به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری سلامت به نقل از خانه ملت،گره کور ازدواج جوانان کشور چند سالی است که در تیتر رسانه‌های خودی و بیگانه قرار گرفته است تا جایی که امروزه شاهد هشدارهای جهانی به تبع ازدواج دیر هنگام جوانان هستیم در این میان بهارستان‌نشینان ناامید از اجرایی شدن «قانون تسهیل ازدواج» دست به دست هم داده‌اند تا قانونی همپای قانون تسهیل ازدواج نوشته تا شاید این قانون مغفول مانده در میانه بسیاری از قوانین که خاک می‌خورند مورد توجه مسئولان امر قرار بگیرند.
هرم سنی کشور در طول دهه‌های اخیر با سیاست‌های نسنجیده دستخوش تغییرات اساسی قرار گرفته که این سیاست‌های نادرست بیشترین تاثیر خود را روی متولدین دهه شصت گذاشت، متولدینی که امروز بیشترین آمار جمعیتی کشور را به خود اختصاص داده در حال خروج از سن جوانی هستند. هشدارهای پی‌درپی در مورد بسته شدن جمعیت جوان کشور در ۲۰ سال آینده نشان از بحران خاموشی می‌دهد که در سایه بیماری کرونا امروزه تشدید شده است.
جمعیت و تعالی خانواده به کجا رسید
دقیقا در مردادماه سال ۹۰ رهبر انقلاب طی سخنانی، رسما به موضوع هرم جمعیتی کشور اشاره کرد و در مورد لزوم مقابله با سیاست‌های تحدید نسل بیان داشتند که هر اقدام و تدبیری برای کم کردن جمعیت باید پس از ۱۵۰ میلیون نفر صورت بگیرد و نیز در مرداد سال ۹۱ نیز بار دیگر در مورد خطرات کاهش رشد جمعیت هشدار دادند و حتی از عبارت «خطا کردیم» استفاده کردند، نمایندگان وقت مجلس شورای اسلامی طرحی را تحت عنوان «جمعیت و تعالی خانواده» آماده کردند که به نتیجه مطلوب نرسید. شاید بهتر است بگوییم بیش از یک دهه می‌شود که رهبر معظم انقلاب در گفتارها و رهنمودهای خود بارها به بازنگری سیاست‌های جمعیتی اشاره کردند و اتخاذ مسیر هوشمندانه در این تدبیر را به صراحت بیان می‌کند: در این سیاستِ تحدید نسل حتماً باید تجدیدنظر شود و کار درستی باید انجام بگیرد.
دهه شصتی‌ها زمانی جنگ را دیدند و امروزه آن را لمس می‌کند
با تمام اما و اگرها فرزندان دوران جنگ همان دهه شصتی‌ها که با کمبود امکانات بزرگ شده و جوان شدند امروزه در میانه جنگ اقتصادی و تحریم‌ها باز هم می‌سوزند، از تحصیل تا اشتغال و ازدواج به سختی با کمبود امکانات روزگار سپری کرده و امروزه میانسالی آنها تهدیدی برای کل ایران است و شاید پای سخن هریک از آنها باشیم؛ می‌گویند که تغییر نام این طرح‌ها کمکی از اوضاع نابسامان اقتصادی و عمر رفته آنها نمی‌کند آنها زمانی جنگ را دیدند و امروزه آن را لمس می‌کند.
طرحی جدید برای ازدواج
علی اصغر عنابستانی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در مورد قانون تسهیل ازدواج به خانه ملت می‌گوید: طرح جمعیت جوان و حمایت از خانواده به جای طرح تسهیل ازدواج جوانان مطرح شد، در کمیسیون فرهنگی و اجتماعی و فراکسیون زنان و خانواده مورد بررسی قرار گرفت، یکی از اهداف اصلی این طرح حمایت از ازدواج و تشکیل خانواده و فرزندآوری است.
