ایدز یا همان سندرم نقص ایمنی اکتسابی یک بیماری مزمن و تهدید کننده بالقوه زندگی است که توسط ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) ایجاد می‌شود. HIV با آسیب رساندن به سیستم ایمنی بدن، توانایی بدن فرد برای مبارزه با عفونت و بیماری را مختل می‌کند.
HIV یک عفونت و بیماری مقاربتی (STI) است. همچنین می‌تواند از طریق تماس با خون آلوده یا از مادر به کودک در دوران بارداری، زایمان یا شیردهی سرایت کند. بدون دارو، ممکن است سال‌ها طول بکشد تا اچ آی وی سیستم ایمنی را تا حدی ضعیف کند که فرد به ایدز مبتلا شود.
هیچ درمانی برای ایدز وجود ندارد، اما داروها می‌توانند به طور چشمگیری پیشرفت بیماری را کاهش دهند. این داروها مرگ‌ومیر ناشی از ایدز را در بسیاری از کشورهای توسعه یافته کاهش داده‌اند.
علائم ایدز
علائم HIV و ایدز بسته به مرحله عفونت متفاوت است.
عفونت اولیه (اچ آی وی حاد)
برخی از افراد آلوده به HIV در عرض دو تا چهار هفته پس از ورود ویروس به بدن دچار بیماری شبیه آنفولانزا می‌شوند. این بیماری که به عنوان عفونت اولیه (حاد) HIV شناخته می‌شود، ممکن است چند هفته طول بکشد. علائم و نشانه‌های احتمالی عبارتند از:
تب
سردرد
دردهای عضلانی و درد مفاصل
راش
گلو درد و زخم‌های دردناک دهان
غدد لنفاوی متورم، عمدتا در گردن
اسهال
کاهش وزن
سرفه کردن
عرق شبانه
این علائم می‌توانند آن‌قدر خفیف باشند که حتی ممکن است بیمار متوجه آن‌ها نشود. با این حال، مقدار ویروس در جریان خون (بار ویروسی) در این زمان بسیار زیاد است. در نتیجه عفونت در طول عفونت اولیه راحت‌تر از مرحله بعدی گسترش می‌یابد.
(عفونت نهفته بالینی (HIV مزمن
در این مرحله از عفونت، HIV هنوز در بدن و در گلبول‌های سفید وجود دارد. با این حال، بسیاری از افراد ممکن است در این مدت هیچ علامت یا عفونتی نداشته باشند.
اگر بیمار درمان ضد رتروویروسی (ART) دریافت نکند، این مرحله می‌تواند سال ها طول بکشد. برخی افراد خیلی زودتر دچار بیماری شدیدتر از ایدز می‌شوند.
عفونت علامت‌دار HIV
همان‌طور که ویروس به تکثیر و تخریب سلول‌های ایمنی بدن ادامه می‌دهد، سلول‌هایی که به مبارزه با میکروب‌ها کمک می‌کنند ممکن است دچار عفونت‌های خفیف یا علائم و نشانه‌های مزمن مانند:
تب
خستگی
غدد لنفاوی متورم، اغلب یکی از اولین علائم عفونت HIV است
اسهال
کاهش وزن
عفونت قارچی دهان (برفک دهان)
زونا (هرپس زوستر)
پنومونی
پیشرفت به سمت ایدز
به لطف درمان‌های ضد ویروسی بهتر، امروزه اکثر افراد مبتلا به HIV در کشورهای دارای سیستم بهداشت مناسب به ایدز مبتلا نمی‌شوند. اچ‌آی‌وی بدون درمان معمولا طی 8 تا 10 سال به ایدز تبدیل می‌شود.
هنگامی که ایدز رخ می‌دهد، سیستم ایمنی بدن به شدت آسیب دیده است. احتمال ابتلای فرد به عفونت‌های فرصت‌طلب یا سرطان‌های فرصت‌طلب بیشتر است. بیماری‌هایی که معمولا در فردی با سیستم ایمنی سالم باعث بیماری نخواهند شد.
علائم و نشانه‌های برخی از این عفونت‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
عرق کردن
لرز
تب مکرر
اسهال مزمن
غدد لنفاوی متورم
لکه‌های سفید مداوم یا ضایعات غیرعادی روی زبان یا دهان
خستگی مداوم و غیرقابل توضیح
ضعف
کاهش وزن
بثورات یا برجستگی‌های پوستی
علل ایدز
HIV توسط یک ویروس ایجاد شده و با بی‌توجهی می‌تواند به ایدز ختم شود. این بیماری می‌تواند از طریق تماس در مسائل جنسی یا خون یا از مادر به کودک در دوران بارداری، زایمان یا شیردهی سرایت کند. به طور کل بیماری ایدز در بسیاری از کشورها بیشتر به عنوان یک بیماری مقاربتی شناخته می‌شود.
