خشکی دهان یا زروستومیا

خشکی دهان

خشکی دهان یا زروستومیا (Xerostomia)، به شرایطی اشاره دارد که در آن غدد بزاقی دهان، بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان نمی سازند. دهان خشک اغلب به دلیل عوارض دارویی یا افزایش سن یا در نتیجه رادیودرمانی سرطان به وجود می آید. با شیوع کمتر علت خشکی دهان ممکن است بیماری ای باشد که غدد بزاقی را مستقیما تحت تاثیر قرار داده باشد. بزاق با خنثی کردن محصولات اسیدی باکتری ها، جلوگیری از رشد باکتری ها و شستن ذرات غذا، به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند. همچنین بزاق توانایی فرد برای چشیدن را بهتر می کند و جویدن و بلع را آسان تر می کند. به علاوه، آنزیم های بزاق به هضم غذا کمک می کنند. کاهش بزاق و دهان خشک از یک آزار ساده تا اثرات بزرگ روی سلامتی فرد و سلامتی دندان ها و لثه ها همچنین اشتها و لذت بردن از غذا می تواند متفاوت باشد.

علائم همراه با خشکی دهان چیست؟

اگر فرد به میزان کافی بزاق نسازد، این علائم را دائما یا اغلب اوقات خواهد داشت:

• خشکی یا احساس چسبندگی در دهان
• بزاقی که به نظر می رسد غلیظ و چسبنده است.
• تنفس دشوار
• جویدن، بلع کردن و صحبت کردن دشوار
• گلودرد یا خشکی گلو و صدای خشن
• زبان خشک یا شیاردار
• مشکل در استفاده از دندان مصنوعی
• به علاوه خشکی دهان باعث چسبیدن رژ لب یه دندان ها می شود.

عوارض خشکی دهان

اگر کمبود بزاق و خشکی دهان وجود داشته باشد، ممکن است منجر به:

• افزایش خرابی دندان و بیماری های لثه
• زخم دهان
• عفونت قارچی دهان (برفک)
• زخم یا ترک پوست در گوشه دهان یا ترک لب ها
• تغذیه ی ضعیف به دلیل مشکل در جویدن و بلع

علل خشکی دهان چیست؟

دلایل سندروم خشکی دهان ( زروستومیا – زیروستومیا ) متنوع است و باید مورد بحث و تحلیل قرار گیرد. معمول ترین آنها اشعه درمانی مربوط به بیماریهای وخیم گردن و دهان، سندورم سوگرون (Sjögren) و بیش از 1800 داروی تجویزی (ضد افسردگی، آنتی هیستامین، داروی کاهش فشار خون، ضد التهاب، ضد پارکینسون و  غیره) می باشند. استرس و سالمندی هم می توانند عوامل مؤثر باشند.

برای درمان خشکی دهان  اولویت اول شما کاهش علائم ناخوشایند کمبود بزاق با تامین مرطوب کردن منظم و مؤثر دهان می باشد. بسیار مهم است که از دندانها و لثه های خود با جایگزینی سیستمهای ضد باکتری که به طور طبیعی در بزاق موجود می باشند و اکنون به مقدار ناکافی در دهان موجود بوده یا حتی دیگر وجود ندارند، حفاظت کنید.

داروها

بسیاری از داروها، از جمله بسیاری از داروهایی که بدون نسخه تهیه می شوند، عارضه ی  خشکی دهان دارند. داروهایی که به احتمال بیشتری مشکل ایجاد می کنند، برخی داروهای درمان افسردگی، فشار خون بالا و اضطراب و همچنین ضد حساسیت ها، ضداحتقان ها، ریلکس کننده های عضلات و داروهای ضد درد هستند.

افزایش سن

بسیاری از افراد مسن با افزایش سن خشکی دهان را تجربه می کنند. فاکتورهای دخیل در این موضوع شامل استفاده از داروهای خاص، تغییر در توانایی بدن برای پردازش دارو در بدن، تغذیه ی ناکافی و بیماری های مزمن می شوند.

درمان سرطان

داروهای شیمی درمانی می توانند ترکیب بزاق و مقدار تولید شده را تغییر دهند. این اتفاق می تواند موقتی باشد و جریان طبیعی بزاق بعد از تکمیل درمان باز می‌گردد. به علاوه پرتو درمانی سر و گردن می تواند به غدد بزاقی آسیب رسانده و باعث کاهش قابل توجه در تولید بزاق شود. این مشکل بسته به دوز پرتو و منطقه ی درمان، ممکن است موقتی یا دائمی باشد.

آسیب عصبی

آسیب یا جراحی که باعث ایجاد مشکل عصب در ناحیه سر و گردن شود می تواند منجر به خشکی دهان شود.

سایر مشکلات سلامتی

دهان خشک می تواند ناشی از دلیل مشکلات سلامتی خاصی از جمله دیابت، سکته، عفونت قارچی (برفک) در دهان یا بیماری آلزایمر یا به دلیل بیماری های خودایمنی مانند سندرم شوگرن یا HIV/AIDS باشد. خروپف کردن و خوابیدن با دهان باز نیز می توانند منجر به خشکی دهان شوند.

مصرف تنباکو و الکل

نوشیدن الکل و سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو می تواند علائم خشکی دهان را تشدید کند.

مصرف تفریحی مواد

مصرف متامفتامین می‌تواند منجر به خشکی شدید دهان و خرابی دندان‌ها (شرایطی که به عنوان “دهان مت” شناخته می‌شود)، شود.