طرح جمعیت جوان و حمایت از خانواده اگر عملیاتی شود می‌تواند یکی از طرح‌های تاثیر گذار در راستای افزایش ازدواج و فرزندآوری و کاهش جمعیت سالمند در کشور باشد
نماینده مردم سبزوار، جغتای، جوین، خوشاب و داورزن در مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: طرح جمعیت جوان و حمایت از خانواده اگر عملیاتی شود می‌تواند یکی از طرح‌های تاثیرگذار در راستای افزایش ازدواج و فرزندآوری و کاهش جمعیت سالمند کشور باشد؛ این طرح در حوزه‌های متفاوت برای تشکیل خانواده و فرزند آوری برنامه‌ریزی شده است.از جزئیات طرح جمعیت جوان و حمایت از خانواده می‌توانیم به کمک هزینه خرید لوازم جهیزیه برای ازدواج، یارانه پرداختی به فرزندان، تسهیلات هزینه درمان ناباروری تا ارائه تسهیلات مسکن را اشاره کنیم، در این طرح تکالیف مختلفی برای دستگاههای متفاوت مشخص شده است.
قوانینی که روی کاغذ ماند
عنابستانی ادامه می‌دهد: متاسفانه مباحث مربوط به تشویق تشکیل خانواده، فرزند آوری و… همگی بر روی کاغذ ثبت شده و به مرحله عملیاتی شدن نرسیده، بسیاری از قوانین ما عملیاتی نشده بخشی از آن به ضعف قانون بخشی به کمبود منابع باز می‌گردد. برای اجرایی شدن قوانین باید اراده وجود داشته باشد علی‌الخصوص در اجرای قوانین مربوط به مسائل فرهنگی و اجتماعی، قانونی که اراده اجرایی شدن آن در مجریان ایجاد نشود هر میزان هم خوب نوشته شود روی زمین می‌ماند و اجرایی نمی‌شود و فرهنگی منشعب از گفتمان لیبرالی بر آن حاکم می‌شود، بعضا در ساختارهای اجرایی کشور نفوذ کرده و اجازه نمی‌دهد ما در جهت رشد و جوان نگه داشتن جمعیت و فرزندآوری به توفیق دست پیدا کنیم، غلبه این گفتمان در ساختار اجرایی عاملی شده تا طرح‌های در جهت تعالی خانواده و فرزندآوری بر روی زمین بماند.
نماینده مردم در مجلس یازدهم تاکید می‌کند: قانون تسهیل ازدواج قانون جدیدی نیست، قانون کاملی است که قابلیت اجرایی شدن را داشت و منابع آن هم وجود دارد، اما به مرحله اجرایی شدن نرسید ، دلیل اجرای نشدن آن نبود اراده در ساختار اجرایی سازمان‌ها و نهادهای مربوطه است.
در ادامه الهام آزاد عضو شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده در مورد طرح جوانی جمعیت می‌گوید: طرح جوانی جمعیت به نوعی همان طرح تسهیل ازدواج است؛ بدون شک طرح تسهیل ازدواج در این طرح گنجانده شده است؛ دلایل اجرای نشدن قانون تسهیل ازدواج کمبود بودجه عنوان شده است، در طرح جوانی به منابع مادی توجه ویژه‌ای شده و به مرحله اجرایی شدن هم خواهد رسید.
در چند سال آینده سیاست‌های جمعیتی کشور به سمت جمعیت سالمندی پیش می‌رود، این کاهش جمعیت برای کشور تهدید جدی است
نماینده مردم نایین و خور و بیابانک طرح جوانی جمعیت را فرصت طلایی برای افزایش جمعیت کشور دانسته و ادامه می‌دهد: در چند سال آینده سیاست‌های جمعیتی کشور به سمت جمعیت سالمندی پیش می‌رود، این کاهش جمعیت برای کشور تهدید جدی است؛ امیدوارم طرح جوانی جمعیت به بهترین شکل به مرحله اجرایی شدن برسد چرا که تاکنون بیشتر فرصت‌های زاد و ولد در کشور را از دست رفته است و با اجرایی شدن این طرح شاید بتوان تهدید کاهش جمعیت را به فرصت طلایی تبدیل کرد در حقیقت فرصتی چندانی نداریم و کشور به سمت پیری به سرعت در حرکت است.
