم را امیدوار می کردند اما با شروع فصل گرما خبری از توقف شیوع کرونا نشد، اخبار متعددی که در مورد یافتن واکسن کرونا و آزمایش آن بر روی انسان‌ها منتشر می شد نیز هیچکدام به سرانجام امیدوار کننده ای ختم نشد. همه این مسائل در کنار سردرگمی دولت ها در مواجهه درست با پدیده‌ای جهانی که هیچ کس به درستی ابعاد آن را پیش بینی نکرده بود، موجب کاهش صبر و تاب آوری مردم شد. این روند ادامه داشت تا اینکه دولت‌ها به خاطر مسائل اقتصادی و ترس از عدم توانایی در کنترل زیان های اقتصادی وارده مجبور شدند بخش قابل توجهی از محدودیت ها را بردارند و به یکباره با انفجاری از مسافرت ها، مهمانی ها، رفت و آمدها و متأسفانه عدم رعایت مسائل بهداشتی در مراسم ها و گشت و گزارها مواجه بودیم. انفجاری که بیش از هر چیزی ناشی از سرخوردگی و فشار روانی وارده بر مردم بود. متأسفانه باید پذیرفت که درگیر شدن بخش قابل توجهی از کادر درمان به درمان فیزیکی و پیشگیری فیزیکی از کووید 19 موجب شد کمتر به ابعاد روانی شیوع کرونا توجه شود. در همین خصوص آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل در پیامی ویدیویی اعلام کرد: پس از چندین دهه غفلت از خدمات بهداشت روانی، همه‌گیری کووید-۱۹ اکنون با ایجاد فشار روانی بیشتر به خانواده‌ها و جوامع لطمه زده است. حتی زمانی که این همه‌گیری تحت کنترل درمی‌آید، غم، نگرانی و افسردگی همچنان افراد و جوامع را تحت تاثیر قرار خواهد داد. همچنین سازمان ملل در گزارشی توجیهی اعلام کرد که در ماه‌های آغازین همه‌گیری کووید-۱۹ بهداشت و سلامت فیزیکی اصلی‌ترین دغدغه بود اما اینک مسائل روانی فشار زیادی بر شمار زیادی از جمعیت دنیا وارد کرده است.بخشی از این فشارهای روانی ناشی از نگرانی افراد در مورد ابتلای عزیزانشان به کرونا یا مرگ بر اثر این ویروس است و بخش دیگری این فشارها به دلیل از دست رفتن معیشت افراد است. مسئله نگران کننده اینکه پزشکان، پرستاران، کادر درمان و خانواده‌های آنها که نقش مهمی در مهار فیزیکی و کمک به درمان جسمانی بیماری کرونا دارند، بیش از دیگر اقشار جامعه تحت فشارهای روانی قرار گرفته اند و نیاز دارند خدمات روانشناسی دریافت کنند.
شنیدن این پیام ها که کرونا شاید هیچوقت از بین نرود(سازمان بهداشت جهانی این مسئله را اعلام کرد) و اخباری که مدام مطرح می کند واکسن کرونا در کشورهای مختلف ساخته شده اما پس از چندی عدم نتیجه بخش بودن آن مشخص می شود نیز مردم را خسته کرده است.
همه این مسائل روانی موجب شد، بخشی از مردم در سراسر جهان استفاده از ماسک و رعایت مسائل بهداشتی را کنار بگذارند. بی توجهی به مسائل بهداشتی در مناطقی از ایران که گفته می شود منطقه کم خطر است بیشتر از سایر نقاط بود چرا که مردم احساس کردند ترس انها از کرونا بی مورد بوده و قرار نیست اتفاقی برای آنها بیفتد، همین اطمینان روانی بود که موجب شد بسیاری از مناطق ایران در وضعیت قرمز قرار گیرند.
و تمامی این بی توجهی ها به مسائل روانی ناشی از شیوع یک بیماری جسمانی بود که موجب شد اکنون با افزایش آمار مبتلایان و فوتی های ناشی از کرونا مواجه باشیم. این فشار روانی به حدی است که وقتی از مردمی که در خیابان از ماسک استفاده نمی کنند سؤال می کنیم چرا بدون توجه به هشدارهای بهداشتی در خیابان حضور دارند، برخی با ناامیدی محض می گویند همان بهتر که کرونا بگیریم و بمیریم امیدی به آینده نداریم. چنین پاسخ هایی نشانه افسردگی و اسیب شدید روانی است.
اگر چه بخش دیگری از مردم نیز دلیل عدم توجه به مسائل بهداشتی را ناتوانی در تحمل ماسک، احساس تنگی نفس هنگام استفاده از ماسک، خفگی، گرما، سر رفتن حوصله، زشت شدن و ... عنوان می‌کنند، عده ای هم هستند که قویاً معتقدند کرونا نمی گیرند. تمامی این پاسخ خا از منظر روانشناسی دلیل روانی و ریشه روانی دارد که باید توسط روانشناسان بررسی شود.
اما یک نکته امیدوار کننده اینکه، سازمان بهزیستی، وزارت ورزش و جوانان و بسیاری دیگر از نهادهای مرتبط با اعلام شماره تلفن هایی از مردم خواسته اند در صورت احساس افسردگی یا فشار روانی ناشی از کرونا با آنها تماس گرفته و مشاوره رایگان روانشناسی دریافت کنند. به عنوان مثال خط 1480 بهزیستی همه روزه آماده ارائه مشاوره رایگان به مردم است.
اکنون جهان در شرایطی قرار دارد که بیش از گذشته باید به سلامت روان مردم توجه شود؛ قبل از شیوع کرونا نیز مسائل اقتصادی، نابرابری های اجتماعی، جنگ ها، درگیری های داخلی و ... در جهان به سلامت روان مردم آسیب رسانده بود اما شیوع کرونا، یعنی رخ دادی که نسل حاضر ساکن جهان هرگز مشابه آن را تجربه نکرده بودند، اسیب های روانی وارده به مردم را تشدید کرد و همین آسیب های روانی بود که با تمام شدن تاب آوری مردم در برابر بحران کرونا، موجب افزایش مبتلایان به کرونا شده، خود در حال تبدیل شدن به یک بحران دیگر است.
گزارش: زهرا مرندی
نظر شما