به همین دلیل آموزش با چالش‌های گوناگونی مواجه بوده و در عصر مدرن این چالش‌ها بیشتر و اساسی‌تر هم شده‌اند چراکه گسترش فضای مجازی بر روی آموزش هم مانند هر حوزه دیگری اثر گذاشت.
البته در ایران تا قبل از همه‌گیری کرونا آموزش مجازی محدود به برخی موسسات خصوصی و دوره‌های کوتاه‌مدت بود و تمام جامعه به آن دسترسی نداشتند، اما الان که چه در دانشگاه‌ها و چه در مدارس (به جز در موارد استثنایی که برخی رشته‌ها را شامل میشود و ملزم به برگزاری کلاس‌ها به شکل حضوری هستند)، تقریبا تمام فرآیند آموزش به شکل مجازی پیش می‌رود و قاعدتاً مزایا و معایب خاص خودش را دارد.
بعد از گذشت تقریبا یک سال که به این رویه عادت کرده‌ایم و با تجربه‌ای که الان داریم می‌توان گفت به فواید و مضرات این نوع آموزش تا حدودی پی برده‌ایم و از آنجایی که تکنولوژی با سرعت بسیار زیادی در حال پیشرفت است، تحلیل آموزش مجازی به نوعی ضرورت عصر ماست.
اولین چالشی که پیش روی ماست، دسترسی به اینترنت است که در برخی از مناطق روستایی و دورافتاده (که حتی آموزش حضوری را هم به سختی دریافت میکنند)، گاها به حدی دشوار میشود که عملا آموزش را مختل می‌کند و کسانی که این شرایط را سپری میکنند، از آموزش درخور محروم می‌شوند.
همچنین در مناطق شهری هم که اینترنت به راحتی در دسترس است، چیزهای دیگری وجود دارند که مسئله‌ساز می‌شوند. مثلاً سرعت پایین اینترنت گاهی به مقدار قابل توجه‌ای از زمان کلاس را هدر می‌دهد و این یعنی حجمی از بودجه درسی بلاجبار از تقویم کلاسی حذف خواهد شد.
دومین مشکلی که در ارتباط با آموزش مجازی وجود دارد، هزینه بالای بسته‌های اینترنتی است که باید علاوه بر شهریه دانشگاه‌ها و مدارس و هزینه کتب و جزوات، درنظر گرفته شوند و البته بماند که برگزاری مجازی کلاس‌ها بسیاری از خانواده‌ها را مجبور به خرید گوشی‌های هوشمند برای فرزندانشان کرد و همین کار به تنهایی آسیب مالی زیادی به خانواده‌ها زد.
نکته قابل ملاحظه بعدی، متمرکز شدن در کلاس‌های مجازی است. به دلیل جدید بودن این فضای آموزشی (حداقل برای جوامعی مانند ما) همچنان اکثر ما به فضای مجازی به چشم ابزاری برای سرگرمی می‌نگریم و از همین جهت در کلاس‌ها با مشکل عدم توجه کافی به درس مواجه خواهیم شد و از آنجایی که برخلاف آموزش حضوری در محیط خانه هستیم و معمولا در فضایی آموزشی قرار نمی‌گیریم و همچنین اکثرا در کلاس‌ها تنها صدای مدرس را می‌شنویم، تمرکز بر روند آموزش سخت‌تر شده و برخی از محصلان را با مشکلات جدی روبرو کرده است. از طرفی دیگر دانش آموزان مخصوصا در پایه ابتدایی سخت‌تر با این نوع آموزش ارتباط برقرار میکنند چراکه بیشتر دچار حواس پرتی می‌شوند و از آنجایی که مفاهیم اصلی درسی در همین سال‌های ابتدایی آموزش داده می‌شوند، خانواده‌ها باید تمرکز بیشتری بر یادگیری کودکانشان داشته باشند و وقت بیشتری را صرف آنها کنند.
اما جدای از دردسر‌های حضور در کلاس مجازی این نوع آموزش فوایدی هم دارد. برای مثال از آنجایی که در مدارس و دانشگاه‌ها با کمبود امکانات به روز مواجهیم، دسترسی به داده‌های اینترنتی در کلاس‌های درسی بسیار محدود است و امکان اینکه بتوانیم در کلاس حضوری از محتواهای مرتبط با درس مانند پادکست، مستند، عکس یا فیلم آموزشی استفاده کنیم، بسیار کم است، اما در آموزش مجازی، مدرس این توانایی را دارد که محتواهای مورد نظرش را همان زمان به اشتراک بگذارد.
فایده دیگر آموزش مجازی که به‌نوعی برای انسان مدرن حیاتی به‌نظر می‌رسد تسلط پیدا کردن تمام افراد بر تکنولوژی‌های مدرن است. اگرچه پیش از این هم فضای مجازی در جامعه ما به شدت مورد استقبال واقع شده بود و حتی زمان زیادی از روز به چک کردن صفحات مجازی می‌گذشت، اما از وقتی که بحث آموزش هم به شکل رسمی و اجباری به اینترنت کشیده شد، دانش آموزان، دانشجویان، مدرسان و والدین مجبور به یادگیری اموری شدند که شاید تا قبل از این آشنایی چندانی با آنها نداشتند. مثلاً نرم‌افزار‌ها و وبلاگ‌های آموزشی مناسب خود را بواسطه تکالیفی که تنها به خاطر مجازی بودن کلاس‌ها به آنان محول میشود، پیدا کنند و از طریق در جریان به روزترین داده‌های درس مربوطه را دریافت کنند.
همچنین در این مدتی که آموزش مجازی در سراسر کشور برقرار شد، مساله کتاب‌های کاغذی نیز پررنگ‌تر از قبل مورد بحث قرار گرفت. چراکه هر ساله کاغذ بسیار زیادی صرف تهیه کتاب‌های میشود که انقضای آنها تنها یک سال است و پس از آن دور ریخته می‌شوند. آموزش مجازی این را ثابت کرد که با وجود سرعت به روز شدن مطالب علمی و همچنین هزینه بالای کاغذ و ملاحظات زیست محیطی، نیاز چندانی به داشتن کتاب‌های درسی چاپی نیست چراکه می‌توان هر آنچه که در کلاس درس و برای یادگیری محصلان ضروری است در قالب نسخه‌های الکترونیکی، در طرح‌های متنوع‌تر ارائه داد و هر زمان که مطالب درسی احتیاج به بروزرسانی داشته باشند، با هزینه‌ای بسیار کمتر این کار را انجام داد و همزمان در حجم گسترده مصرف کاغذ صرفه‌جویی کرد.
در مجموع اگر تمام جامعه شرایط یکسان و برابری برای بهره‌گیری از آموزش مجازی داشته باشند و مسئولان ملاحظات اقتصادی این نوع آموزش را نیز برای تمام اقشار درنظر بگیرند و همچنین گروه آموزشی مدارس و دانشگاه‌ها برای بهبود کیفیت کلاس‌های مجازی اطلاعات بیشتری کسب کنند، می‌توان گفت که آموزش مجازی اتفاق خوبی است و می‌تواند در روند آموزشی کشور سیری صعودی ایجاد کند و جهشی برای پیشرفت علمی جامعه به حساب آید.
حدیث بهرامی دانشجوی رشته روانشناسی
نظر شما