کد خبر: بزاق-اولین-سد-دفاعی-آنزیمی-بدن-در-مقابل
۷ مهر ۱۳۹۸، ۱۹:۳۴

بزاق و محتویات آن

بزاق (Saliva) مایعی کاملا پیچیده بوده که 99 درصد آن را آب و مابقی را ترکیبات آلی و غیر آلی، پروتئین ها و … تشکیل می دهد. غدد بزاقی جزء غدد برون ریز می‌باشد که به 2 دسته اصلی و فرعی تقسیم بندی می شود: این غدد بسیار مهم در زمان جنینی بین هفته چهارم تا دوازدهم شروع به شکل گیری و تکامل می نماید و با شکل و ساختاری پیچیده طراحی شده اما در نهایت به محل ترشح این غدد به داخل حفره دهانی آسینی گفته می شود که این آسینی ها در بخش های مختلف این حفره گستره دارند و بهتر است بدانیم که آسینی ها شامل 3 دسته سلول هستند که هر کدام وظیفه مشخص و کاملا متمایزی از هم دارند.

غدد ترشح کننده بزاق

3 دسته غدد اصلی مترشح شده از بزاق که با عناوین تحت فکی، پاروتید یا بناگوشی و زیر زبانی هستند که مجموع ترشحات کاملی را برای حفظ و نگهداری حفره دهانی، سیستم گوارشی، لغزندگی غذایی و … انجام می دهند در کنار این غدد اصلی غددی دیگر مانند غدد لبی، گونه ای، کامی و زبانی نیز وجود دارد که هر کدام بر اساس سلول های مترشح شده تقسیم بندی می شوند. این سلول های مترشح شده شامل:

سلول سروزی

ذخیره، سنتز و ترشح پروتئین ها را بر عهده داشته و شکلی هرمی مانند دارند، این سلول ها تا 95 درصد غدد پاروتید یا بناگوشی را تشکیل می دهند.

سلول های میو اپی تلیال

سلول هایی که در اصطلاح به آنها ستاره ای می گویند و مانند هشت پا رشته های بلندی دارند و مابین سلول های ترشحی { سروزی و موکوسی } قرار دارند و به نحوی مسئول تنظیم تراوشات و تخلیه بموقع آن ها در حفره دهانی بوده و به زبان ساده مانند شیر کنترل سیستم های سلولی ترشحی عمل می نمایند.

سلول های موکوسی

مانند سروزی ها در مراحل جذب، سنتز و ترشح پروتئین ها دخیل هستند، گاها شکلی مشابه سروزی ها دارند و تفاوت این دو سلول یعنی موکوسی و سروزی ها مواد تشکیل دهنده ترشحی آن‌ها است که مثلا مترشحات موکوسی ها فعالیت آنزیمی ندارد یا بسیار کم است و بیشتر نقش لزج و نرم کنندگی حفره درون دهانی کاربرد دارد. حجم بیشتر غدد زیر زبانی سلول های متشرح موکوسی هستند. بزاق اولین سد دفاعی آنزیمی بدن در مقابل میکروب‌ها بهتر است بدانیم که زبان هم غدد بزاقی دارد و در نوک زبان غدد موکوسی و سروزی وجود دارد، غدد موکوسی خالص در کنارها و عقب زبان و در وسط سروزی بوده که برای راحتی هضم ترشح می شوند، در لب ها غدد خالص موکوسی، در گونه ها ترکیبی از هر سه نوع غدد ترشحی وجود داشته و در کل باید اینگونه گفت که غدد بزاقی در تمام حفره دهانی بجر لثه ها و بخش سخت کام وجود دارند و این نشان دهنده اهمیت بزاق است، اهمیتی که همان گونه که گفته شد آن را کمتر می شناسیم. بر اساس مقاله ای نوشته شده در سال 1375 به سر خط دانشگاه پزشکی تهران اعلام شد که تمامی غدد فرعی بزاقی، موکوسی هستند بجز غدد میان زبانی که اهمیت این غدد و ترشحات خاص آنها را نشان می دهد.

میزان ترشح مایع بزاقی

میزان ترشح مایع بزاقی یکی از اعجاب آورترین و کلیدی ترین نشانه های سلامتی بدنی و روانی است و در صورت هر گونه تغییر در این میزان ترشح، هشدارهای اولیه و اعلان ناهمانگی در بدن صادر می شود. در ابتدا باید گفت که بر اساس طب کل نگر و بعدها تحقیقات آزمایشگاهی از 2 عامل بزاق و مدفوع فرد می شد فهمید که وضع مزاج و سلامتی فرد در چه اندازه ای است. تغییر ph مایع بزاقی یکی از نشانه های مهم سلامتی و یا تهدیدات سلامتی است که به بررسی آن می‌شود به نتایج شگفت انگیزی در مورد سلامت فرد رسید. اما در مورد میزان ترشح غدد بزاقی باید گفت که این غدد بین 500 تا 700 میلی گرم در روز ترشح انجام خواهد داد. این میزان ترشح بین ساعت های 10 تا 2 بعدازظهر به بالاترین حجم خود می رسد، در شب و هنگام خواب به کمترین ترشحی غدد بزاقی می رسیم. بدن در ساعت هایی که بیشترین ترشح را انجام می‌دهد آماده و پذیرای خوراکی های متنوع و بخصوص جویدنی هاست و در شب با رفتن بدن در حالت استراحت این میزان به کمترین حد خودش خواهد رسید. در سنین بالا میزان ترشح غدد بزاقی کاهش چشمگیری خواهد یافت و در سنین کودکی تا میانسالی بزاق ترشح زیادی دارد و بخصوص در کودکی با تاثیر مستقیمی که بر درک مزه های غذایی می گذارد کیفیت جالبی از تنوع مزه ها برای کودکان و نوجوانان بوجود خواهد آورد. به بزاق می توان لقب خون سفید را هم داد چرا که ترکیبات نسبتا مشابهی با خون در خود دارد البته اگر این کلام را مبالغه ندانیم، ولی در هر شکل بزاق یک مایع ساده که ما تنها در حد آب دهان می شناسیم نیست.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha