شستشوی دست در افراد مبتلا به بیماری پوستی

شستشوی مناسب دست ها (Hand washing) یکی از بهترین روش ها برای پیشگیری از انتشار ویروس هایی مانند کروناویروس جدید (کووید-19) و آنفولانزا است. اما زمانی که به یک بیماری پوستی مانند اگزما (درماتیت آتوپیک یا اگزما دیس هیدروتیک) مبتلا هستید، شستن دست ها اغلب می تواند منجر به خشکی و ترک خوردگی پوست، خارش، درد و احتمالا عفونت شود. بنابراین چگونه افرادی که به اگزما مبتلا هستند، می توانند ضمن محافظت از ابتلا به کروناویروس، از پوست خود نیز محافظت کنند؟

انواع آلرژی های پوستی

اگزما

اگزما اصطلاحی کلی برای انواعی از ضایعات پوستی بوده که همراه با قرمزی، خارش و یا  جوش های کوچک (راش) می باشند. اگزما در اغلب موارد همراه با خارش زیاد بوده که خاراندن محل ضایعه موجب قرمزی و التهاب در آن ناحیه می شود. اگزما بیشتر در کودکان مشاهده می شود هرچند که بالغین نیز دچار این بیماری می گردند. شیوع اگزما بسیار زیاد است اما خوشبختانه در اغلب موارد قابل کنترل می باشد. علائم اگزما اغلب با لکه های قرمز رنگ و خارش دار بر روی گونه ها، چانه و یا سطح پوست سینه کودک همراه می باشد. اگزما در بالغین ممکن است با لکه های قرمز رنگ و خارش دار بر روی گردن، سطح داخلی آرنج و یا پشت زانو مشاهده شود.

درماتیت تماسی

درماتیت تماسی به هرگونه اختلال پوستی گفته می شود که متعاقب تماس با یک ماده خارجی و ایجاد یک واکنش آلرژیک یا پاسخ تحریکی بروز می یابد! بسیاری از موارد درماتیت تماسی در اثر واکنش تحریکی به یک ماده محرک ایجاد می شوند. به طور کلی دو نوع درماتیت تماسی وجود دارد:

• درماتیت تماسی تحریکی شایع ترین شکل درماتیت تماسی که اغلب در اثر تماس با اسیدها، قلیاها نظیر بعضی از شوینده ها، نرم کننده ها، حلال ها، شامپوها، لوازم آرایشی و بهداشتی مانند رنگ های مو، تماس طولانی مدت با پوشک ها در کودکان، حشره کش ها، و سایر مواد شیمیایی ایجاد می گردد.
• درماتیت تماسی آلرژیک بعد از تماس فرد حساس با ماده ای که به آن آلرژی دارد بروز می یابد. اغلب درماتیت تماسی آلرژیک در اثر تماس با موادی مانند آنتی بیوتیک ها، مواد مورد استفاده در ساخت زیورآلات، ادکلن ها و عطرها و یا اقلام ساخته شده از لاتکس، بروز می یابد.

علائم معمول درماتیت تماسی تحریکی شامل قرمزی و تورم و ایجاد وزیکول در ناحیه پوست است. اما در درماتیت تماسی آلرژیک علائم به صورت راش یا همان جوش پوستی و خارش ظاهر می شود. در اثر تماس مداوم با عامل محرک ممکن است پوست در ناحیه درگیر ضخیم و پوسته پوسته شده و در اثر خارش ترک بخورد!

کهیر

کهیر به عنوان یکی از شایع ترین حساسیت های پوستی با خارش پوست ناحیه محدودی ازبدن شروع شده و با تورم و قرمزی آن ناحیه ادامه خواهد یافت. خارش ممکن است خفیف و یا شدید باشد. عوامل محرک کهیر گوناگون می باشد:

• بعضی از مواد غذایی
• داروها
• محرک های فیزیکی مانند فشار، سرما، گرما
• تماس با دستکش های لاتکس

شستشوی دست و اگزما

با توجه به تحقیقات و گزارشات سازمان بهداشت جهانی یکی از اصلی ترین راه های کنترل انتشار ویروس کرونا شستشوی مداوم دست ها است. با توجه به اینکه اکثر مواد شستشو و صابون های موجود در بازار مخصوصا در این شرایط خاص همه گیری گیری کروناویروس در دنیا، پس از استفاده باعث خشکی و زبری پوست می شوند. توصیه ما به همه افراد این است بهتر است بعد از شستشوی دست ها با انواع صابون ها از پمادهای مرطوب کننده استفاده کنند. اما برای مبتلایان به بیماری های پوستی این توصیه به این صورت است که یک پماد مرطوب کننده جیبی تهیه کرده و این اطمینان را داشته باشند که بعد از هربار شستشو دستها در هر جایی پماد را استفاده میکنند. این کار تا حد زیادی میتواند میزان خشکی دست را کاهش دهد.

