ربات‌های نرم با قابلیت انعطاف‌پذیری بالا و توانایی انجام جراحی‌های حساس بدون آسیب به بافت‌های بدن، گام بزرگی در علم پزشکی محسوب می‌شوند، این فناوری نوین با کاهش خطرات جراحی و تسریع روند بهبودی بیماران به استاندارد جدیدی در درمان‌های پیچیده تبدیل خواهد شد.
حوزه رباتیک با سرعت بالایی در حال پیشرفت است و هر روز فناوری‌های نوینی به این عرصه معرفی می‌شود. یکی از دستاوردهای چشمگیر این حوزه، توسعه ربات‌های نرم است، ربات‌هایی که به لطف استفاده از مواد انعطاف‌پذیر توانسته‌اند تحولی در روش‌های درمانی و جراحی‌های پزشکی ایجاد کنند. این فناوری نوآورانه در کنار مزایای گسترده، چالش‌هایی نیز در مسیر توسعه و استفاده دارد.
ربات‌های نرم برخلاف ربات‌های سنتی که از مواد سخت همچون فلزات ساخته می‌شوند، از موادی همچون سیلیکون، پلیمرهای هوشمند و ژل‌های پیشرفته تشکیل شده است، این مواد موجب می‌شوند ربات‌ها توانایی تطبیق با محیط‌های حساس و تغییرپذیر همچون بدن انسان را داشته باشند. به گفته یک متخصص رباتیک، این ربات‌ها می‌توانند در جراحی‌های حساس همچون جراحی قلب و مغز، بدون آسیب به بافت‌های اطراف عمل کنند.
با وجود چالش‌ها، پیشرفت‌های تازه در زمینه هوش مصنوعی و مواد هوشمند نویدبخش کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی این فناوری است. متخصصان امیدوارند که با توسعه بیشتر، ربات‌های نرم به استاندارد جدیدی در پزشکی تبدیل شوند و نه‌تنها جراحی‌ها، بلکه حوزه‌هایی همچون توان‌بخشی و کشاورزی را نیز تحت تأثیر قرار دهند.
استفاده از ربات‌ها در پزشکی
علیرضا کفایت، جراح داخلی به خبرنگار ایمنا درباره این فناوری نوین گفت: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در جراحی‌های مغزی و قلبی، برخورد با بافت‌های نرم و حساس است. ابزارهای سنتی با داشتن دقت بالا، خطر آسیب به بافت‌های اطراف را دارند، اما ربات‌های نرم با استفاده از مواد انعطاف‌پذیر می‌توانند به شکلی باورنکردنی با محیط‌های حساس هماهنگ شوند و به پزشکان کمک کنند تا جراحی‌هایی با کمترین میزان آسیب انجام دهند.
وی افزود: این ربات‌ها علاوه‌بر کاهش آسیب به بافت‌ها، دوره بهبود بیماران را کوتاه‌تر می‌کنند، به‌عنوان مثال در جراحی‌های مغزی که نیاز به دقت میلی‌متری دارند، ربات‌های نرم می‌توانند با سازگاری فوق‌العاده خود از خطرات جانبی جلوگیری کنند.
جراح داخلی توضیح داد: یکی از عوامل اصلی موفقیت ربات‌های نرم، مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها است، ربات‌های نرم از موادی همچون سیلیکون، پلیمرهای خاص و ژل‌های هوشمند ساخته می‌شوند. این مواد موجب می‌شوند که ربات بتواند به راحتی شکل محیط اطراف خود را بگیرد و به بافت‌های حساس آسیبی نرساند.
کفایت بیان کرد: از دیگر ویژگی‌های مهم این مواد، خاصیت تغییر شکل در برابر فشار است، این قابلیت به ربات‌ها اجازه می‌دهد در محیط‌های باریک و محدود، همچون رگ‌های خونی یا مجاری تنفسی، عملکرد دقیقی داشته باشند.
وی درباره تأثیر ربات‌های نرم بر جراحی‌های قلبی گفت: جراحی قلب یکی از حساس‌ترین عمل‌های پزشکی است که نیاز به دقت بسیار بالا دارد. ربات‌های نرم با قابلیت تطبیق با ساختارهای بدن، امکان انجام جراحی‌های پیچیده از طریق برش‌های کوچک را فراهم می‌کند.
