لزوم برنامه ریزی برای سلامت مردان

به گزارش گروه بهداشت ودرمان خبرگزاری سلامت به نقل از  وبدا، دکتر علیرضا زالی، در پنجمین کنگره سلامت مردان، اظهار کرد: در طول ۱۴ سال اخیر هفته ‌ای به عنوان هفته ملی سلامت مردان نامگذاری شد و التفات ویژه در قالب روز سلامت مردان به همت همکاران ما در انجمن اورولوژی شکل گرفت و ما شاهد آن بودیم که در طول سال‌های اخیر برنامه متنوع و جذاب و با نگاهی راهبردی در جهت اصلاح ساختار سلامت مردان در کشور شکل گرفت.

وی افزود: مردان به دلیل جایگاه متفاوت سرشتی، اقلیمی و شرایط متفاوت حرفه ای و بهداشتی که دارند در معرض امراض مختلف هستند. در سال های اخیر مطالعات متعدد حاکی از آن بوده است که مردان اصولا در جوامع صنعتی و در حال پیشرفت از جمله کشور ما به دلیل نوع آسیب‌ پذیری در فعالیت‌ های پیرامونی و بیرون از منزل در آسیب پذیری بیشتری هستند. به دلیل حجم بالای درگیری مردان در زندگی روزمره از آنجایی که نقش اصلی را در تدارک اقتصاد خانواده دارند موجب شده است با غفلت عمومی از سلامت خود روبرو باشند و به همین دلیل متاسفانه بسیاری از مردان در بیماری‌ های مزمن و کاهنده توانایی‌های عمومی معمولا دیر به پزشک مراجعه می‌کنند و این موضوع وخامت بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.

دکتر زالی ادامه داد: اگر بخواهیم مقایسه ‌ای در خصوص به خطر افتادن سلامت مردان داشته باشیم، طبیعتا تنها بحث زیان و خسران اجتماعی و فرهنگی نیست، بلکه می‌تواند آثار متعدد دیرپا در توسعه هر کشور را ایفا کند. بنابراین طبیعتا التفات ویژه به سلامت مردان و ترویج برنامه ریزی برای سلامت آنها امری ضروری است. به نظر می ‌رسد بیش از دو سوم بیماری‌ هایی که حوزه سلامت مردان را تهدید می‌ کند و یا منجر به مرگ و میر و یا کاهش توانایی سلامت مردان می‌شود را می‌توان پیشگیری کرد.

وی با اشاره به اینکه در کشور ما مردان به دلایل متفاوتی علاوه بر جنبه‌های افتراقی بیولوژیک در برنامه‌های مختلف سلامتی  آسیب ‌پذیری بیشتری دارند، اظهار کرد: در مقایسه با بانوان ایرانی، مردان بین ۵ تا ۱۰ برابر در حوادث و صحنه‌ های ترافیکی شهری آسیب پذیرتر هستند؛ همچنین در حوزه سقوط و بیماری‌ های ناشی از تروما بین ۳ تا ۵ برابر احتمال بروز مرگ و میر و حوادث در مردان نسبت به بانوان فزونی دارد. در بحث‌ بیماری ‌هایی همچون اسکیزوفرنی، افسردگی ‌های مزمن طولانی مدت، HIV، بیماری شغلی و سرطان‌ها در مردان شیوع بیشتری دارد. اگر در کشورمان بالغ بر ۳۶ سرطان در نقشه کشوری داشته باشیم، ۳۲ سرطان در مردان از شیوع بالاتری برخوردار است و برخی سرطان ‌ها مثل سرطان پروستات مختص مردان است و از هر ۶ مرد ایرانی یک مرد احتمال ابتلا به سرطان را در طول زندگی خود خواهد داشت که این احتمال بعد از ۶۵ سالگی به تصاعد افزایش خواهد یافت.

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: مردان به دلیل درگیری‌ های استرسی و شغلی آثار زیانبار استرسی را در ابعاد روانی، اجتماعی و سلامتی تجربه می‌ کنند. به طور مثال در مورد مردان مواردی که منجر به بروز مشکلات روانی می‌شود از نظر دیرپا بودن، مزمن بودن و ثبات بیشتر و عدم پاسخ به درمان متعارف شاید شیوع بیشتری داشته باشد. اگرچه برخی اختلالات در زنان و مردان مشترک است، اما دیرپا بودن و پاسخ اندک به درمان در برخی اختلالات روانی مزمن در مردان شیوع بالاتری دارد.

وی افزود: همچنین حوادثی مانند سوختگی ‌ها، سقوط و حوادث ترافیکی در مردان بیشتر است. اگر مقایسه‌ای کنیم که فرد مذکر ایرانی در بازه زمانی ۳۰ تا ۷۰ سالگی نسبت به بروز بیماری‌های کشنده چه شانسی را دارد ۱.۵ برابر این شانس نسبت به خانم‌ها افزایش می‌یابد. برخی از بیماری‌های تنفسی، آسم، بیماری انسداد ریوی، بیماری قلبی و مرگ و میر ناشی از آن، حوادث ناشی از فشارخون بالا و سایر مشکلات در مردان وجود دارد و اگر نیم نگاهی به آمار میزان ابتلای مردان به بیماری‌ها در جامعه ایرانی داشته باشیم، این آمار می‌تواند به شدت نگران کننده باشد. پیش‌بینی می‌شود بالغ بر ۲۰ تا ۲۵ درصد مردان به مواد دخانی از جمله سیگار اعتیاد دارند و حدود ۱۸ درصد مردان از فشارخون بالا برخوردار هستند و اگر سهم موارد دیگر را هم در نظر بگیریم بیش از ۹۵ درصد مردان در طول زندگی خود حتما دچار عامل کاهنده کیفیت زندگی و طول عمر می‌شوند.

وی افزود: سهم بیماری‌های قلبی در مردان شیوع بالاتری دارد و نهایتا مجموعه این عوامل موجب شده مردان ایرانی طول عمر کمتری نسبت به بانوان داشته باشند. این شرایط نشان می‌دهد باید با برنامه‌های پیشگیری نسبت به تغییر الگوی زندگی به تقلیل عوامل پرمخاطره در سلامت مردان فکر کنیم و همچنین به گونه‌ای عمل کنیم که بسیاری از بیماری‌ها در مردان مانند سرطان پروستات، بیماری قلبی و... کاهش یابد. در مورد بیماری کرونا علی‌رغم اینکه پیش‌بینی می‌کنیم تنها ۱۵ درصد سهم ابتلای مردان بیش از زنان باشد، اما وقتی مرگ و میر را در استان تهران مقایسه می ‌کنیم گاهی احتمال مرگ مردان بیش از ۳۰ درصد از زنان بیشتر است. حدود ۶۰ درصد ابتلا در استان تهران مربوط به مردان است و در مورد مرگ و میر کرونا این عدد به ۷۰ درصد می‌رسد.

دکتر زالی افزود: علت اینکه مردان در همه دنیا در تحولات اخیر نسبت به بیماری کرونا آسیب‌پذیری بیستری دارند یک بخشی ابعاد بیولوژیکی دارد. مردان میزان بیشتری از گیرنده ace2 در بدن خود دارند و از طرف دیگر هورمون استروژن و وجود یک کروموزوم X اضافی در زنان به نوعی یک نقش حفاظتی در زمینه ارتقای سیستم ایمنی ایفا می‌کند، بنابراین به نظر می‌رسد تنها اینکه مردان بیش از زنان در مراودات اجتماعی حضور دارند به عنوان عامل خطر اصلی نیست و سایر علل خطر بیولوژیک هم در بیماری زایی نقش دارند.

وی افزود: امیدواریم برای گروه مردان سالمند که از مشکلات بیشتری رنج می‌برند برنامه‌های عمومی سلامت بیشتری در نظر گرفته شود. بار بیماری آقایان، طراحی و بازمهندسی برنامه‌های سلامت مردان، ایجاد برنامه بهداشتی با سهولت بیشتر برای آقایان، ایجاد فرایند حمایتی در شرایط شغلی، برنامه ریزی برای غربالگری‌های مبتنی بر پروتکل‌های بروز، طراحی برنامه مداخله‌ای در عرصه بهداشتی وسایر اقدامات برای ارتقای سلامت مردان بسیار مهم است. پرداختن به ابعاد روانشناختی، تقلیل استرس ها، کاهش عوامل پرخطر هم می‌تواند اجزای مهمی در کاهش آسیب به مردان باشد.