اخلاق و آداب پزشکی هیچوقت از طبابت جدا نبوده‌اند

به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت به نقل از  وبدا، هشتمین کنگره سالانه اخلاق پزشکی ایران با قرائت پیامی از سوی وزیر بهداشت  از سوی دکتر مجتبی پارسا دبیر کنگره و نطق آیت الله جوادی آملی و سخنرانی دکتر باقر لاریجانی نایب ربیس شورای عالی اخلاق صبح امروز سه شنبه 25 آذر ماه 1399 آغاز به کار کرد.

دکتر سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پیام خود در مراسم گشایش کنگره ملی اخلاق با بیان این که رشادت، شهامت و ایثار و مسئولیت پذیری که احاد ارائه کنندگان خدمات در این ایام از خود نشان دادند زنگارها را زدود و حقیقت طب را در برابر دیدگان جامعه هویدا نمود، افزود: جامعه پزشکی نباید به موج فروپاشی اخلاق تن دهد. در این حرفه پاکیزگانی داریم که هنوز هم سمبل انسانیت، اخلاص و بزرگ منشی هستند.

وزیر بهداشت تصریح کرد: بیش از دو دهه است که حوزه اخلاق پزشکی در نظام سلامت مورد توجه ویژه سیاستگذاران و دانشگاه های علوم پزشکی قرار گرفته و نهادها و کمیته های ملی و دانشگاهی در عرصه پژوهش، آموزش و خدمات بالینی شکل گرفته و رشته های دانشگاهی اخلاق پزشکی راه اندازی شده است.

دکتر نمکی در پیام خود برگزاری هشتمین کنگره اخلاق پزشکی کشور را بهانه ای برای یادآوری رسالتی خواند که بر دوش نظام سلامت و دانشگاه های علوم پزشکی در احیای مفاهیم و ارزشهای اخلاقی و پاسداشت اسطوره های اخلاق و ایثار در جامعه پزشکی است.

در بخش دیگری از این مراسم آیت الله جوادی آملی از سعی بلیغ پرسنل گروه های علوم پزشکی در بحران اخیر کووید تقدیر و تشکر کرد و  اظهار امیدواری کرد با کشف داروی کووید این تلاشها و کوشش ها به نتیجه برسد.

ایشان توجه به دو نکته اساسی شناخت مبدا و معاد را دو وظیفه محوری گروه پزشکی دانستند و این شناخت را عامل تغییر نگرش انسان به مرگ و غلبه بر آن دانستند که بر تمام شئون زندگی پزشکان تاثیر گذار خواهد بود.

ایشان در ادامه تاکید کردند که پزشکان قبل از پزشک بودن فیلسوف هستند چرا که علم مبتنی بر قانون کلی است و تجربی نیست و قانون کلی را عقل درک می کند، لذا طب مبتنی بر فلسفه است.

آیت‌الله جوادی آملی در پایان برای ارائه کنندگان خدمات سلامت آرزوی اجر و علم روز افزون و توفیق کردند.

در ادامه این مراسم دکتر باقر لاریجانی، با بیان این که اخلاق، عنصری حیاتی در علوم پزشکی و زیستی است، تصریح کرد: علاوه بر ارتباط پزشک و بیمار که یکی از مهم ترین جنبه های اخلاق پزشکی است موضوعات جدید چالش برانگیز همچون پیوند اعضا، مرگ مغزی، سلول های بنیادی و مدیریت جنبه های اخلاقی اپیدمی ها مانند کووید-19 نیز مطرح هستند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه افزود: اخلاق و آداب پزشکی در تاریخ کشور ما هیچوقت از طبابت جدا نبوده‌اند و در دوران شكوفايي علوم در تمدن اسلامي، توجه ويژه‌اي به اخلاق در طب وجود داشته‌ است.

وی ادامه داد: با توجه به شیوع بالای بیماری کووید-19 در ایران، دستور العمل ها و شیوه نامه های اخلاقی متعددی برای مدیریت ابعاد مختلف این بیماری همچون چگونگی تخصیص منابع محدود، اولویت بندی در دریافت واکسن و دیگر موضوعات در حال تدوین و نهایی سازی در شورای عالی اخلاق پزشکی کشور است.

نایب رییس شورای عالی اخلاق پزشکی کشور خاطر نشان کرد: رویکرد جهادی و ایثارگری کادر بهداشت و درمان در مقابله با همه گیری کووید-19 یکی از نشانه های بارز موفقیت سازوکارهای اخلاق پزشکی کشور می باشد.

