کد خبر: تنبلی-چشم-یا-آمبلیوپی
۱۹ آذر ۱۳۹۹، ۱۱:۰۰
علائم و روش های درمان تنبلی چشم

تنبلی چشم یا آمبلوپی که در حدود ۳٪ از افراد دیده می‌شود زمانی رخ می‌دهد که چشم در دوره کودکی دید طبیعی نداشته باشد. این اختلال که معمولاً در یک چشم دیده می‌شود به دلیل اختلال دید چشم تنبل بر اثر عوامل مختلف نظیر عیوب انکساری، انحراف چشم، یا عدم شفافیت مسیر بینایی رخ می‌دهد. عدم وضوح تصویر در چشم بیمار و بهتر بودن تصویر ایجاد شده در چشم سالم سبب می‌شود تا مغز بین دو چشم، چشم سالم را برای دیدن انتخاب کند و در واقع مسیر ارسال تصویر از چشم بیمار به مغز را مسدود یا اصطلاحاً دید چشم بیمار را خاموش کند.

تنبلی چشم

آمبلیوپی (Amblyopia) اختلال رشدی چشم است که با ناهنجاری در توسعه بصری فرد مشخص می شود. چشم ضعیف معمولا به سمت داخل و یا خارج منحرف می شود و این موجب درک نادرستی از تصاویر می شود و زمانی این اتفاق می افتد که مغز و چشم با یکدیگر هماهنگ نباشند. آمبلیوپی، معمولا با استرابیسم (لوچی یا دوبینی) اشتباه گرفته می شود. با این وجود، لوچی، در صورت عدم درمان- به دلیل هماهنگی ضعیف چشم ها در انتقال سیگنال- ممکن است به تنبلی چشم منجر شود. آمبلیوپی معمولا از زمان تولد تا 7 سالگی کودک مشاهده می شود. عدم درمان آمبلیوپی، علت اصلی از دست دادن بینایی کودک است. طبق گزارشات حاضر، حدود % 2-4 کودکان از آمبلیوپی رنج می برند.

علل آمبلیوپی چیست؟

پردازش ناقص بصری توسط مغز، علت اصلی آمبلیوپی است. این نیز زمانی رخ می دهد که فیبرهای عصبی قادر به انتقال سیگنال از مغز به چشم یا بالعکس نباشند. علل تنبلی چشم به سه دسته عمده تقسیم می شود:
  1. استرابیسم تنبلی چشم اغلب به دنبال استرابیسم روی می دهد. در استرابیسم یا انحراف چشم ها، کودک برای فرار از دوبینی، از چشمی که بینایی بهتر دارد، استفاده می کند و در نتیجه چشم منحرف، تکامل نمی یابد و تنبل می شود.
  2. عیوب انکساری عیوب انکساری انواعی از اختلال های بینایی هستند که با تجویز عینک قابل اصلاح می باشند. تنبلی چشم زمانی اتفاق می افتد که عیب انکساری شامل دوربینی، نزدیک بینی یا آستیگماتیسم در یک چشم (در زمانی که چشم دیگر سالم است) و یا در دو چشم (در حالی که اختلاف قابل توجهی بین شماره دید دو چشم وجود دارد) پدید می آید. در این حالت چشم ضعیف تر تنبل می شود. وجود عیب انکساری شدید در دو چشم نیز می تواند منجر به تنبلی هر دو چشم شود. تشخیص این نوع آمبلیوپی معمولاً مشکل است، زیرا در این حالت ظاهر چشم ها طبیعی بوده و به نظر می رسد که دید کودک اشکالی نداشته باشد.
  3. عوامل مسدود کننده مسیر بینایی عوامل مسدود کننده مسیر بینایی به مواردی مانند افتادگی پلک، آب مروارید، کدورت قرنیه و... گفته می شود. این مشکلات معمولاٌ شدیدترین حالت آمبلیوپی را ایجاد می کنند.

علل دیگر عبارتند از:

  • سابقه آمبلیوپی در اعضای خانواده
  • تفاوت در میزان درک اشیاء
  • آسیب به چشم به علت حادثه یا درگیری
  • کمبود ویتامین A
  • زخم یا شکاف قرنیه
  • جراحی چشم
  • گلوکوم (کوری تدریجی)

علائم آمبلیوپی چیست؟

تشخیص علائم اولیه آمبلیوپی (تا زمانی که وضعیت کودک شدیدتر شود) دشوار است. نشانه ها و علائم تنبلی چشم عبارتند از:
  • درک بصری ضعیف
  • حرکت چشم به سمت داخل و یا خارج
  • چرخش سر به دنبال یک شی
  • پلغ زدن به اشیا از یک سو
  • لوچ بودن
  • دوبینی

روش‌های تشخیص این عارضه

تشخیص تنبلی چشم کار آسانی نیست، زیرا تا زمانی که کودک مشکل واضحی نداشته باشد و یا دچار انحراف واضح چشمی نشود، والدین متوجه مشکل بینایی فرزندشان نخواهند شد. چشم پزشک نیز تنبلی چشم را بر اساس اختلاف قدرت بینایی بین دو چشم یا  ضعف بینایی هر دو چشم تشخیص می دهد. اندازه گیری قدرت بینایی در کودکان کم سن، کار مشکلی است و چشم پزشک باید به وسیله روش های خاص از جمله بررسی چگونگی تمرکز و تعقیب کردن اشیاء توسط یک چشم در حالی که چشم دیگر پوشانده شده، قدرت بینایی کودک را تخمین بزند. باید به این موضوع مهم هم توجه داشت که ضعف بینایی در یک چشم همیشه به معنای تنبلی چشم نمی باشد؛ زیرا گاهی ممکن است این مشکل با تجویز عینک اصلاح شود. برخی مواقع نیز سایر بیماری های چشمی مانند آب مروارید، عفونت ها، تومورها و یا سایر اختلال های داخل چشم موجب کاهش بینایی هستند که اگر امکان درمان آنها وجود داشته باشد، دید کودک نیز اصلاح می شود. برای این منظور ابتدا چشم ‌پزشک معاینه‌ی دقیقی انجام می‌دهد و عواملی مانند انحراف احتمالی چشم‌ها، تفاوت دید و ضعف بینایی در هر دو چشم را بررسی می‌کند. به‌طورمعمول از قطره‌ی چشم برای گشاد کردن مردمک چشم‌ استفاده می‌کنند. این قطره‌ها موجب تاری دید می‌شوند که معمولاً از چند ساعت تا یک روزبه طول می‌انجامد. در کودکانی که هنوز حرف نمی‌زنند از ابزار ذره‌بینی سبکی برای تشخیص آب‌مروارید استفاده می‌شود. معاینه‌های دیگری هم وجود دارند که می‌توانند برای ارزیابی توانایی نوزاد یا کودک خردسال در متمرکز کردن نگاه و دنبال کردن وسیله‌ای متحرک مورد استفاده قرار گیرند. در کودکان سه ‌ساله و بالاتر برای ارزیابی بینایی از تصاویر و حروف جهت معاینه استفاده می‌شود. برای معاینه‌ی هر چشم، چشم دیگر باید بسته شود.

چگونه تنبلی چشم درمان می شود؟

عوامل خطر ساز در این عارضه

عواملی که باعث افزایش خطر آمبلیوپی می شوند عبارتند از:
  • سابقه آمبلیوپی در اعضای خانواده
  • ناهنجاری های رشد
  • کودکانی که در گروه سنی 0 تا 8 سال دروغ می گویند
  • تولد نارس
  • جسه کوچک نوزاد در هنگام تولد

عوارض آمبلیوپی

عوارض ناشی از تنبلی چشم- در صورت درمان نکردن- از دست دادن جزئی یا دائمی بینایی است که این خود، شایع ترین علت از دست دادن بینایی در بزرگسالان است.

تشخیص

معمولا در بیماران مبتلا به آمبلیوپی، تنها یک چشم تحت تاثیر قرار می گیرد. مداخله فوری پزشکی بر اساس پیدا کردن تفاوت بینایی بین دو چشم صورت می گیرد. آزمایشات انجام شده برای ارزیابی عملکرد چشم عبارتند از:
  • تشخیص حروف با اندازه های مختلف بر روی صفحه نمایش
  • متمرکز کردن نور به یک چشم و سپس هر دو چشم
  • امکان نظاره چشمتان توسط پزشک با کمک لنز بزرگنمایی
  • بررسی وضوح دید چشم
  • بررسی قدرت عضلانی یک یا هر دو چشم
  • بررسی قابلیت تمرکز هر دو چشم

چگونه تنبلی چشم درمان می شود؟

آمبلیوپی می تواند به طور موثر با استفاده از قطره چشم، عینک، لنزهای تماسی، چشم بند و علاج بصری درمان شود.
  • عینک یا لنزهای تماسی: آستیگماتیسم، نزدیک بینی یا دوربینی می تواند عامل اصلی آمبلیوپی باشد که این مهم را می توان با کمک عینک و یا لنزهای تماسی اصلاح کرد.
  • قطره چشم قطره چشم برای درمان کدری دید استفاده می شود که بیمار را تشویق می کند که از چشم ضعیف خود بیشتر استفاده کند. تحریک مکرر چشم ضعیف به بهبود پردازش تصویری و بینایی فرد کمک می کند.
  • چشم بند چشم بند، چشم را می پوشاند. این کار برای تقویت چشم ضعیف انجام می شود تا عملکرد چشم را تقویت می کند و بسته به شدت شرایط، توصیه می شود که حداقل 2 تا 3 ساعت در روز از آن، استفاده شود. این کار به توسعه منطقه آسیب دیده مغزی- که بینایی فرد را کنترل می کند- کمک می کند.
  • فیلتر Bangerter فیلتر مخصوصی است که روی لنز چشم قوی قرار می گیرد. این فیلتر تصاویر را با عبور از لنز، تار می کند، در نتیجه عملکرد چشم ضعیف را تحریک می کند.
  • جراحی در صورت انحراف چشم، عمل جراحی انجام می گیرد تا عضلات چشم را هموار سازد. تطبیق عضلات چشمی ممکن است بینایی چشم ضعیف را بهبود بخشد. طول درمان تنبلی چشم- که ممکن است از هفته ها تا ماه ها متغیر باشد- به بهبود بینایی فرد کمک می کند. با این حال، در شرایط شدید، درمان معمولا بین 6 ماه تا 2 سال متغیر است.
  • مراقبت های حمایتی درمان های حمایتی از جمله نقاشی، بازی های رایانه ای و یا حل پازل در افزایش عملکرد چشم ضعیف، موثر است.
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha