واکسیناسیون؛ دولت یا بخشی خصوصی؟/سهم مردم از منابع کشور، یک واکسن کرونا هم نشد!

محمدسیاح: به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت؛ با افزایش سطح انتشار بیماری، کشورهای زیادی در جهان برای اینکه بتوانند جلوی این بیماری را بگیرند برای تولید واکسن اقدام کردند و این حرکت به ماراتنی بزرگ برای کشف واکسن بدل شد و بیش از ۲۳۰ شرکت داروسازی در نقاط مختلف دنیا به دنبال ساخت واکسن کرونا رفتند و ۶۰ واکسن مرحله آزمایش‌های بالینی روی انسان را طی کرد و می کند که ۲۰ مورد از آنها به مراحل نهایی آزمایش رسیده‌اند و حداقل ۸۵ واکسن در مرحله پیش‌بالینی و آزمایش روی حیوانات فعال‌ هستند. سه واکسن شرکت های داروسازی «فایزر» و «بایون‌تک»، «مدرنا» و «آکسفورد» در حال حاضر مجوز استفاده اضطراری را گرفته اند و واکسیناسیون در بیش از ۴۰ کشور جهان آغاز شده است. یکی دیگر از پیشگامان تولید واکسن کووید-۱۹ شرکت داروسازی «سینوواک» در چین است. واکسن کرونای ابداعی این شرکت موسوم به «کروناواک» یک واکسن غیرفعال‌ شده است که از ذرات ویروسی کشته ‌شده استفاده می‌کند تا دستگاه ایمنی را در معرض پروتئین‌های ویروسی قرار دهد بدون آنکه خطر بیماری جدی فرد را تهدید کند. شرکت‌های مدرنا و فایزر واکسن‌های mRNA هستند که در آنها بخشی از رمز ژنتیکی کروناویروس به داخل بدن تزریق می‌شود و بدن به ساختن پروتئین‌های ویروسی، اما نه همه ویروس واداشته می‌شود و این پروتئین‌ها برای تحریک دستگاه ایمنی کافی هستند. سینوفارم یک شرکت داروسازی دیگر در چین است که در زمینه تولید واکسن کرونا پیشگام محسوب می شود. این شرکت روز ۳۱ دسامبر بدون ارائه جزئیات اعلام کرد اثربخشی واکسن تولیدی‌اش به نام BBIBP-CorV بر اساس آنالیز مقدماتی داده‌های کارآزمایی بالینی مرحله سوم آن ۷۹.۳۴ درصد است. شرکت چینی «کان‌سینو بیولوژیک» نیز حق ثبت تولید واکسن کرونای خود را از دولت این کشور دریافت کرد. واکسن کرونای این شرکت که «Ad۵-nCOV» نام دارد اکنون در سطحی گسترده از جمله در کشورهای عربستان سعودی و روسیه آزمایش می شود. واکسن اسپوتنیک وی نخستین واکسن کرونا در روسیه است که آن را  «مرکز پژوهشی همه‌گیرشناسی و میکروبیولوژی گاملیا» وابسته به وزارت بهداشت روسیه با همکاری وزارت دفاع روسیه می سازد و تاکنون دو میلیون دوز از این واکسن تولید شده است. این واکسن با سرمایه صندوق سرمایه گذاری های مستقیم روسیه تولید شده است و دولت مسکو  برای صادرات این واکسن به کشورهای دیگر یا تولید در خارج از روسیه برنامه ریزی کرده و بیش از ۵۰ کشور جهان برای خرید بیش از ۱.۲ میلیارد دوز از این واکسن ابراز تمایل کرده اند. کشور هند نیز در این کارزار از سایر کشورها عقب نماند و از تولید واکسن بومی این کشور که توسط شرکت زیست‌فناوری «بهارات بایوتک» و با همکاری شورای تحقیقات پزشکی هند (ICMR) ساخته ‌شده است، خبر داد. ایتالیا نیز با آغاز آزمایش‌های انسانی یک واکسن بالقوه برای کووید-۱۹ در روز ۲۴ اوت (سوم شهریور) به تلاش‌های جهانی در این زمینه پیوست. این واکسن بالقوه به نام GRAd-COV۲ با بودجه عمومی توسط شرکت بیوتکنولوژی ایتالیایی ReiThera و توسط محققان انستیتوی ملی بیماری های عفونی (INMI) در بیمارستان Spallanzani مستقر در شهر رم، ساخته شده است. در آلمان نیز صرف‌نظر از همراهی شرکت بایون‌تک با شرکت آمریکایی فایزر، ۲ شرکت دیگر نیز در عرصه تولید واکسن کرونا فعالیت دارند. محققان دانشگاه «کوئینزلند» در استرالیا نیز از این تلاش جهانی برای تولید واکسن کرونا عقب نماندند و از تولید یک کاندیدای واکسن کرونا برای مقابله با کووید-۱۹ خبر دادند.واکسن مذکور با همکاری شرکت CSLو دانشگاه کویینزلند توسعه یافته است. آزمایش بالینی این واکسن در «بریزبن» و «هلند» بر روی ۱۲۰ داوطلب صورت گرفته است؛ آزمایشات این واکسن بر روی حیوانات نیز با موفقیت همراه بوده است.البته استرالیا چندی بعد توسعه این واکسن را متوقف کرد زیرا پس از تزریق آن، دریافت کننده به اشتباه مبتلا به ایدز تشخیص داده می‌شد.

ایران در چه وضعیتی قرار دارد؟

با اینکه واکسیناسیون جهانی با هر نوع واکسن مورد تایید سازمان بهداشت جهانی آغاز شده است در ایران اوضاع کمی متفاوت و بیشتر عجیب است! از این جهت که هیچ عزمی نه برای تامین و نه برای واکسیناسیون و نه تامین واکسن در دولت دیده نمی شود و صرفا از آن صحبت می شود! گواه این ادعا هم صدور مجوزی است که براساس آن سازمان غذا و دارو به شرکت های خصوصی این اجازه را داده که خودشان برای واردات واکسن اقدام کنند در حالی که در همه کشورهای جهان برای جلوگیری از سوءاستفاده و دلال بازی و تشکیل بازار سیاه و فروش واکسن تقلبی دولت همه مسئولیت تهیه و توزیع واکسن را برعهده دارد! با همه ادعاهایی که وزارت بهداشت و درمان یا سازمان غذا و دارو یا حتی خود رئیس جمهوری در مورد آغاز واکسیناسیون یا ساخت واکسن کرونا مطرح شده ایران وضعیت اسفناکی به نسبت تجهیزات و امکانات بهداشتی و منابع مالی در تامین و اجرای واکسیناسیون دارد. مسئولان کشور از محقق نشدن وعده واکسیناسیون تا پایان سال ۱۳۹۹ خبر داده‌اند و انگشت اتهام‌شان را هم متوجه کشورهای خارجی کردند! این در حالی است که میزان واکسیناسیون کرونا در ایران بسیار نازل‌تر از دیگر کشورهای منطقه است. سایت "جهان ما در آمار" (Our World in Data) میزان تزریق واکسن کرونا در کشورهای مختلف را منتشر کرده است. بر اساس آمار این موسسه، تا روز انتشار این گزارش در ایران مجموعا ۱۲۴ هزار دوز واکسن کرونا تزریق شده است. باید یادآور شد که آمار این موسسه با فاصله زمانی دو روز به‌روزرسانی می‌شود. نازل بودن میزان واکسیناسیون در ایران زمانی روشن می‌شود که نگاهی به آمار دیگر کشورهای منطقه بیاندازیم.

فاصله ایران با کشورهای منطقه در واکسیناسیون

براساس گزارشات موجود تاکنون در امارات متحده عربی بیش از هفت میلیون و ۶۰۰ هزار دوز واکسن کرونا تزریق شده است. وضعیت در برخی دیگر از کشورهای منطقه نیز از منظر تزریق واکسن کرونا به‌مراتب بهتر از ایران است. رژیم صهیونیستی نیز تاکنون با تزریق حدود نه و نیم میلیون دوز عملا موفق به واکسینه کردن بیش از نیمی از جمعیت خود شده است. ترکیه هم موفق به تزریق حدود ۱۴ میلیون دوز واکسن کرونا شده است. به این ترتیب، ترکیه بیش از صد برابر ایران واکسن کرونا تزریق کرده است. عربستان سعودی نیز تا کنون حدود سه میلیون و ۶۴۵ هزار دوز واکسن کرونا تزریق کرده است. مراکش بیش از هفت میلیون نفر و بنگلادش بیش از پنج میلیون نفر را دست‌کم یک بار در برابر ویروس کرونا واکسینه کرده‌اند. وضعیت ایران در قیاس با کشورهای منطقه بهتر از کشور افغانستان گزارش شده است. حتی شیخ‌نشین کوچک عمان حدود سه برابر ایران تزریق واکسن کرونا داشته است. آمار کشورهای عراق، سوریه و لیبی منتشر نشده است. به این ترتیب می توان گفت ایران با همه ادعاهایی که داشته هیچ اقدام موثری برای واکسیناسیون کرونا انجام نداده و به نظر هم نمی رسد جز حرف و وعده نیست جدی تری داشته باشد و این مردم هستند که با وجود واکسن باید منتظر باشند شاید مسئولی دلسوز پیدا شود که بخواهد واکسن را برای همه مردم وارد کند نه اینکه واردات و فروش و تزریق را به شرکت های خصوصی بسپارد که از همین الان هم برای جان مردم نقشه کشیده اند.