جراح داخلی ادامه داد: به‌عنوان نمونه، این ربات‌ها می‌توانند وارد قلب شوند و به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده بپردازند، بدون اینکه به ساختارهای سالم اطراف آسیبی وارد کنند، این فناوری می‌تواند به معنای کاهش خطرات جراحی و بهبود سریع‌تر بیماران باشد.
کفایت توضیح داد: ربات‌های نرم برای عملکرد بهینه به سیستم‌های محرک پیشرفته و الگوریتم‌های هوش مصنوعی وابسته است، این سیستم‌ها به ربات‌ها اجازه می‌دهند تا در زمان واقعی به تغییرات محیطی پاسخ دهند و مسیر خود را پیدا کنند.
وی افزود: برای مثال، اگر در طول یک جراحی نیاز به تغییر موقعیت باشد، ربات نرم می‌تواند به سرعت واکنش نشان دهد و با دقت بالا به انجام وظیفه بپردازد. این توانایی موجب می‌شود که پزشکان در طول جراحی‌های پیچیده کنترل بیشتری بر روند درمان داشته باشد، یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، افزایش دقت و کارایی ربات‌های نرم در مقایسه با ربات‌های سخت است. ربات‌های نرم باید بتوانند همچون ربات‌های سنتی دقیق و سریع عمل کنند، اما در عین حال انعطاف‌پذیری خود را نیز حفظ کنند.
جراحی داخلی بیان کرد: هزینه تولید نیز یکی از مشکلات اصلی است. استفاده از مواد خاص و پیچیدگی‌های طراحی موجب شده که هزینه تولید این ربات‌ها بالا باشد. اما با پیشرفت‌های مداوم در زمینه مواد هوشمند و کاهش هزینه‌های تولید، انتظار می‌رود که این چالش‌ها به مرور زمان برطرف شوند.
کفایت گفت: در صنایع کشاورزی، این ربات‌ها می‌توانند به دقت محصولات را برداشت کنند، بدون اینکه به آن‌ها آسیبی وارد شود. همچنین در ساخت‌وساز، از این ربات‌ها برای کار در محیط‌های خطرناک و حساس استفاده می‌شود.
وی افزود: ربات‌های نرم می‌توانند در محیط‌هایی که نیاز به تعامل دقیق با مواد حساس دارند، عملکرد بهتری نسبت به ربات‌های سنتی ارائه دهند. این موضوع موجب افزایش ایمنی و کارایی در صنایع مختلف می‌شود، تصور کنید روزی فرا برسد که این ربات‌ها بدون دخالت مستقیم پزشکان عمل کنند و با دقت بسیار بالا بیماران را درمان کنند، این انقلاب می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.
جراح داخلی اظهار داشت: ربات‌های نرم با کاهش خطرات جراحی و افزایش دقت، به کاهش عوارض جانبی و تسریع روند بهبودی بیماران کمک می‌کنند، همچنین این ربات‌ها می‌توانند هزینه‌های درمانی را نیز کاهش دهند، چراکه نیاز به مراقبت‌های پس از جراحی کمتر خواهد شد.
به گزارش ایمنا، ربات‌های نرم با قابلیت‌های منحصربه‌فرد خود، فصل جدیدی در فناوری‌های پیشرفته گشوده‌اند و نقش آن‌ها در بهبود زندگی انسان غیرقابل انکار است. در حوزه پزشکی، این فناوری با کاهش آسیب‌های جراحی و افزایش دقت در درمان، زمینه‌ساز انقلابی در جراحی‌ها است، همچنین کاربردهای گسترده آن در صنایع دیگر همچون کشاورزی و خدمات مختلف، افق‌های جدیدی را برای توسعه فناوری‌های انسان‌محور باز کرده است.
با وجود چالش‌هایی همچون پیچیدگی طراحی و نیاز به مواد پیشرفته، پیشرفت‌های تازه در استفاده از هوش مصنوعی و مواد هوشمند نشان‌دهنده پتانسیل بی‌پایان این فناوری است. انتظار می‌رود که با ادامه تحقیقات و نوآوری، ربات‌های نرم نه‌تنها به استانداردی جدید در پزشکی تبدیل شوند، بلکه در سایر صنایع نیز به عاملی برای تحول و پیشرفت تبدیل شوند.
نظر شما