به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ،دکتر مرجان اسدالهی متخصص مغز و اعصاب و دانشیار و فلوشیپ فوق تخصص صرع بیمارستان لقمان حکیم ضمن گرامیداشت ۱۱ آوریل روز جهانی پارکینسون خاطرنشان کرد: در بیماری پارکینسون بخشی از سلول های مغزی مرتبط با تولید نوروترنسمیتر دوپامین به تدریج تخریب شده و ازبین می روند که در نتیجه شاهد کاهش میزان ترشح دوپامین در بیمار خواهیم بود.
دکتر مرجان اسدالهی با اشاره به سن شیوع بیماری گفت: پارکینسون اغلب در سنین بالای ۶۵ سال بروز می کند اما در موارد نادری نیز در سنین جوانی مشاهده می شود که فرد حتما از نظر بیماری های زمینه ای خاص مانند ویلسون باید مورد بررسی قرار گیرد. در تعداد کمی از افراد، این بیماری به صورت ژنتیکی به توارث می رسد اما در اکثر بیماران هیچگونه سابقه فامیلی وجود ندارد.
به گفته دانشیار گروه مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ، بیماری های نورودژنراتیو یا تخریبی مغز گروهی از بیماری ها نظیر انواع دمانس، آلزایمر و پارکینسون هستند که در آنها یکسری از سلولهای مغزی به صورت پیشرونده توانایی خود را از دست می دهند.
به گفته دکتر مرجان اسدالهی عواملی نظیر استرس شدید، بی خوابی ، ترومایمکرر به سر، کمبود اکسیژن رسانی به مغز ( مثلا در ایست قلبی و تنفسی که مدت زیادی هوشیاری بیمار از دست می رود)، افراد را مستعد بروز پارکینسون در سنین بالا می کند. گاهی نیز مصرف داروهای آنتی سایکوتیک سبب بروز علايم پارکینسونیسم در فرد می شوند.
فوق تخصص مغز و اعصاب بیمارستان لقمان حکیم سفتی عضلات (رژیدیتی) ، لرزش دست در حالت استراحت، کندی حرکات (برادی کینزی) و ناپایداری وضعیتی را چهار علامت مهم و اصلی بیماری پارکینسون ذکر کرد.
وی یادآور شد سفتی یا افزایش تون عضلات در مراحل اولیه بیماری ممکن است در برخی از بیماران به صورت درد شانه بروز کند.
به گفته دکتر اسدالهی لرزش دست بیماران پارکینسونی اغلبدر حالت استراحت رخ می دهد و ابتدا ممکن است با فعالیت های وی تداخل نداشته باشد. این افراد به تدریج دچار کندی حرکات شده و در مراحل انتهایی بیماری نیز شاهد ناپایداری وضعیتی بیمار خواهیم بود به طوری که ممکن است سبب افتادن مکرر بیمار شود.
این دانشیار دانشگاه از دیگر علایم بیماری به نوعی اختلال خواب در مبتلایان اشاره کرد و افزود: در اختلال مذکور تون عضلات بیمار در خواب REMاز بین نمی روند در حالی که در افراد سالم تون عضلات در این مرحله از خواب از بین می رود.
به گفته وی اگر این بیماران خواب ترسناک یا کابوس ببیند می توانند عکس العمل نشان داده و درصورتی که فردی کنارش خوابیده باشد آسیب ببیند. البته این علامت به صورت اختصاصی نیست و ممکن است در سایر بیماری های تخریبی مغز نیز دیده شود.
این متخصص مغز و اعصاب بیمارستان لقمان خمیدگی قامت فرد به جلو را از دیگر علایم این بیماری ذکر کرد و گفت: بیماران مبتلا به پارکینسون گام های تند و کوتاه برمی دارد و به نظر می رسد هنگام حرکت ، مرکز ثقل خود را دنبال می کند.
دکتر مرجان اسدالهی یبوست را از دیگر علایم بیماری برشمرد که باید مورد توجه قرار گیرد زیرا می تواند با جذب داروها اختلال ایجاد کند و یادآور شد که فرد در مراحل انتهایی بیماری ممکن است دچار تکرر ادرار و نیاز اورژانسی به دستشویی شود .
به گفته وی از دیگر علایم همراه این بیماری می توان به اختلالات خلقی مانند افسردگی اشاره کرد که باید توسط پزشک معالج شناسایی و درمان شود.
این فلوشیپ فوق تخصصی صرع با اشاره به نحوه تشخیص پارکینسون گفت: پزشک معمولا براساس معاینه بالینی و شرح حال بیماری را تشخیص می دهد .
به گفته وی از ابزار پاراکلینیکی معمولا برای رد سایر علل در این بیماری استفاده می شود . به خصوص اگر علایم پارکینسون در سنین جوانی رخ دهد باید بررسی های کاملی انجام شود تا علل زمینه ساز مهم برای بیماری رد شود.
دکتر مرجان اسداللهی درمان این بیماران را به علت کاهش میزان دوپامین مغز، درمان جایگزینی دوپامین عنوان کرد که در این درمان دو دسته دارویی شامل ترکیبات لوودوپا و دوپامین آگونیست ها به کار می رود.
این متخصص مغز و اعصاب لوودوپا را به دلیل اثربخشی بهتر و عوارض جانبی کمتر انتخاب اصلی در درمان این افراد برشمرد و تاکید کرد: دارو در ابتدا حتما باید با دوز کم شروع شود تا بیمار به آن عادت کند. عوارض جانبی دارو که معمولا در شروع مصرف بروز می کند شامل تهوع و استفراغ و توهم است که درصورت شروع با دوز کم و افزایش تدریجی تحمل آن توسط بیمار بهتر می شود.
دانشیار مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که داروهای دوپامین آگونیست دارای عوارض جانبی بیشتر و اثر کمتری هستند گفت: برخی بیماران به دنبال مصرفطولانی لوودوپا دچار عارضه دیسکینزی یا حرکات غیرطبیعی غیرارادی نظیر چرخش غیرارادی سر یا حرکات غیرارادیاندامها می شوند که مصرف دوپامین آگونیست ها می تواند این عوارض را کاهش دهد.
دکتر مرجان اسدالهی مصرف همزمان داروها با رژیم غذایی پرپروتیین (نظیر انواع گوشت یا حبوبات) را باعث مختل شدن جذب دارو برشمرد و به بیماران توصیه کرد: داروها را یکساعت قبل یا دو ساعت بعد از خوردن غذا مصرف کنند .
همچنین تاکید کرد: دارو را با مایعات حاوی ویتامین Cنظیر آب پرتقال یا قرص های جوشان ویتامین cمصرف کنند که باعث تسهیل جذب دارو می شوند.
این متخصص مغز و اعصاب با توجه به نیمه عمر مصرف دارو در بدن بیمار گفت: داروی لوودوپا معمولا حدود چهار ساعت در خون به صورت موثر باقی می ماند بنابراین بیمار باید حداقل هر چهارساعت دارو را مصرف کند.
وی تجویز لوودوپا به صورت هر هشت ساعت یکبار را صحیح ندانست و خاطرنشان کرد: در چهار ساعت دوم پس از مصرف، تقریبا سطح دارو در خون مناسب نیست و ممکن است علایم بیماری ظاهر می شود.
دانشیار دانشگاه با اشاره به ضرورت مصرف دارو در زمان بیداری خاطرنشان کرد: لزومی ندارد دارو دقیقا نزدیک ساعت خواب شبانه یا بین خواب شبانه مصرف شود.
به گفته وی در این بیماران جدولی تهیه می شود که دوزهای کمتر دارو با فواصل زمانی کوتاهتر مصرف شود یعنی به جای مصرف یک قرص هر هشت ساعت یکبار، نصف قرص هر چهار ساعت تجویز می شود به طوری که زمان خوابیدن شبانهدیگر نیازی نیست که بیمار دارویی استفاده کنند.
