عوارض استفاده‌ی کودکان از صفحه نمایش

مدت زمان مناسب استفاده از صفحه نمایش برای کودکان چقدر است؟

با ترویج روز افزون فناوری در بین مردم و کاربردی‌ تر شدن آن، مشکلی تحت عنوان استفاده از صفحه نمایش توسط کودکان پدیدار شده است. طی تحقیقات انجام‌ شده خانواده‌ ها معمولا در خانه‌های خود به‌ طور متوسط ۶ دستگاه متصل به اینترنت دارند و فرزندان آن‌ ها نیز به‌طور پیوسته پای تلویزیون، کامپیوتر، تلفن‌ ها و تبلت هایشان هستند.

دستگاه‌ های دیجیتالی امروزه به بخشی از فرآیند آموزشی در مدارس تبدیل‌شده‌ اند و به‌ تازگی شاهد آن هستیم که برای برگزاری و شرکت در یک کلاس نیاز به یک عدد تبلت خواهید داشت، تبلتی که کودک علاوه بر استفاده از آن در مدرسه به استفاده از آن در خانه نیز ادامه می‌ دهد.

شاید مدیریت زمان صفحه‌ نمایش این‌ قدرها حائز اهمیت نبود چرا که وقتی‌ که فرزند مشغول کار با این وسایل است والدین نگران هستند و از خود می‌ پرسند که فرزند من در اینترنت چه می‌کند؟ آیا واقعاً در حال انجام تکالیفش است؟ آیا خواب کافی دارند؟ آیا وقتی‌ که در تخت خواب خود هستند بدون اجازه من با گوشی و یا تبلت خود بازی می‌ کنند؟ از دستگاه‌هایی که در اختیار دارند چطور در مدرسه استفاده می‌ کنند؟

ما می‌دانیم که تجربیات اولیه، باعث رشد مغز می‌شوند و رسانه نیز یکی از این تجربیات است. اما مهم است که والدین بدانند استفاده زیاد از رسانه‌ها باعث آسیب مغزی کودکان می‌شود. رسانه‌ها و صفحه‌های نمایش تیغ دو لبه هستند، برخی می‌توانند برای کودکان آموزشی باشد و از رشد اجتماعی آن‌ها پشتیبانی کنند. ما باید به اندازه کافی انعطاف پذیر باشیم که بتوانیم با این فناوری تکامل پیدا کنیم و نحوه‌ی استفاده‌ی صحیح از آن را انتخاب کنیم. همانطور که کف آتش برای پخت غذاهای ما یک کشف بزرگ بود، اما ما یاد گرفتیم که باعث آسیب و حتی مرگ نیز می‌شود.

چگونه استفاده از صفحه نمایش را به فرزندم آموزش دهم؟

با توجه به اینکه امروزه تقریبا در همه جا داشتن تلفن همراه و تبلت یک موضوع جا افتاده است، کنترل زمان استفاده‌ی کودک از آن‌ها می‌تواند چالش برانگیز باشد. فراموش نکنید این شما هستید که تصمیم می‌گیرید که این دستگاه‌ها چگونه، کجا و چند بار مورد استفاده قرار گیرند. به نحوه‌ی عملکرد فرزندان در طول و بعد از تماشای تلویزیون، بازی‌های ویدئویی یا مکالمه‌ی انلاین توجه کنید. اگر از رسانه ای با کیفیت بالا و متناسب با سنشان استفاده می‌کنند،‌ رفتار آن‌ها مثبت و عادی است که نشان می‌دهد استفاده از صفحه نمایش با دیگر برنامه‌های به دور از صفحه نمایش در تعادل است و نیازی به نگرانی نیست. آیا واقعا می‌خواهید عادت‌های سالم استفاده از صفحه نمایش را در کودکانتان ایجاد کنید؟ این نکات می‌توانند به شما کمک کنند:

محدودیت‌های زمانی ایجاد کنید

اگر نگران استفاده‌ی زیاد از رسانه‌ها هستید و استفاده از صفحه نمایش مانع از مشارکت فرزند شما در سایر فعالیت‌ها شده، لازم است برنامه‌ی معقولی (screen time rules) برای خانواده در نظر بگیرید. این برنامه می‌تواند شامل محدودیت‌های هفتگی استفاده از صفحه نمایش، محدودیت در مورد انواع دستگاه‌هایی که بچه‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند باشد.