سقط جنین عاملی پنهانی درکاهش جمعیت
آزاد در ادامه با انتقاد از افزایش روز افزون آمار سقط جنین در کشور تاکید می‌کند: متاسفانه دلایل متعددی برای کاهش جمعیت می‌توانیم بیاوریم از سقط جنین تا کاهش ازدواج و کاهش زاد و ولد که بیشتر مسائل باز می‌گردد به مسائل اقتصادی که مانع فرزندآوری زوجین است؛ در حال حاضر روزانه ۱۰۰۰ سقط جنین در کشور داریم که تنها ۱۰ درصد آن قانونی است یعنی ۲۰ برابر بیشتر فوتی‌های ناشی از سوانح رانندگی سقط جنین در کشور را داریم؛ ضمن اینکه سقط جنین به لحاظ شرعی همان قصاص قتل نفس را محسوب و جرم است و مجازات و تدابیری برای مقابله با این آسیب اندیشیده نشده است که این میزان که در جای خود فاجعه است.
جوانان در ازدواج تاخیر داشتند
در ادامه غلامرضا منتظری نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در مورد عوامل تاخیر ازدواج جوانان به خانه ملت می‌گوید: عوامل متعدد اقتصادی و معیشتی، اجتماعی و فرهنگی، تربیتی و آموزشی در میزان افزایش طلاق و کاهش ازدواج در یک جامعه نقش دارند، در چند سال اخیر سیاست‌های اجرایی به لحاظ ازدواج جوانان نتایج مثبت و موفقی نداشته که امروزه شاهد رشد طلاق در کشور هستیم، گاهی فرصت گذاشتن و حل ریشه‌ای معضلات می‌تواند عامل موفقیت باشد.
علت اصلی رشد طلاق و کم رغبتی جوانان به ازدواج ریشه در مسائل فرهنگی دارد؛ ضرورت تشکیل خانواده برای جوانان تعریف نشده و اکثریت آنها اعتقاد دارند که زندگی به هر صورتی که بگذرد مانعی برای آنها نیست
نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: علت اصلی رشد طلاق و کم رغبتی جوانان به ازدواج ریشه در مسائل فرهنگی دارد؛ ضرورت تشکیل خانواده برای جوانان تعریف نشده و اکثریت آنها اعتقاد دارند که زندگی به هر صورتی که بگذرد مانعی برای آنها نیست، دور شدن از ماهیت فلسفه ازدواج در سایه مسائل فرهنگی در بینابین مسائل اقتصادی دست به دست داده تا جوانان کشور رغبتی برای ازدواج از خود نشان ندهند.
وی در ادامه به شکل‌گیری طرح جمعیت جوان اشاره و تصریح می‌کند: نبود حداقل‌های تشکیل خانواده از اشتغال و مسکن گرفته تا هزینه‌های سرسام آور زندگی در میانه تورم افسار گسیخته منجر به کاهش ازدواج و تجردگرایی جوانان شده بر همین اساس طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده در مجلس یازدهم مطرح شد تا با اجرایی شدن آن شاهد کاهش طلاق و رشد ازدواج در کشور باشیم.
این طرح فقط به تغییر نام اکتفا نکرده است
طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده همان قانون تسهیل ازدواج است؛ منتظری در این راستا به خانه ملت می‌گوید: طرح جوانی و حمایت از خانواده همان طرح تسهیل ازدواج است اما به شکلی کامل‌تر این طرح از مجلس هشتم به عناوین مختلف مطرح شده است، اما امروزه فقط به تغییر نام اکتفا نکرده به لحاظ کیفیت تغییرات زیادی در آن مشاهده خواهیم کرد.
وی ادامه می‌دهد: در این طرح موانع ازدواج جوانان از مسکن گرفته تا اشتغال و تحصیل و حتی خدمت سربازی و…. مورد بررسی قرار گرفته شده و برای حل هر یک از موانع هر سازمان نهاد و وزارتخانه مرتبط نامی آورده شده و نقشی بر آنها محول شده که همگی موظف به اجرا وظایف خود هستند؛ گزینه‌های مورد نظر در این طرح براساس طرح‌های کوتاه و بلند مدت است، در این بین گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس ارائه داد مشخص شد طرح‌های بلند مدت به دلیل ماندگاری آثار بیشتر مورد توجه مردم قرار می‌گیرند و به فرض مثال حدود ۶۰ درصد مردم علاقمند به داشتن حداقل سه فرزند هستند، یک رویکرد مثبت از فرهنگ دورهمی ایرانی نشات گرفته ولی به دلیل رشد موانع اقتصادی عاملی بر محقق نشدن این خواسته ایرانیان است که فرزندآوری در خانواده‌ها نیازمند به برنامه‌ریزی در طرح‌های بلند مدت جامعه دارد.
از سربازی آقایان تا مرخصی زایمان بانوان در یک طرح
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در رابطه با مشوق‌های فرزندآوری یادآوری می‌کند: از سربازی آقایان تا مرخصی زایمان بانوان در سازمان‌های دولتی و خصوصی از جمله مشوق‌های هستند که با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در بندهای این طرح مطرح شده است، تجربه کشورهای توسعه یافته در حوزه ازدواج و فرزندآوری نشان می‌دهد که باید مشوق‌های فرزند آوری در برنامه بلند مدت یک کشور برنامه‌ریزی شود.
نقش بی‌بدیل آموزش و پرورش در شکل گیری خانواده
منتظری در ادامه تاکید می‌کند: نقش حوزه فرهنگی در این طرح پررنگتر از دیگر حوزها است علی الخصوص در بحث رسانه ملی، امروزه تولیدی این رسانه باید متناسب با فرهنگ ایرانی باشد، رسانه‌ها به عنوان یک دانشگاه عمومی هستند که می‌تواند در تحولات فکری دوران نوجوانی، جوانی و بازنشستگی نقش تعیین کننده‌ای را داشته باشند. در کنار رسانه‌ها آموزش و پرورش می‌تواند نقش بی‌بدیل را در آموزش ایفا کند.
نماینده مردم در مجلس یازدهم ادامه می‌دهد: طراحی کتب آموزشی باید به گونه‌ای باشد که دانش آموزان با سبک درست زندگی کردن و مهارتهای درست زندگی آشنا شوند، تلاش‌های در آموزش و پرورش و آموزش عالی شکل گرفته است اما کامل نیست باید جامع و کامل‌تر و متناسب با ادبیات این موضوع ارائه شود، با توجه به دانایی جامعه در سایه توانایی این آموزش‌ها باید به سمت و سوی مرتب شده‌ای حرکت کند، بیش از ده سال است که رهبر معظم انقلاب در بحث جوانی صحبت کردند و به پیری جمعیت هشدار داده‌اند و با شروع مجلس یازدهم طرح تعالی خانواده را به عنوان نخستین اولویت جامعه فرهنگی عنوان کردند، باید پذیرفت سیاست افزایش جمعیت، سیاست سازنده‌ای نبود که امروزه شاهد ازدواج‌های نامتعارف و کاهش جمعیت در کشور هستیم.