دکتر اسدالهی ورزش هوازی را در کندی روند پیشرفت بیماری موثر دانست و افزود: این بیماران با توجه به کاهش سطح دوپامین مستعد افسردگی هستند بنابراین باید آنها را تشویق کنیم تا فعالیت های بدنی و ورزش های هوازی روزمره مداومی داشته باشند که علاوه بر کاهش سیر پیشرفت بیماری با افزایش سروتونین مغز باعث کاهش افسردگی آنان می شود.
به گفته وی درصورت بروز علایم افسردگی در بیمار علیرغم انجام درمان مناسب جایگزینی دوپامین، اگر فرد بهبود پیدا نکرد حتما باید داروهای ضدافسردگی مناسب نیز برای وی تجویز شود.
این فلوشیپ فوق تخصصی صرع به بیماران تاکید کرد: حتما مایعات فراوان استفاده کرده و برای جلوگیری از یبوست رژیم غذایی حاوی فیبر بالا داشته باشند زیرا یبوست باعث اختلال در جذب داروها می شود. همچنین بی حرکتی سبب تشدید اختلالات حرکتی و یبوست در بیمار می شود.
این دانشیار دانشگاه به تمامی بیماران استفاده از رژیم غذایی سالم و پر از سبزیجات و میوه، مصرف کمتر گوشت های قرمزو نمک را توصیه کرد.
دکتر مرجان اسدالهی پارکینسون را دارای سیر پیشرونده دانست که درمان قطعی برای آن وجودنآن ندارد و بیمار باید همواره دارو استفاده کند که اوایل با مصرف دارو ممکن است شرایطش کنترل شود اما به تدریج یکسری علایم جانبی بیماری در وی ایجاد می شود.
به گفته وی بیماران باید با این علایم جانبی بیماری نظیر افسردگی، تکرر ادرار، خواب شبانه بد، مکث های ناگهانی، حرکات غیر ارادی آشنا باشند تا به پزشک خود گزارش دهند که داروها را براساس علایم تنظیم کند.
این متخصص مغز و اعصاب دانشگاه قطع ناگهانی دارو در این بیماران را بسیار خطرناک برشمرد و تاکید کرد بیماران به هیچ عنوان نباید داروی خود را به طور ناگهانی قطع کنند.
وی با اشاره به سایر درمان های بیماری خاطرنشان کرد: در موارد پیشرفته بیماری و افرادی که به داروها پاسخ نمی دهند از یکسری درمان ها نظیر تحریک های الکتریکی مغز استفاده می شود که این افراد باید تحت نظر پزشک فوق تخصص پارکینسون تحت ارزیابی کامل قرار گیرند.
وی افزود: متاسفانه این روش ها در حال حاضر هزینه بر هستند و ممکن است که همه افراد به انها دسترسی نداشته باشند.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به همه افراد توصیه کرد که رژیم غذایی سالم داشته باشند یک ساعت در روز ورزش کنند و خواب کافی داشته باشند تا از بروز این بیماری جلوگیری شود.
وی با تاکید بر رعایت پروتکل های بهداشتی خاطرنشان کرد: در اپیدمی کرونا این بیماران نیز مانند تمام افراد باید ضمن رعایت پروتکل های بهداشتی، رعایت فاصله گذاری و در خانه ماندن؛ رژیم غذایی سالم داشته باشند. مصرف مناسب ویتامین دی به افزایش سطح ایمنی بدن کمک می کند تا در برابر کرونا مقابله کنند.
متخصص مغز و اعصاب دانشگاه در خاتمه سخنان خود بر پیگیری روند درمان مبتلایان به پارکینسون تاکید کرد و گفت: برخی از این بیماران از ترس ابتلا به کرونا ممکن است از مراجعه به پزشک خود امتناع کرده و سرخود داروها را قطع کنند که بسیار برای آنان خطرناک است و باید حتما مصرف داروها را با نظر پزشک ادامه دهند.
نظر شما