در زمان وعده‌های غذایی گوشی همراه و تلویزیون را خاموش کنید.

یک شب در هفته مشاهده‌ی فیلم خانوادگی، می‌تواند برای کودکان برنامه‌ی مهیجی باشد و با جمع شدن افراد خانواده دور یکدیگر صمیمیت خانواده بیش‌تر می‌شود.

برای کودک وقت بگذارید و زمانی را به دور از صفحه نمایش با او صحبت کنید.

آموزش استفاده‌ی صحیح از تکنولوژی

روابط آنلاین و رسانه‌های اجتماعی به بخش اصلی زندگی نوجوانان بدل شده است. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند تا زمانی که فرزندتان رفتار مناسب را درک کند، برای او قوانینی در مورد آنچه مجاز و آنچه غیرمجاز است، توضیح دهید. مهم نیست که فرزندتان چقدر باهوش یا بالغ باشد، به او بیاموزید که اطلاعات شخصی خود را در فضای عمومی منتشر نکند.

نظارت بر کودکان در مدت زمان استفاده از صفحه نمایش

با نظارت بر مدت زمان ونحوه‌ی استفاده از صفحه نمایش، در کودکان الگوی رفتارهای صحیح را ایجاد کنید. به جای آنکه برای سرگرم کردن کودک و به نوعی در نقش پرستار بچه، از صفحه نمایش استفاده کنید، با بچه‌ها بنشینید و در زمان استفاده از صفحه نمایش با آن‌ها مشارکت کنید. به یاد داشته باشید که قرار دادن کودک در مقابل تلویزیون برای تماشای نمایش‌های مورد علاقه‌ی شما، کار اشتباهی است.

پیش نمایش برنامه‌ها، بازی‌ها و برنامه‌ها را قبل از اینکه به فرزندتان اجازه دهید از آن‌ها استفاده کند، بررسی کنید. با این کار بر زمان سپری شده توسط فرزندتان و محتوای مشاهده شده‌ی متناسب با سن آن‌ها،‌ نظارت خواهید داشت.

کنترل اطلاعات ورودی به مغز کودکان

داشتن دستورالعمل‌هایی برای فرزندان درباره انواع فعالیت‌هایی که با گوشی یا لپ تاپ می‌توانند انجام دهند یا برنامه‌هایی که می‌توانند تماشا کنند نیز بسیار کمک کننده است.

برنامه‌هایی با محتوای پر تلاطم و رسانه‌های خشن را از لیست خود حذف کنید.

برنامه‌های تعاملی که کودک را درگیر می‌کند انتخاب کنید نه مواردی که تنها باعث خیره شدن به صفحه می‌شود.

به صورت آنلاین جستجو کنید تا ببینید کدام یک از بازی‌ها و برنامه‌ها، از نظر مربیان و پزشکان برای سنین مختلف بهترین گزینه‌ هستند.

از صفحه نمایش برای آموزش مسائل مختلف به کودک کمک بگیرید

مرتبا از کودک خود بپرسید که در طول روز با چه برنامه‌ها و بازی‌هایی سروکار داشته است. هنگام تماشای برنامه‌ای در تلویزیون یا گوشی همراه، با فرزند خود در مورد آنچه مشاهده می‌کند بحث کنید و او را ترغیب کنید تا درباره‌ی آنچه می‌بیند، به طور جدی فکر کند. درباره تبلیغات و برنامه‌ها به او آموزش دهید و از او بخواهید که در نظر داشته باشد که آیا همه چیز در اینترنت قابل اعتماد است؟

آموزش نحوه‌ی عملکرد هنگام برخورد با شبکه‌های ممنوع

می‌توانید از قفل والدین برای شبکه‌های تلویزیونی و اینترنتی که برای سن کودکان مناسب نیست استفاده کنید. با این وجود در بعضی مواقع کودک در معرض محتوایی قرار می‌گیرد که شما استفاده از آن را منع کرده‌اید یا دستگاه شما فیلتر محتوایی ندارد. با فرزند خود در مورد موقعیت‌هایی که ممکن است رخ دهد و رفتاری که از او انتظار دارید صحبت کنید.

ممنوعیت استفاده از صفحه نمایش در شب

یک ساعت قبل از خواب استفاده از هرگونه صفحه نمایش را ممنوع کنید و به جای آن وقت خود را با کتاب خواندن سپری کنید.