اگزما و ضد عفونی کننده دست

بسیاری از شوینده های ضد عفونی کننده و شوینده های ضد باکتری برای پوست کاملا ناخوشایند هستند. به طور کلی، در صورت استفاده از روش های درست و مناسب، لازم نیست که از مواد ضد عفونی کننده برای بهداشت دست ها استفاده کنید(یعنی با استفاه از صابون و آب گرم، به مدت 20 ثانیه دست های خود را بشوئید). سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در حال بررسی این موضوع است که آیا این ترکیبات برای مواد پاک کننده ای که بدون نسخه به فروش می رسند نیز مناسب هستند یا خیر. اما در شرایط شیوع این بیماری، شما ممکن است فقط به برخی از شوینده های ضد عفونی کننده که باعث زبری پوست می شوند، دسترسی داشته باشید. به همین  دلیل، مزایای رعایت بهداشت و پیشگیری از انتقال بیماری از معایب تحریک کننده این چنین محصولاتی بیشتر است. اما استفاده از مرطوب کننده بعد از هر بار شستشوی دست ها می تواند مقداری از اثرات خشک کنندگی پوست را کاهش دهد.

مرطوب کردن دست ها بعد از شستشوی دست

بعد از شستن دست ها باید آنها را با یک حوله کاغذی یکبار مصرف یا دستمال کاغذی، خشک کنید. بهتر است دست ها را با مالیدن حوله، خشک نکنید زیرا همان طور که شستشوی مکرر با آب باعث آسیب رسیدن به پوست می شود، این حرکت نیز به پوست آسیب می رساند. زمانی که پوست تقریبا خشک است و هنوز کمی مرطوب می باشد، مقدار زیادی مرطوب کننده را بر روی سطح دست ها و انگشتان خود بمالید. انتخاب مرطوب کننده تا حد زیادی به اولویت شما و انجام فعالیت های روزانه زندگی شما بستگی دارد.

ترک خوردن پوست و جلوگیری از بروز عفونت

کیفیت خوب مواد مصرفی برای پوست، یکی از جنبه  های مهم بهداشت دست  ها به شمار می رود. افرادی که مستعد ابتلا به اگزمای دست و یا درماتیت آتوپیک می باشند، از صابون های زبر کننده  و یا شستشوی مکرر دست ها باید اجتناب کرده و برای محافظت از پوست و بدتر نشدن شرایط اگزما از مرطوب کننده  های پوست استفاده کنند. اما اگر این کار کافی نباشد، می توان درمان های موضعی را به منظور کاهش التهاب ناشی از اگزما تجویز کرد. همیشه در هنگام استفاده از مواد ضد عفونی کننده و محصولات تمیز کننده باید از دستکش استفاده کنید. تماس این مواد با پوست می تواند بسیار ناخوشایند و آزار دهنده باشد.

استفاده از دستکش

استفاده از دستکش میتواند یک راهکار مفید باشد اما باید نکاتی در استفاده از آن حتما رعایت شود. یکی از اصلی ترین موارد که باید به آن توجه کنیم عدم استفاده از مواد ضدعفونی بر روی سطح دستکش است که متاسفانه دیده می شود بسیاری از افراد با توجه به توصیه های مکرر این کار را جهت صرفه جویی در استفاده از دستکش انجام میدهند. دومین موضوع که باید توجه شود این است که استفاده از دستکش باعث ایجاد اعتماد کاذب می شود به این صورت که افرادی که از دستکش استفاده میکنند با خیالی آسوده به سطوح مختلف دست زده و در صورت آلوده شدن دستکش این افراد نقش حامل و پخش کننده ویروس ها را بازی خواهند کرد. مورد بعدی که باید رعایت شود طریقه درآوردن دستکش ها در هنگام تعویض است که در صورت آلوده بودن دستکش میتواند خطراتی داشته باشد.