دکتر لاریجانی با اشاره به طراحی مدل های توزیع واکسن در ایران گفت: در این خصوص بسیاری از مدل های به کاررفته در سازمان جهانی بهداشت و سایر کشورها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند، اما مدل نهایی بر اساس فرهنگ ایرانی-اسلامی و با در نظر گرفتن اصول علمی مربوطه خواهد بود و در این مسیر از پیمایش های ملی و جمعیتی کمک گرفته شده است.

وی همچنین با اشاره به تدوین برنامه راهبردی اخلاق پزشکی هدف از آن را تبیین اصول اخلاقی از طریق تدوین یک ساختار واحد منسجم کشوری، نهادینه کردن آموزش اخلاق پزشکی، توسعه عملی اخلاق، تعامل موثر ساختارهای ذیربط، نظارت و پاسخ گویی و احیای ارزشهای اخلاق پزشکی ایرانی- اسلامی خواند.

دکتر لاریجانی خاطر نشان کرد: به فراخور پیشرفت‌های جهانی در آموزش، پژوهش و کاربرد بالینی اخلاق پزشکی، طی دو دهه اخیر قدم‌های مهمی در کشور برداشته شده است که از آن میان می‌توان به تشکیل شورای عالی اخلاق پزشکی، تدوین اولین دایره المعارف اخلاق پزشکی جامع اسلامی و همکاری با سازمان جهانی بهداشت نام برد.

وی همچنین تدوين راهنماي تخصصي ملي اخلاق، ترجمه، تالیف و انتشار کتب معتبر، رشد مجلات تخصصی و فعالیت های پژوهشی در راستای نیازهای جامعه در حوزه اخلاق پزشکی را از مهمترین موارد توسعه اخلاق در پژوهش در کشور خواند.

دکتر لاریجانی تدوین نقشه راه اخلاق پزشکی را با هدف بررسی تحقیقات در حیطه اخلاق پزشکی در کشور گامی مهم برای تعیین اولویت‌های پژوهشی آینده در این حوزه معرفی کرد.

سرپرست مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی با تاکید بر ضرورت ایجاد کمیته های نظارت بر پژوهش جهانی  تصریح کرد: رفتار غیر حرفه ای و در مقاطع مختلف سیستم های پژوهشی در همه کشورهای دنیا مرسوم است و این موضوع به ایران محدود نیست و تنها راه مبارزه با این پدیده تشکیل یک کمیته جهانی برای نظارت بر رفتار حرفه ای در پژوهش است و رواج شفافیت در همه مراحل پژوهش باید در دستور کار این کمیته جهانی باشد.

دکتر لاریجانی سرقت ادبی را یکی از آفت های پژوهش در ایران خواند و افزود: تقلبات علمی در همه دنیا وجود دارد و در ایران هم حدود 6.6% گزارش شده است اما با توجه به رشد علمی سریع کشور در چند دهه اخیر سرقت ادبی و سایر تخلفات آموزشی به تناسب قابل توجه بوده است و برای مبارزه با این موضوع در سال 1395 از جانب معاونت آموزشی وزارت بهداشت گزارش جامعی از وضعیت تخلف به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شد.

وی در بحث آموزش اخلاق زیستی از طریق واقعیت مجازی با توجه به بحران کووید-19 خاطر نشان کرد: توسعه زیرساخت های واقعیت مجازی یک ضرورت است و مطالعات جدید نشان داده اند که این روش آموزشی باعث رشد قابل توجه مهارت های دانشجویان بخصوص قدرت تحلیل و استدلال آنها خواهد شد.

رییس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم افزود: با هدف کمک به پزشکان در شرایط دشوار تصمیم گیری، تشکیل کمیته های اخلاق بالینی از ضروریات سیستم های بهداشتی و درمانی همه کشورها است که در ایران نیز این مهم با تشکیل شبکه ای منسجم از کمیته های اخلاق بالینی در نظر گرفته شده است که در سطوح مختلف ملی، دانشگاهی و بیمارستانی فعالیت داشته و با یکدیگر تعامل مستمر و موثر دارند.

وی در پایان میزان رضایت از خدمات بهداشتی در ایران را  97.3 % خواند و تصریح کرد: منشور حقوق بیمار از مهمترین اسناد استاندارد حوزه اخلاق پزشکی کشور است که به کلیه مراکز درمانی کشور ابلاغ شده و اقدامات مختلفی در سطح کشور برای عملیاتی کردن این منشور صورت گرفته است.

 هشتمین کنگره سالانه اخلاق پزشکی ایران با تاکید بر چالش های اخلاقی مطرح در مدیریت همه گیری کووید-۱۹ امروز سه شنبه 25 آذر شروع به کار و به مدت پنج روز ادامه خواهد داشت.