چگونه HIV به ایدز تبدیل می‌شود؟
HIV سلول‌های CD4 T یا گلبول‌های سفید خون را که نقش زیادی در کمک به بدن برای مبارزه با بیماری دارند از بین می‌برد. هرچه سلول‌های CD4 T کمتری داشته باشیم، سیستم ایمنی بدن ضعیف‌تر می‌شود.
بیمار می‌تواند سال‌ها قبل از اینکه بیماری او به ایدز تبدیل شود، عفونت HIV را با علائم کم یا زیاد همراه داشته باشد. ایدز زمانی تشخیص داده می‌شود که تعداد سلول‌های CD4 T افراد به زیر 200 کاهش یابد یا دچار یک عارضه تعریف‌کننده ایدز، مانند عفونت جدی یا سرطان باشد.
راه انتقال ایدز یا ویروس HIV
برای آلوده شدن به HIV، خون آلوده، مایع منی یا ترشحات واژن باید وارد بدن فرد شود. این می‌تواند به چند طریق اتفاق بیفتد:
با داشتن رابطه جنسی
در صورت داشتن رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی با شریک آلوده‌ای که خون، مایع منی یا ترشحات واژن وارد بدن فرد شود، ممکن است ابتلا اتفاق بیفتد. این ویروس می‌تواند از طریق زخم‌های دهان یا پارگی‌های کوچک که گاهی در رکتوم یا واژن در حین فعالیت جنسی ایجاد می‌شود، وارد بدن دیگری شود.
با استفاده از سوزن‌های مشترک
به اشتراک گذاشتن لوازم دارویی آلوده مانند IV (سوزن و سرنگ)، افراد را در معرض خطر بالای ابتلا به HIV و ایدز و سایر بیماری‌های عفونی مانند هپاتیت قرار می‌دهد.
انتقال خون
در برخی موارد ویروس ممکن است از طریق انتقال خون منتقل شود. بیمارستان‌ها و بانک‌های خون ایران اکنون منبع خون را برای آنتی‌بادی‌های HIV بررسی می‌کنند، بنابراین این خطر بسیار ناچیز است.
در دوران بارداری یا زایمان یا از طریق شیردهی
مادران آلوده می‌توانند ویروس را به نوزادان خود منتقل کنند. مادرانی که HIV مثبت یا دارای ایدز هستند و در دوران بارداری برای عفونت تحت درمان قرار می‌گیرند، می‌توانند به طور قابل توجهی خطر را برای نوزادان خود کاهش دهند.
چگونه HIV منتشر نمی‌شود
افراد نمی‌توانند از طریق تماس معمولی به HIV مبتلا شوند. این به آن معنا است که فرد نمی‌تواند با در آغوش گرفتن، بوسیدن، رقصیدن یا دست دادن با فردی که مبتلا به عفونت است، به اچ آی وی یا ایدز مبتلا شود. همچنین HIV از طریق هوا، آب یا نیش حشرات منتقل نمی‌شود.
عوامل خطر در ایدز
هر کس در هر سن، نژاد، جنس یا گرایش جنسی ممکن است به HIV/AIDS آلوده شود. با این حال اگر:
رابطه جنسی محافظت نشده
هر بار که رابطه جنسی دارید از کاندوم جدید لاتکس یا پلی اورتان استفاده کنید. رابطه مقعدی از رابطه جنسی واژینال خطرناک‌تر است. اگر چندین شریک جنسی داشته باشید، خطر ابتلا به ایدز افزایش می‌یابد.
بسیاری از بیماری‌های مقاربتی باعث ایجاد زخم‌های باز در ناحیه تناسلی افراد می‌شوند. این زخم‌ها به عنوان دریچه‌ای برای ورود HIV به بدن عمل می‌کنند.
استفاده از IV مشترک
افرادی که از IV استفاده می‌کنند، اغلب سوزن و سرنگ مشترک دارند. این موضوع آن‌ها را در معرض قطرات خون دیگران قرار می‌دهد.
