صنعت، محیط زیست، باید ها و نباید ها

به گزارش خبرگزاری سلامت (طبنا) از فارس، تصور اینکه در یک بامداد زمستانی و منتظر باران به گیتی چشم بگشایید و ابرهای تیره نفس کشیدن را دشوار کنند وحشتناک و حزن انگیز است؛ در عین حال واقعی بنظر می رسد. انسان، محور و عنصر بنیادین توسعه در جهان جدید است؛ بهداشت، ایمنی، محیط زیست، زندگی و آسایش فرد و همه آنچه به رویاهای انسانی مرتبط است در کانون تلاش های اندیشمندان عرصه توسعه پایدار است و اساساَ چنین فرایندی کوششی است انسان محور که خوشبختی و بهروزی او را تضمین می کند.

آرزوی صنعتی شدن و پیشرفت علمی، آرمان ممالک در حال توسعه است که خود مزایا و فوائد بیشماری دارد: اشتغال و بهبود سطح رفاه شهروندان و ارتقاء استانداردهای زندگی و رفع تنگناهای معیشتی و . . . با این حال مهمان های ناخوانده ای نیز همسفر این کاروان پرشکوه هستند؛ از آن جمله آلایندگی، مخاطرات جانی، تاثیر و تاثرات فرهنگی و . . .

سخن از توسعه منطقه لامرد و مهر است که سرعت و گسترش بنگاه های صنعتی در این دیار به حکایت واقعیت های آماری و تایید افکار عمومی از آهنگی پرشتاب تر از متوسط گشوری برخوردار است.

ناسپاسی است اگر سهمی از ادای دین و قدردانی از بزرگ مردانی که در این راه همت گماشتند تقدیم نشود. قبل از استقرار و اختصاص منطقه ویژه صنایع انرژی بر، کارخانه هایی تاسیس و ایجاد شده اند که از صنایع مهم این خطه است و البته در بردارنده ی آلایندگی و دارای عوارض زیست محیطی بوده اند.

با استقرار صنایع انرژی بر و تاسیس کارخانه های تولیدی نگرانی هایی بحق، در دل اهالی ایجاد کرد که رقابت های انتخاباتی و مبارزات سیاسی باعث شد به این نگرانی ها دامن زده شده؛ و کار نیکی که آغاز شده بود دستاویز ایراد و انتقادات واقع شود که روایت واقعی و حقیقت ماجرا در پشت گرد و غبار بزرگ نمایی ها کمرنگ شود، گرچه آلایندگی های محیطی یکی از انواع مصائبی بود که می توانست وسیله ای جهت تشویش اذاهان عمومی و نگرانی های اجتماعی باشد و بر این سیاهه، مشکلات دیگری افزوده می شد. که از باب مثال می توان به تاثیرات تربیتی و فرهنگی ناشی از اشتغال به کار نیروهای کار خارجی و ورود و جذب اعوامل دست اندر کار صنعت اشاره کرد.

اما همچنان این سوالات و ابهامات منتظر پاسخی قانع کننده، علمی و کارشناسی اند: آیا استقرار صنایع انرژی بر به علت زیان ها و آلایندگی آن در مناطق دیگر طرفدارانی ندارد و ایجاد آن در این شهرستان در راستای جلب آراء رای دهندگان به قیمت خداحافظی با زندگی سالم و هوای پاک بوده است !!!

شکی نیست که دنیا به سمت مهار و به حداقل رساندن خطرات و خسارات ناشی از ایجاد صنایع است و کوشندگان و دلسوزان صنعت راهکارهایی ارئه کرده اند که مفید و ماثر است و کارکرد مثبت آن در قلمرو محدود به شرکت های عامل به کار گرفته می شود: HSE

HSE یک مجموعه در بردارنده ی سایست ها و تدابیر عینی و عملی در جهت ایمنی، مهار و کنترل بحران و بهداشت و محیط زیست است که قابلیت پاسخ دادن به دغدغه های انسانی و دلشوره های زیست محیطی را دارد. واضح است که ایمنی و بهداشت و محیط زیست مجموعه ایست در هم تنیده و همبسته که پرداختن به یکی و غفلت از دیگری فرایند نتیجه گیری را مختل می کند؛ و شایسته است به HSE به عنوان راهکاری ملموس و واقعی و در بردارنده راه حل ها نگریسته شود، همانگونه که در ابتدای راه نیز به عنوان ایده آلی نجات بخش مطرح بوده است. اساس چنین مدیریتی بر پایه تغییر نگاه واکنشی به نگاه پیشگیرانه در برنامه های کنترلی حوادث، استوار است.

سلامت (H) را سازمان جهانی بهداشت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط نبود بیماری می داند و در ایمنی (S) از شرایط نا ایمن بحث می شود که عموما بدلیل طراحی نا مناسب فرایند با شرایط کار پر مخاطره بُروز می کند و در ضرورت حفاظت محیط زیست (E) به اصل 50 قانون اساسی ارجاع داده شد و جهت دست یابی به اهداف صنعت سبز و پیشگیری از ایجاد و انتشار آلاینده ها اقداماتی را موجب می شود.

بدین منظور به اهم فعالیت های بخش های مورد نظر اشاره می شود: ترویج و ارتقاء سطح فرهنگ و بهداشت محیط کار از طریق بزرگداشت روزهای مرتبط ملی و بین المللی، تهیه کتب و پوستر و فیلم های آموزشی – پیگیری و انجام تخصصی معاینات شغلی پرسنل از سوی سازمان بهداشت – پایش مستمر و سالانه عوامل زیان آور محیط، نظیر عوامل شیمیایی و فیزکی – برگزاری دوره های آموزشی تخصصی در ارتباط با مباحث بهداشت کار – آموزش کمک های اولیه و آشنایی با خطرات اطراف و در اختیار گذاشتن ابزار مقابله با خطر از طریق آموزش های لازم – ترمیم و بهبود از طریق اجرای فعالیت های جانبی در منابع تولید آلودگی به نحوی که میزان آن کاهش یابد – برگزاری کارگاه های آموزشی تخصصی آتش و اطفاء حریق – استفاده از وسایل حفاظت فردی – رساندن سطح فضای سبز در کلیه واحد های صنعتی و تولیدی به استاندارد های مورد تایید سازمان حفاظت محیط زیست – مدیریت بهینه پسماند ها – رعایت استاندارد های مربوط به آلاینده های آب، خاک، هوا و صوت طبق دستورالعمل های سازمان حفاظت محیط زیست- استفاده بهینه از مصرف سوخت و انرژی – ارتقاء سطح دانش زیست محیطی کارکنان و . . .

بی نیاز از توضیح است که این مقاله در جایگاه بر شمردن همه عوامل و راهکارهای پیشگیرانه و واکنش در انجام ماموریت های مربوطه نیست؛ تنها یادآور نمودن اهم تلاش های معطوف به این حوزه است و همچنین تاکیدی بر جیگاه مهم و ارزشمند این منطقه به عنوان قطب صنعتی است.

نویسنده: معصومه علی پور - کارشناس معماری - HSE