به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر خبرگزاری سلامت، اولین روز از بزرگ‌ترین رویداد سینمایی مستند کشور به شیوه‌ای متفاوت از سال‌های گذشته و این بار در هیاهوی کرونا برگزار شد. چهاردهمین جشنواره «سینما حقیقت» که به نمایش یک سال تلاش مستندسازان می‌پردازد در روزهای قرنطینه به صورت برخط (آنلاین) مهمان خانه‌های سینما دوستان است. پلتفرم هاشور در این دوره به عنوان خانه جشنواره به پوشش بخش‌های مختلف و تمام محتوای تولیدی در جشنواره می‌پردازد و پلتفرم‌های تیوا، نماوا و فیلیمو اکران عمومی آثار را برعهده دارند.
با وجود اینکه نفس سینما به حضور تماشگران و تماشای آثار روی پرده نقره‌ای وابسته است اما شیوه برگزاری برخط (آنلاین) کمک کرد تا مردم و سینما دوستان از جای جای ایران بتوانند همراه بزرگ‌ترین رویداد سینمای مستند باشند. شاید این شیوه از برگزاری نقطه عطفی برای تمرکز زدایی از تهران و تقسیم عادلانه محصولات فرهنگی در همه جای ایران باشد. البته نگرانی جدی که در این میان وجود دارد، مساله قاچاق و زیرپا نهادن حق نشر آثار توسط سودجویان است که می‌تواند ضربه بزرگی به سینمای مستند بزند. به ویژه اینکه سینمای مستند در مقایسه با سینمای داستانی وجه تجاری کمرنگ‌تری دارد و ضربه مالی وارده به یک مستندساز جبران‌ناپذیرتر از یک کارگردان فیلم داستانی است. با این حال دست‌اندرکاران چهاردهمین جشنواره سینمایی مستند برای مقابله با قاچاق آثار تمهیداتی اندیشیده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به ایجاد محدودیت در زمان نمایش فیلم‌ها و نمایش هر فیلم در یک روز و بازه زمانی محدود و فراهم کردن دسترسی به محتوای ارائه شده فقط برای آی‌پی‌های ایرانی اشاره کرد. به علاوه مسئولان برگزارکننده این رویداد اعلام کردند که با هماهنگی‌های صورت گرفته با مجموعه ساترا، متخلفان ظرف 24 تا 48 ساعت شناسایی می‌شوند.
روز آغازین جشنواره با نشست رسانه‌ای آغاز شد محمد حمیدی‌مقدم؛ دبیر جشنواره به تشریح بخش‌های مختلف پرداخت. بخش‌های مختلفی این دوره از جشنواره «سینما حقیقت» که در دو قسمت ملی و بین‌الملل برگزار می‌شود؛ شامل کارآفرینی، شهید آوینی و کرونا است. بخش کرونای جشنواره مستند در این دوره بسیار اهمیت دارد زیرا سینمای مستند ظرفیت تبدیل شدن به یک مرجع و منبع برای رجوع پژوهشگران و امکان ثبت وقایع را دارد. به همین جهت بخش کرونا می‌تواند در ثبت تاریخی وقایع روزگار همه‌گیری کرونا بسیار موثر باشد. از طرفی مستندساز به دلیل نگاه موشکافانه و هنری که دارد می‌تواند زوایای مختلف این بحران را ببیند و کادر دوربین خود را در صحنه‌ای ببندد که از چشم عموم پنهان مانده است.
بخش شهید آوینی نیز مانند سالیان گذشته به بررسی و نمایش آثاری می‌پردازد که در حوزه دفاع مقدس و مستندسازی جنگ هستند. بخش کارآفرینی نیز از منظر اقتصادی، بازاریابی و رشد و پیشرفت در این حوزه اختصاص دارد.
در چهاردهمین دوره از جشن سینمای مستند ایران کارگاه‌های آموزشی هم با حضور اساتیدی از کشورهای مختلف برگزار می‌شود که به جهت برخط بودن می‌تواند مخاطبان گسترده‌ای را با خود همراه کند. کارگاه‌های برگزار شده در روز اول از این رویداد، کارگاه مستندسازی با تدریس جیمز لانگی بود. لانگی به ساخت مستند در مناطق جنگی پرداخت و از تدوین در فیلم مستند و فیلمنامه‌نویسی گفت و در ادامه پیامی هم برای فیلمسازان جوان داشت. فیل ریس؛ مدرس دیگر کارگاه جشنواره با عنوان روایتگری با مستندهای جستجوگرایانه بود و در این کارگاه علاقه‌مندان از تاثیر مستند در تغییر نگاه سیاست‌مداران آموختند. بتسی مک‌لین در کارگاه دیگر تعریفی از مستند ارائه داد.
بخش جنبی دیگر جشنواره که از تلویزیون تعاملی تیوا به نمایش در آمد، بخش فیلم‌خبر بود که در این قسمت فیلمسازان با یکی از منتقدان به گفت‌وگو نشستند. در این بخش که درواقع نقد و بررسی آثار بود، امین قدمی؛ کارگردان مستند «دز هنوز از شهر من رد می‌شود» روایتی از زنان در روزهای آغازین جنگ تحمیلی در خلل بمباران شهر دزفول داشت. او در این مستند از آرشیو رادیوهای عربی استفاده کرده بود که بخشی از آن را با جستجو میان محلی یافته بود.
مریم ایزدی؛ کارگردان فیلم «به یک آن» از معلولیت محدودیت نیست گفت و در فیلمش زندگی زن معلولی را به تصویر کشیده بود که معلولیت خود را در قالب یک نقص ندیده و به تلاشش ادامه داده بود. محیط زیست نقش پررنگی در روز آغازین جشنواره داشت و فراز فداییان با «آخرین نفس‌ها» دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه را واکاوی کرده بود. فتحالله امیری و نیما عسگری هم با سوژه‌ای متفاوت به طبیعت ایران پرداخته بودند. «هوبره» به کارگردانی فتحالله امیری و نیما عسگری روایتی از پرنده کمیاب ایرانی است که به کشورهای عربی قاچاق می‌شود. امیری که 9 سال برای ساخت این اثر زمان گذاشته از زندگی پنهانی در میان قاچاقچیان برای ساخت این فیلم گفت و از خطرات و چالش‌هایی که برای آن تحمل کرد، روایت کرد.
پایان بخش روز آغازین چهاردهمین جشنواره «سینما حقیقت» نکوداشت زنده‌یاد خسرو سینایی بود. در این رویداد که با اجرای منصور ضابطیان برگزار شد و مخاطبان به صورت برخط آن را دنبال می‌کردند، فیلمی به کارگردانی حامد کلجه‌ای پخش ش که در این فیلم ناصر فکوهی؛ انسان‌شناس و جامعه‌شناس روایتی از زنده‌یاد داشت و برش‌هایی از آثار مرحوم سینایی هم به نماش درآمد. مهمانان این رویداد گیزلا؛ سینایی؛ همسر مرحوم، مهرداد اسکویی؛ مستندساز و مرتضی رزاق‌کریمی؛ قائم مقام مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی بودند که هر کدام از خاطرات خود با زنده‌یاد سینایی و جایگاه او در فرهنگ و هنر ایران گفتند.
در مجموع تجربه برگزاری روز اول از چهاردهمین جشنوراه «سینما حقیقت» به شیوه برخط اتفاق نو و جدیدی بود که می‌توان از دست‌آوردهای آن برای جشنواره‌های آتی استفاده کرد. باید دید که نحوه برخورد با متخلفانی که اقدام به کپی آثار می‌کنند، به چه شیوه انجام می‌شود و جشنواره چقدر در حفظ امنیت آثار تلاش می‌کند. روز آغازین به جهت نظم در برگزاری و هماهنگی میان پلتفرم‌ها (نماوا، تیوا، فیلیمو و هاشور) مثبت ارزیابی می‌شود اما با این حال لزوم توجه به گسترش زیرساخت‌های اینترنتی بسیار احساس می‌شود و وزارت ارتباطات باید عزم جدی در این مورد داشته باشد. همچنین مساله بسیار مهم توجه نهاد قانون‌گذار و نهاد مجری و ناظر بر امر حق نشر است که در این شرایط و با برخط شدن رویدادهای هنری باید جدی گرفته شود و در واقع این موضوع باید به مطالبه عمومی هنرمندان، دست‌اندرکاران جشنواره‌ها و مردم تبدیل شود زیرا آسیب به بدنه سینما به منزله آسیب به هنر ایران است که تبعات آن می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد.
چهاردهمین جشنواره «سینما حقیقت» با همکاری مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا و به صورت برخط (آنلاین) 25 آذر تا دوم دی در حال برگزاری است.
گزارش: پرستو خلعتبری
بخش شهید آوینی نیز مانند سالیان گذشته به بررسی و نمایش آثاری می‌پردازد که در حوزه دفاع مقدس و مستندسازی جنگ هستند. بخش کارآفرینی نیز از منظر اقتصادی، بازاریابی و رشد و پیشرفت در این حوزه اختصاص دارد.
در چهاردهمین دوره از جشن سینمای مستند ایران کارگاه‌های آموزشی هم با حضور اساتیدی از کشورهای مختلف برگزار می‌شود که به جهت برخط بودن می‌تواند مخاطبان گسترده‌ای را با خود همراه کند. کارگاه‌های برگزار شده در روز اول از این رویداد، کارگاه مستندسازی با تدریس جیمز لانگی بود. لانگی به ساخت مستند در مناطق جنگی پرداخت و از تدوین در فیلم مستند و فیلمنامه‌نویسی گفت و در ادامه پیامی هم برای فیلمسازان جوان داشت. فیل ریس؛ مدرس دیگر کارگاه جشنواره با عنوان روایتگری با مستندهای جستجوگرایانه بود و در این کارگاه علاقه‌مندان از تاثیر مستند در تغییر نگاه سیاست‌مداران آموختند. بتسی مک‌لین در کارگاه دیگر تعریفی از مستند ارائه داد.
بخش جنبی دیگر جشنواره که از تلویزیون تعاملی تیوا به نمایش در آمد، بخش فیلم‌خبر بود که در این قسمت فیلمسازان با یکی از منتقدان به گفت‌وگو نشستند. در این بخش که درواقع نقد و بررسی آثار بود، امین قدمی؛ کارگردان مستند «دز هنوز از شهر من رد می‌شود» روایتی از زنان در روزهای آغازین جنگ تحمیلی در خلل بمباران شهر دزفول داشت. او در این مستند از آرشیو رادیوهای عربی استفاده کرده بود که بخشی از آن را با جستجو میان محلی یافته بود.
مریم ایزدی؛ کارگردان فیلم «به یک آن» از معلولیت محدودیت نیست گفت و در فیلمش زندگی زن معلولی را به تصویر کشیده بود که معلولیت خود را در قالب یک نقص ندیده و به تلاشش ادامه داده بود. محیط زیست نقش پررنگی در روز آغازین جشنواره داشت و فراز فداییان با «آخرین نفس‌ها» دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه را واکاوی کرده بود. فتحالله امیری و نیما عسگری هم با سوژه‌ای متفاوت به طبیعت ایران پرداخته بودند. «هوبره» به کارگردانی فتحالله امیری و نیما عسگری روایتی از پرنده کمیاب ایرانی است که به کشورهای عربی قاچاق می‌شود. امیری که 9 سال برای ساخت این اثر زمان گذاشته از زندگی پنهانی در میان قاچاقچیان برای ساخت این فیلم گفت و از خطرات و چالش‌هایی که برای آن تحمل کرد، روایت کرد.
پایان بخش روز آغازین چهاردهمین جشنواره «سینما حقیقت» نکوداشت زنده‌یاد خسرو سینایی بود. در این رویداد که با اجرای منصور ضابطیان برگزار شد و مخاطبان به صورت برخط آن را دنبال می‌کردند، فیلمی به کارگردانی حامد کلجه‌ای پخش ش که در این فیلم ناصر فکوهی؛ انسان‌شناس و جامعه‌شناس روایتی از زنده‌یاد داشت و برش‌هایی از آثار مرحوم سینایی هم به نماش درآمد. مهمانان این رویداد گیزلا؛ سینایی؛ همسر مرحوم، مهرداد اسکویی؛ مستندساز و مرتضی رزاق‌کریمی؛ قائم مقام مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی بودند که هر کدام از خاطرات خود با زنده‌یاد سینایی و جایگاه او در فرهنگ و هنر ایران گفتند.
در مجموع تجربه برگزاری روز اول از چهاردهمین جشنوراه «سینما حقیقت» به شیوه برخط اتفاق نو و جدیدی بود که می‌توان از دست‌آوردهای آن برای جشنواره‌های آتی استفاده کرد. باید دید که نحوه برخورد با متخلفانی که اقدام به کپی آثار می‌کنند، به چه شیوه انجام می‌شود و جشنواره چقدر در حفظ امنیت آثار تلاش می‌کند. روز آغازین به جهت نظم در برگزاری و هماهنگی میان پلتفرم‌ها (نماوا، تیوا، فیلیمو و هاشور) مثبت ارزیابی می‌شود اما با این حال لزوم توجه به گسترش زیرساخت‌های اینترنتی بسیار احساس می‌شود و وزارت ارتباطات باید عزم جدی در این مورد داشته باشد. همچنین مساله بسیار مهم توجه نهاد قانون‌گذار و نهاد مجری و ناظر بر امر حق نشر است که در این شرایط و با برخط شدن رویدادهای هنری باید جدی گرفته شود و در واقع این موضوع باید به مطالبه عمومی هنرمندان، دست‌اندرکاران جشنواره‌ها و مردم تبدیل شود زیرا آسیب به بدنه سینما به منزله آسیب به هنر ایران است که تبعات آن می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد.
چهاردهمین جشنواره «سینما حقیقت» با همکاری مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا و به صورت برخط (آنلاین) 25 آذر تا دوم دی در حال برگزاری است.
گزارش: پرستو خلعتبری
نظر شما