متابولیسم پایه در تنظیم وزن بدن
از سوختن هر گرم قند ۴ کیلوکالری انرژی و از سوختن هر گرم چربی ۹ کیلوکالری انرژی و همچنین از سوختن هر گرم پروتئین ۴ کیلوکالری در بدن تولید می شود. بر اساس توصیه متخصصین و پژوهشگران امور تغذیه برای تامین ۲۸۰۰ کیلوکالری انرژی مورد نیاز بدن در شبانه روز بهتر است حدود ۳۷۵ گرم قند (کیلوکالری ۱۵۰۰=۴×۳۷۵)، حدود ۱۰۰ گرم چربی (کیلوکالری ۹۰۰=۹×۱۰۰) و حدود ۱۰۰ گرم پروتئین (کیلوکالری ۴۰۰=۴×۱۰۰) که در مجموع ۲۸۰۰ کیلوکالری ایجاد می کنند، مصرف شود. تنظیم وزن بدن بستگی به متابولیسم پایه یا در واقع میزان دریافت انرژی و مصرف انرژی دارد به این صورت که اگر انرژی دریافتی (غذایی که میخوریم) بیشتر از انرژی مصرفی (میزان تحرک و سوخت و ساز) باشد فرد چاق می شود و اگر میزان انرژی مصرفی فرد بیش از انرژی دریافتی او باشد، فرد لاغر خواهد شد و در صورتی که این دو مقدار مساوی باشد وزن فرد تغییری نخواهد کرد. مرکز حس گرسنگی در بدن در ناحیه ای از مغز به نام هیپوتالاموس قرار دارد و با توجه به میزان قند خون احساس گرسنگی را تنظیم می کند. در سنین رشد و در خانمهای باردار باید انرژی دریافتی بیشتر از انرژی مصرفی باشد و یا به عبارت ساده تر غذای خورده بیش از حد نیاز طبیعی باشد تا بدن بتواند انرژی لازم برای ساخت بافتهای جدید را تأمین کند. البته در مورد
چاقی و لاغری علاوه بر تغذیه و فعالیت بدنی مسایلی چون وراثت و عوامل هورمونی نیز نقش دارند؛ ولی، اگر میخواهید چاق یا لاغر شوید نکته های زیر را در نظر داشته باشید.
مفهوم چاقی و ارتباط آن با متابولیسم پایه
چاقی به معنی وجود بافتهای چربی اضافی در بدن یک شخص میباشد. در همین زمینه اصطلاحی به نام «اضافه وزن» وجود دارد که معنای آن داشتن وزنی بیشتر از وزن ایده ال بدن است. ممکن است در فردی ورزشکار و عضلانی (به علت وجود عضلات حجیم و قوی و در کل بیشتر بودن بافت عضلانی) وزن شخصی بیشتر از وزن ایده ال باشد؛ ولی، نمی توان اصطلاح چاق را در مورد این فرد به کار برد چون این اضافه وزن به علت اضافه بودن بافت چربی نیست از عوارض مهم چاقی می توان بالارفتن فشار خون، بالارفتن احتمال ابتلا به بیماری قند، افزایش احتمال بروز بیماریهای قلبی و عروقی و احتمال بروز برخی از انواع سرطان ها را نام برد.در افراتد چاق میزان انرژی دریافتی بسیار بیشتر از متابولیسم پایه بدن است و حتی ممکن است متابولیسم پایه در این افراد به طور ارثی و یا در اثر بیماری هایی مثل تیرویید کاهش یافته باشد.چاقی و مرگ و میر بر اساس آمار 9 اطلاعات سازمان جهانی بهداشت، ده کیلوگرم چربی اضافی باعث کاهش ۲۰ سال از عمر طبیعی در مردان می شود و ۱۳ درصد شانس مرگ را زیاد می کند. افزایش چربی به اندازه ۲۰ درصد از حالت طبیعی باعث افزایش مرگ و میر ۲۵ درصد بیشتر و ۳۰ درصد چربی اضافی باعث ۲۱ درصد مرگ در مردان می شود. این اعداد در زنان کمتر است. تغذیه با
غذاهای پرکالری یا پرچربی خطر ایجاد تومور را افزایشی می دهند و مصرف غذهای کم کالری و مواد غیر قابل هضم مثل فیبرهای غذایی باعث جلوگیری از بروز برخی سرطان ها می شود.
لاغری و ارتباط آن با متابولیسم پایه
علل لاغری خوردن غذای کم، فعالیت زیاد، استرس و عصبانیت زیاد، استراحت و خواب کم، نامنظم غذا خوردن، استفاده از غذاهای نامناسب و کم انرژی، بیماری های عفونی، کم خونی، بیماریهای بدخیم، عوامل ژنتیکی، کمبود ویتامین، کمبود اکسیژن هوا، مسمومیت های دارویی و غذایی، اختلالات گوارشی، هیپرتیروییدیسم، سوء جذب، بیماریهای کبد و ….. علاوه بر عوامی ذکر شده برخی افراد متابولیسم پایه بدنشان بالا است به اصطلاح سوخت و ساز بدن زیاد است.همان طوری که قبلاً گفته شد چاقی و لاغری، کاهش وزن و افزایش وزن به غیر از عوامل ارثی و ژنتیکی که در متابولیسم بدن تاثیر دارد یا ناشی از بیماری هاست و یا ناشی از عوامل دیگر مثل: تناسب دریافت و مصرف انرژی. بدین ترتیب قدم اول در درمان چاقی و لاغری مشاوره پزشکی برای بررسی سلامت سیستمهای بدن است. چنانچه علتهای چاقی و لاغری ناشی از بیماری ها باشد درمان لازم انجام می شود، در غیر این صورت با اصلاح و تصحیح
رژیم غذایی، فعالیتها، ورزشی و… میتوان به تناسب اندام دست یافت.
نظر شما