سعید حاجی میری: در آن سال‌ها، با سینما به دنبال حقیقت بودیم

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری سلامت به نقل از  مرکز اطلاع رسانی روابط عمومی جشنواره فیلم فجر، این کارگردان، تهیه‌کننده و تدوین‌گر پیشکسوت درباره خاطرات خود از اولین دوره‌های برگزاری جشنواره فیلم فجر گفت: در اولین دوره جشنواره فیلم فجر در سال 61 فیلم کوتاهی که با نام «بچه‌های دیار صفا» کارگردانی کردم، در بخش فیلم‌های آماتور نخستین جشنواره فیلم فجر، دیپلم افتخار بهترین کارگردانی را گرفت. او افزود: به خاطر دارم در بخش فیلم‌های بلند هم در آن سال فیلمی جایزه نگرفت و آن بخش به شکل غیررقابتی برگزار شد.

این تهیه‌کننده سینما افزود: مستند «شهادت‌طلبان» نیز در واقع اولین فیلم مستند سینمای دفاع مقدس بود که در همان روزها برای تولیدش به مناطق جنگی رفته بودیم. در آن فیلم من و «کمال تبریزی» در کنار هم کارگردانی و فیلمبرداری می‌کردیم و «علیرضا شجاع‌نوری» هم نریشن آن را می‌گفت. از لحاظ پشتیبانی هم فیلم محصول مشترک تلویزیون و وزارت ارشاد وقت بود. همان چند روز اول آغاز جنگ، به منطقه اعزام شدیم و یک ماه در مناطق مختلف بودیم. حتی تصاویر خرمشهر پیش از اشغال عراقی‌ها و قبل از تخریب در آن فیلم وجود دارد. بعدها این فیلم در جشنواره تاشکند هم جایزه گرفت. نکته جالب این بود که آن زمان «روایت فتح» هنوز بنا نشده بود. آنها در جهاد سازندگی مستندهای حقیقت‌جو را می‌ساختند و هنوز سمت موضوعات جنگ نیامده بودند.

حاجی‌میری درباره حضور فیلم بلند «آوای غیب» در دومین دوره از جشنواره فیلم فجر نیز گفت: «آوای غیب» نیز یک فیلم 16 میلی‌متری بود که بعدها به عنوان فیلم برای اکران سینمایی محسوب نشد و تنها از تلویزیون پخش شد. البته زحمات بسیاری برای آن کشیده شد و روایتی از جنگ و دفاع مقدس بود؛ داستان رزمنده‌ای که شبانه از گروه جا مانده و تنها در بیابان می‌ماند و اتفاقات متعددی برایش می‌افتد. ما فقط ابعاد سینمایی آن را در نظر گرفته بودیم و می‌خواستیم در فیلم از یک امداد غیبی بگوییم، به ابعاد پروپاگاندایی کاری نداشتیم. با این حال به ما گفته شد فیلم بسیار تلخ است و روحیه رزمنده‌ها را تضعیف می‌کند. من هم قبول کردم و برای پخش آن اصرار نکردم، احساس کردم از این جهت درست می‌گویند. بیشتر به خاطر نوع سیاست‌های ستاد تبلیغات جنگ بود که این فیلم اکران نشد و حق هم داشتند.

این سینماگر پیشکسوت در مورد فیلمسازی در دوره‌های ابتدایی جشنواره فیلم فجر گفت: ما آن زمان فقط به این فکر می‌کردیم بر حسب نیاز جامعه، چه چیز برای بیان به زبان سینما ضرورت دارد، در عین حال که سعی می‌کردیم به خود سینما و بیان سینمایی، اصالت دهیم، شعار ندهیم و برای فیلم داستان داشته باشیم و یا اگر مستند می‌سازیم حقیقت را نشان دهیم و اغراق نکنیم. در مسائل موضوعی به شدت متعهد به مسائل نظام و انقلاب و دفاع مقدس بودیم و هر موضوعی که ضرورت داشت دنبال می‌کردیم که عمدتا در دهه 60، دغدغه ما پرداختن به دفاع مقدس در سینما بود.

حاجی‌میری همچنین درباره تجربه تهیه‌کنندگی خود در جشنواره فیلم فجر عنوان کرد: «روایت رزم» اولین فیلم داستانی دفاع مقدس در جمهوری اسلامی بود که تهیه‌کنندگی آن را من و کارگردانی آن را «فرامرز باصری» بر عهده داشت. این فیلم در سال 60 ساخته شد. در آن زمان من مدیر مرکز فیلمسازی آماتور بودم. تا آن زمان که ما این فیلم را ساختیم، کسی جرأت نمی‌کرد کار داستانی یا نمایشی درباره دفاع مقدس بسازد. لباس رزمندگان آنقدر مقدس بود که کسی به خود اجازه نمی‌داد که بازیگری را بیاورد و لباس رزمنده به او بپوشاند. از آن طرف هم مردم بر این باور بودند که فیلم داستانی درباره جنگ، حقیقت را نمی‌گوید و فقط فیلم مستند را قبول داشتند. چند ماه بعد از فیلم ما، تلویزیون مشهد نیز یک فیلم داستانی در حوزه دفاع مقدس ساخت و به‌تدریج بقیه فیلمسازان نیز به ساخت فیلم داستانی در زمینه دفاع مقدس روی آوردند.

او اضافه کرد: ما که فیلم داستانی می‌ساختیم متهم به دروغ‌پردازی بودیم. تلویزیون، وزارت ارشاد و سینما هیچ کدام فیلم دفاع مقدس نمی‌ساختند و تنها مستند ساخته می‌شد. «روایت رزم» یک فیلم 16 میلی متری 50 دقیقه‌ای بود در 40 شهر همزمان به اکران درآمد. به خاطر دارم در آن سال‌ با سالن‌های هلال‌احمر و مدارس هماهنگ شده بود و همزمان طی 10 روز فیلم ما اکران شد. بلیت آن هم یک تومن بود و ما اعلام کرده بودیم که منافع آن را به جنگ‌زده‌ها اختصاص می‌دهیم. جمعا 42 هزار تومان جمع شد و دو برابر این تعداد، فیلم را بدون بلیت دیدند. چرا که این اجازه را داده بودیم که اگر کسی گفته بود پول ندارم هم بتواند فیلم را ببیند. این جالب بود که بدون هیچ تبلیغاتی ما این تعداد بلیت فروختیم...

چهلمین جشنواره فیلم فجر در دو بخش فرهنگی و رقابتی به دبیری مسعود نقاش‌زاده از 12 تا 22 بهمن 1400 برگزار خواهد شد.