شيوع ویروس کرونا عملا به یک بحران اجتماعی بدل شده است که نه تنها بهداشت ما را تحت تاثير قرار داده، بلکه تبعات بسیار جدی برای جامعه داشته و دارد و باید آن را به مثابه یک بحران اجتماعی در معنای تام و وسیع آن و شاید یک ابر بحران در نظر گرفت.
پديده هاي مختلف را مي توان از زواياي گوناگون مورد مطالعه قرار داد وتوجه به ابعاد وجوانب مختلف يك پديده لازمه دستيابي به شناختي جامع در هر زمينه است. پيامدهاي بيماري كرونا را نيز مي توان ازجنبه هاي مختلف اقتصادي، سياسي، علمي، امنيتي و اجتماعي مورد توجه قرار داد.
يكي از مهمترين دريچه هايي كه مي توان از طريق آن به موضوع نگريست. بررسي جامعه شناختي آن است. در شرایط بحرانی کنونی، جامعه نیازمند ارتباط، اعتماد، آرامش و آموزش است و همه این ضرورت‌ها ایجاب می‌کند که پیش از شکل‌گیری شایعه‌ها و اخبار جعلی، نهادهای معتبر علمی و اجرایی، نخستین گویندگان خبرها و توصیه‌های پیشگیری،کنترل و درمان باشند، چرا كه سرمايه اجتماعي يكي از مهمترين مواردي است كه مي تواند تحت تاثير اين ويروس وشايعات آن قرار گيرد و آنچه بیش از اين بيماري، جامعه را تهدید می‌کند، خطر بی اعتمادی، آشفتگی ذهنی، احساس بی پناهی، خودتصمیمی وعدم احساس امنيت روانی و اجتماعی است.
امنیت روانی شامل دو نوع امنیت فردی و جمعی است. امنیت روانی جمعی زیرشاخه امنیت اجتماعی است. امنیت روانی زمانی تامین می‌شود که شخص از علل و عوامل اضطراب و تشویش در امان باشد؛ همچنین امنیت جمعی روانی، در زمانی تحقق می‌یابد که جامعه از عوامل تهدیدزا به دور باشد و از نظر آسایشی و رفاه اقتصادی عامل یا عواملی موجب هراس و وحشت از فقدان آن نشود.
هراس اجتماعی در اين مقوله، نوعی ترس اجتماعی است که در جامعه فراگیر می‌شود و عارض بر گروه‌های اجتماعی است. وقتی ترس و هراس بر گروهی از مردم عارض می‌شود و در ذهن آنان رسوخ می‌کند، هراس اجتماعی شكل مي گيرد.
حال اين سئوالات مطرح مي شود؛ كه از منظر كنشگران وشهروندان، تبعات اجتماعي شيوع اين ويروس چيست؟ و آيا مي تواند در پائين آمدن احساس امنيت اجتماعي ورواني شهروندان نقش داشته باشد؟ در اين راستا معاونت اجتماعي فرماندهي انتظامي استان فارس اقدام به انجام پژوهشي تحت عنوان بررسي تبعات اجتماعي شيوع ويروس كرونا در استان فارس با تاكيد برنقش آن در كيفيت احساس امنيت اجتماعي و رواني شهروندان كرده است، كه نتايج حاصله حاكي از وجودتبعات اجتماعي همچون: افزايش شايعه،كاهش اعتماداجتماعي، افزايش هراس اجتماعي، كاهش سلامت اجتماعي، بيكاري و... مي باشد كه هركدام در كاهش احساس امنيت اجتماعي ورواني افراد موثر بوده وبا آن رابطه معني داري داشته است.
به هرحال حل این معضل و گذار از آن، مستلزم همکاری و مساعدت وسیع در همه بخش‌های جامعه است، بدون همراهی جامعه و فرهنگ‌سازی مناسب، امکان شكست وگذار از این بحران ميسر نخواهد بود.
برای این هدف لازم است که درک و بينش صحيحي از ابعاد اجتماعی و رواني بحران کرونا در جامعه داشته باشیم، تا از این راه بتوان در سیاست‌گذاری‌های لازم برای مدیریت اجتماعی این موضوع، همه متنفذان اجتماعی و همچنین همه فرآیندهای موثر و تعیین‌کننده را شناسایی و مورد توجه قرار دهیم.
در اين شرایط، بدون توجه به زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی، نه تنها امکان اثرگذاری مثبت اندک خواهد بود، بلکه هرگونه بی‌توجهی، می‌تواند بر احساس امنيت اجتماعي ورواني شهروندان تاثير گذار باشد.
سرهنگ ايوب آقارحيمي
رئيس اداره برآورد اجتماعي و افكارسنجي معاونت اجتماعی پليس فارس