چرایی اجرا نشدن قانون تسهیل ازدواج
منتظری در مورد اجرایی نشدن قانون تسهیل ازدواج در دوره‌های قبل می‌گوید: ضعف نظارت و نبود منابع مالی مهمترین عامل اجرایی نشدن این طرح بوده است، مجلس دو بال دارد یکی نظارت و دیگر وضع قوانین، قانون خوب به مرحله اجرایی شدن خواهد رسید؛ اجرای خوب نظارت درست را می‌طلبد، اگر بعد نظارت را تقویت کنیم قوانین در زمینه اجرایی شدن قرار می‌گیرند.
این طرح جزو طرح‌های پر هزینه محسوب خواهد شد؛ اما چون جامعه به آن نیازمند است باید زمینه نیازهای این طرح مورد توجه قرار بگیرید
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس از این طرح به عنوان طرحی پرهزینه یاد کرد و به خانه ملت می‌گوید: این طرح جزو طرح‌های پر هزینه محسوب خواهد شد؛ اما چون جامعه به آن نیازمند است باید زمینه نیازهای این طرح مورد توجه قرار بگیرید.در برنامه ششم توسعه این برنامه پیش بینی شده بود که به مرحله اجرایی شدن برسد، نکته دوم در خصوص اجرایی شدن آن به تاکید رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهور است باید منابع آن تامین شود که از طرف دولت هفت دلیل بر اجرایی شدن و تامین منابع آن مطرح شده است.
پیری در انتظار ایران جوان
بی‌توجهی به خواسته جوانان امروزه عواقب سنگینی برای کشور در پی خواهد داشت منتظری در این مورد تاکید می‌کند: اگر به طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده بی‌توجهی شود در ۲۰ سال آینده ایران کشوری سالمند تبدیل خواهد شد، اگر بتوانیم در این فرصت پیش‌بینی شده تا سالمندی درست استفاده کنیم می توان امیدوار بود که هرم سنی پیش بینی شده برای کشور تغییر خواهد کرد، یکی از مباحث اصلی گام دوم انقلاب بحث جوان بودن جمعیت است باید بیشترین ظرفیت را راستای ازدواج جوانان و فرزند آوری منعکس کنیم؛ جوانان امروز فردا را می‌سازند.
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس یازدهم خاطر نشان می‌کند: کشورهای توسعه یافته اروپایی امروزه برای جبران کاهش جمعیت خود اقدام به پذیرش مهاجر می‌کنند که این مسئله در جای خود سخن به دراز را می‌طلبد اما باید بپذیریم که ایران جوان است برای جلوگیری از پیش بینی‌هایی که در این راستا در سطح جهان می‌شود اقداماتی صورت بپذیرد، باید مجلس و دولت با همکاری هم تلاش کرده تا این هرم جوانی ایران برای آینده محفوظ بماند. ما برای دفاع از حریم، دین و خاک کشورمان نیاز به جمعیت جوان داریم، رشد جمعیت پشتوانه تامین اجتماعی یک نظام محسوب می‌شود و تکیه گاه یک جامعه محسوب است کاهش جمعیت تهدیدی در سطح ملی و جهانی برای کشور است.
نوزاد
کلام آخر؛ برنامه ریزی و مدیریت برای نسل جوانی که مهمترین سرمایه انسانی هر کشوری است؛ تبدیل به یک معضلی طولانی مدت شده است؛ تبدیل تهدید به فرصت که هیچ ، حفظ فرصت برای رسیدن به توسعه همه جانبه چالشی اساسی محسوب شده است. برای رسیدن به شرایطی بهتر اقدامات متناوب با قالب طرح‌های کوتاه مدت و بی‌کارکرد کاری از پیش نبرده و تنها به گره کور اقدامات نادرست دامن می‌زند؛ امیدواریم این طرح در میانه دیگر طرح ها بر روی کاغذ باقی نماند و وکلای مردم در مجلس یازدهم پیگیر این طرح تا مرحله اجرایی شدن باشند.
گزارشگر: محبوبه اشرفی پیمان
نظر شما