عوارض بیماری ایدز
عفونت‌های مشترک ایدز و اچ آی وی
پنوموسیستیس پنومونی (PCP)
این عفونت قارچی می‌تواند باعث بیماری شدید شود. اگرچه با درمان‌های فعلی برای ایدز و HIV به میزان قابل توجهی کاهش یافته است، اما در ایالات متحده PCP همچنان شایع‌ترین علت ذات‌الریه در افراد آلوده به HIV محسوب می‌شود.
کاندیدیازیس (برفک دهان)
کاندیدیازیس یک عفونت شایع مرتبط با HIV است. این باعث التهاب و یک پوشش ضخیم و سفید روی دهان، زبان، مری یا واژن می‌شود.
سل (TB)
در کشورهای با منابع محدود، سل شایع‌ترین عفونت فرصت‌طلب مرتبط با HIV و ایدز است. این یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در میان افراد مبتلا به ایدز به شمار می‌رود.
سیتومگالوویروس
این ویروس رایج تبخال در مایعات بدن مانند بزاق، خون، ادرار، مایع منی و شیر مادر منتقل می‌شود. یک سیستم ایمنی سالم ویروس را غیرفعال می‌کند و در بدن خفته باقی می‌ماند. اگر سیستم ایمنی بدن ضعیف شود، ویروس دوباره ظاهر شده و باعث آسیب به چشم‌ها، دستگاه گوارش، ریه‌ها یا سایر اندام‌ها می‌شود.
مننژیت کریپتوکوکی
مننژیت التهاب غشا و مایع اطراف مغز و نخاع (مننژ) است. مننژیت کریپتوکوکی یک عفونت شایع سیستم عصبی مرکزی مرتبط با HIV بوده که توسط قارچ موجود در خاک ایجاد می‌شود.
توکسوپلاسموز
این عفونت کشنده توسط توکسوپلاسما گوندی ایجاد می‌شود. یک انگل که عمدتا توسط گربه‌ها انتشار می‌یابد. گربه‌های آلوده انگل‌ها را در مدفوع خود دفع می‌کنند که ممکن است به سایر حیوانات و انسان‌ها سرایت کند. توکسوپلاسموز می‌تواند باعث بیماری قلبی شود و تشنج زمانی رخ می‌دهد که به مغز سرایت کند.
سرطان‌های مشترک ایدز و اچ آی وی
لنفوم
این سرطان از گلبول‌های سفید شروع می‌شود. شایع‌ترین علامت اولیه تورم بدون درد غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل یا کشاله ران است.
سارکوم کاپوزی
تومور دیواره رگ‌های خونی یا سارکوم کاپوزی معمولا به صورت ضایعات صورتی، قرمز یا بنفش روی پوست و دهان ظاهر می‌شود. در افرادی که پوست تیره‌تری دارند، ضایعات ممکن است قهوه‌ای تیره یا سیاه به نظر برسند. سارکوم کاپوزی می‌تواند اندام‌های داخلی از جمله دستگاه گوارش و ریه‌ها را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
سایر عوارض بیماری ایدز
ایدز و اچ آی وی درمان نشده می‌تواند باعث کاهش وزن قابل توجهی شود که اغلب با اسهال، ضعف مزمن و تب همراه است.
عوارض عصبی
HIV می‌تواند علائم عصبی مانند گیجی، فراموشی، افسردگی، اضطراب و مشکل در راه رفتن را ایجاد کند. اختلالات عصبی-شناختی مرتبط باHIV می‌تواند از علائم خفیف تغییرات رفتاری و کاهش عملکرد ذهنی تا زوال عقل شدید که باعث ضعف و ناتوانی در عملکرد می‌شود متغیر باشد.
بیماری کلیوی
نفروپاتی مرتبط با HIV (HIVAN) التهاب فیلترهای ریز کلیه است که مایعات اضافی و مواد زائد را از خون خارج کرده و به ادرار منتقل می‌کند. اغلب افراد سیاهپوست یا اسپانیایی تبار به آن مبتلا می‌شوند.
بیماری کبد
بیماری کبد نیز یک عارضه بزرگ است به ویژه در افرادی که هپاتیت B یا هپاتیت C دارند.
جلوگیری از ایدز و HIV
هیچ واکسنی برای پیشگیری از عفونت HIV و هیچ درمانی برای ایدز وجود ندارد. اما افراد می‌توانند از خود و دیگران در برابر عفونت محافظت کنند.
منبع:سیو طب
نظر شما