به فرزندان خود بیاموزید که هنگام خواب، گوشی همراه و دستگاه‌های الکترونیکی خود را خارج از اتاق خواب خود شارژ کنند. خواب خوب شب برای رشد مغز مهم است.

استفاده از سرگرمی رسانه‌ای در حین مشق شب را منع کنید.

زیان‌های استفاده از تبلت برای کودکان

آسیب به چشم‌ها

اینکه کار کردن بیش از اندازه با گجت‌ها و نگاه کردن طولانی مدت به صفحه نمایش آن‌ها منجر به خشک شدن چشم‌ها می‌گردد امری بدیهی بوده و بر هیچکس پوشیده نیست. اما آسیب‌های احتمالی برای کودکان بسیار گسترده‌تر است. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که نگاه کردن طولانی مدت به صفحه نمایش گوشی هوشمند یا تبلت می‌تواند منجر به آسیب‌هایی گاه دائمی یا بلند مدت به چشم کودک گردد.

از جمله این آسیب‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خشکی چشم
• احساس درد
• تاری دید
• دوبینی
• سردرد ناشی از فشار به چشم‌ها

این آسیب‌ها معمولا در اثر استفاده طولانی مدت و مداوم از تبلت، بدون استراحت دادن به چشم‌ها ایجاد می‌گردد. عدم توجه به هشداری که چشم‌ها از طریق ایجاد درد، سوزش یا خشکی ایجاد می‌کنند، ممکن است منجر به فشار به چشم و در نهایت تنبلی چشم یا نزدیک‌بینی گردد. هر چند اصلی‌ترین علت بیماری‌های چشمی، وراثت است اما اثرات محیطی را نمی‌توان نادیده گرفت. همچنین نور آبی که از تبلت یا گوشی هوشمند ساطع می‌شود در دراز مدت برای چشم مضر است و حتی می‌تواند منجر به اختلال در خواب کودک گردد.

ضعف ماهیچه‌ها

تحرک، بخش جدایی‌ناپذیر رشد کودک است. این تحرک تنها به راه رفتن کودک محدود نمی‌شود، بلکه حتی تحرک ماهیچه‌های بخش‌های کوچک‌تر بدن از جمله انگشت‌ها را نیز در بر می‌گیرد. دکتر لیندزی مازرولی عنوان می‌کند: «اگر کودکان نوپا تمام وقت خود را به جای اینکه صرف فعالیت‌های مداد و کاغذی کنند، پای صفحه نمایش تبلت یا گوشی هوشمند صرف کنند، ماهیچه‌های آن‌ها که به این فعالیت‌ها نیاز دارد، ضعیف باقی می‌مانند.» هر چه سطح فعالیت جسمانی کودک به ویژه در سنین پایین‌تر بیشتر باشد، بیشتر با محیط در ارتباط باشد، به کاوش بپردازد و لمس اشیاء را تجربه کند، بدنش از رشد جسمانی کامل‌تری برخوردار خواهد شد.

محدود شدن یادگیری

مغز کودک در طول دوره یک سالگی با سرعت بالایی در حال توسعه و رشد است. کودکان در سن پایین از تعامل با محیط بسیار بیشتر و بهتر یاد می‌گیرند تا محدود شدن دنیایشان به یک صفحه نمایشگر. لازم است کودکان در تعامل با دیگران درگیر شوند و حتی نکات جزئی مثل برقرار کردن تماس چشمی را در این تعاملات بیاموزند. یادگیری این مسائل در این سن ضروری است و بعدها نمی‌توان آن را جبران نمود. همچنین داشتن تعامل با پدر و مادر در سنین پایین‌تر بسیار ضروری‌تر است و منجر به ارتقای دامنه لغات کودک می‌گردد. تحقیقات نشان داده یادگیری زبان، ارتباطات اجتماعی، توانایی همدلی و رشد عاطفی بستگی به همین تعاملات به ویژه در سنین اولیه دارد. به گفته دکتر کاترین استاینر، روانشناس بالینی دانشگاه هاروارد، علاوه بر شناخت و ارتباط با دنیای بیرون، کودکان باید اضطراب‌هایشان را بشناسند و بتوانند آن را با والدین در میان بگذارند. بنابراین گاه نیاز است تنهایی با خویشتن را تجربه کنند تا فرصتی برای شناختن خودشان داشته باشند.