من یک متخصص پزشکی خانواده‌ام

، ابراهیم نوری گوشکی، نوشت: پزشک سزاوار تکریم و قدر است که بسی گرانقدر است٬ با احترام٬ ارزش علمی و انسانی اش را پاس بداریم.

توصیه سیاستی نظام یکپارچه ارائه خدمات بهداشتی درمانی و تربیت متخصص پزشکی خانواده با ایده ادغام آموزش پزشکی در خدمات سلامت در کشور ایران به دهه ۱۳۵۰ بر می‌گردد.

طبق استانداردهای اتحادیه اروپا و سازمان جهانی بهداشت، حداکثر برای هر ١٥٠٠ نفر جمعیت یک متخصص پزشکی خانواده مورد نیاز است که این رقم بر اساس استانداردهای ملی کشورهای توسعه یافته٬ تا یک پزشک خانواده برای هر ٣٠٠٠ نفر قابل افزایش است.

رشته تخصصی "پزشکی خانواده" در ایران به طور رسمی برای اولین بار در اسفند ۱۳۹۴ در ۱۲ دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور (شهید بهشتی، تهران، ایران، بیرجند، مشهد، مازندران، شیراز، تبریز، اصفهان، کرمانشاه، قم و کرمان) راه اندازی شد.

هدف نهایی تربیت متخصصین پزشکی خانواده ارائه خدمات با کیفیت در نظام سلامت از مراقبت‌های اولیه بهداشتی و درمانی تا خدمات تخصصی به جامعه و اجرای اصولی و صحیح پزشکی خانواده همگام با کشورهای توسعه یافته بوده است.

چالش‌های موجود در برنامه مراقبت‌های بهداشتی اولیه در ایران باعث شد که توجه ویژه به پزشکی خانواده در قوانین توسعه رقم بخورد. یکی از چالش‌های مهم ارائه مراقبت‌های اولیه؛ کمبود پزشکان دوره دیده و متخصص در زمینه مراقبت‌های بهداشتی و درمانی بود که با توزیع نابرابر پزشکان در سراسر کشور و کاهش قابل توجه پزشک در مناطق محروم، این موضوع تشدید شد. محدودیت در منابع پایدار سلامت برای ارائه خدمات مراقبت‌های بهداشتی اولیه به طوری که سهم کمی از بودجه سالیانه سلامت را به خود اختصاص داده٬ منجر به کمبود زیرساخت‌های کافی، تجهیزات نامناسب، کمبود نیروی انسانی مورد نیاز و فرسودگی واحدهای ارائه خدمت شده است. علاوه بر این، نیاز به سیستم‌های اطلاعات سلامت یکپارچه قوی‌تر برای بهبود جمع‌آوری، تجزیه، تحلیل و استفاده از داده‌ها در فرآیندهای تصمیم‌گیری کماکان وجود دارد.

با وجود این چالش‌ها، فرصت‌های متعددی برای تقویت مراقبت‌های بهداشتی اولیه در کشور وجود دارد. استفاده از فناوری برای ارتقای خدمات بهداشتی یک فرصت بزرگ است. پزشکی از راه دور، برنامه‌های کاربردی سلامت تلفن همراه و سوابق پرونده الکترونیک سلامت می‌تواند دسترسی به مراقبت را تا حدود زیادی بهبود ببخشد. علاوه بر این، برنامه‌های کارکنان بهداشتی به صورت تیم سلامت در کنار پزشک در گسترش دامنه خدمات مراقبت‌های بهداشتی اولیه نیز امیدوار کننده است.

به نظر می‌رسد، مشارکت جامعه در ارائه مراقبت‌های بهداشتی اولیه و مشارکت در طرح‌های بهداشتی٬ اعتماد مردم را نسبت به برنامه‌های پیشگیرانه تقویت می‌کند، رفتارهای سالم در جامعه را تشویق می‌کند و تضمین می‌کند که مداخلات از نظر فرهنگی مناسب و پایدار هستند.

نکته ارزشمند دیگر اهمیت توسعه حرفه‌ای و آموزش‌های مستمر برای ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی است.

آموزش در دوره رزیدنتی پزشکی خانواده به من این امکان را داد که دریایی از دانش و مهارت‌های علمی و عملی در یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور کسب کنم. به نظر من٬ پزشکان خانواده می‌توانند به عنوان نقطه ورود به سیستم بهداشتی عمل کنند و ارتباط مناسب برای مراقبت در نظام سطح بندی و ارجاع را داشته باشند. اولویت بندی نیازهای جامعه با تمرکز بر پیشگیری، تشخیص زود هنگام، درمان و فعالیت‌های مستمر ارتقای سلامت از لحاظ هزینه و اقتصاد سلامت اثرات قابل توجهی برای منابع کشور دارد.

آنچه درک و تعهد من را به پزشکی خانواده بیشتر کرد، کار در محیط‌های مختلف، از مراکز خدمات جامع سلامت روستایی مناطق محروم گرفته تا بیمارستان‌های شهری و مدیریت در نظام سلامت از صف تا ستاد بود. در زمان اشتغال در مراکز روستایی مناطق محروم، به طور مستقیم تأثیر عمیق مراقبت‌های پیشگیرانه، تشخیص زود هنگام و آموزش مداوم بیماران را تجربه کردم. تطبیق پذیری و گستردگی پزشکی خانواده به من این امکان را داد که اهمیت مراقبت مداوم و همه جانبه را که یکی از ویژگی‌های بارز این رشته است، درک کنم.

بنده عمیقاً مشتاق ارائه مراقبت‌های جامع و همگانی سلامت به مردم هستم. در واقع پزشکی خانواده، تخصصی است که فرصتی منحصر به فرد را به پزشک برای درمان بیماران به روشی مشخص ارائه می‌دهد. در طول دوره آموزشی تخصص بالینی پزشکی خانواده، متوجه شدم که رضایت یک متخصص پزشکی خانواده، با ایجاد روابط بلند مدت پزشک با جامعه و پرداختن به طیف گسترده‌ای از مسائل بهداشتی درمانی حاصل می‌شود.

یکی از وظایف کلیدی پزشکان خانواده، ساده کردن ارتباطات و همکاری بین ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و مردم و اطمینان از ارائه مراقبت‌های مناسب به جامعه است. این موقعیت به من اجازه می‌دهد تا از سیاست‌های بهداشتی بهتر با تخصیص منابع به منظور بهبود شاخص‌های بهداشتی حمایت کنم.

من معتقدم که تغییرات سیستمیک و سیاست‌های اجتماعی مؤثر بر سلامت برای ایجاد بهبود پایدار ارائه مراقبت‌های بهداشتی و درمانی نیز امری بسیار ضروری است و باید سیاست‌گذاران به آن توجه ویژه داشته باشند.

بدین‌وسیله آغاز دولت چهاردهم که مقارن با روز پزشک و زاد روز حکیم ابوعلی سینا است را به فال نیک گرفته و این روز ارزشمند را به همه همکاران پزشکم در سراسر گیتی و خصوصاً کشور عزیز و پهناورم ایران از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب تبریک و تهنیت عرض می‌نمایم.

امیدوارم با همت و اراده دولت چهاردهم٬ سال آینده (۱۴۰۴) روز پزشک را با اجرای یکپارچه پزشکی خانواده در شهر و روستا در کنار یکدیگر جشن بگیریم. بی شک اجرای این برنامه مرحمی بر آلام بیماران و هزینه‌های کمرشکن درمان آنها خواهد بود و ما پزشکان با استفاده از دانش و تخصص فنی در کنار سایر اعضای تیم سلامت٬ دین خود را به مردم و بیماران درد کشیده ادا نماییم٬ باشد که اتفاق بیافتد.

منبع: مهر