درمان کاردیومیوپاتی یا بیماری ماهیچه قلب

علائم کاردیومیوپاتی

ممکن است در مراحل اولیه بیماری کاردیومیوپاتی (cardiomyopathy)، فرد هیچ علائم و نشانه هایی را تجربه نکند. اما با پیشرفت این اختلال، علائم و نشانه های مشاهده شده معمولا شامل این مواردند:

• تنگی نفس هنگام فعالیت یا حتی هنگام استراحت
• ورم پاها و مچ پا
• نفخ شکم به علت تجمع مایعات
• سرفه کردن هنگامی که دراز کشیده اید
• خستگی
• ضربان سریع قلب، یا فلوتر قلبی
• درد یا فشار در قفسه سینه
• گیجی، حواس پرتی و ضعف و غش کردن

در صورت عدم درمان، علائم و نشانه های این بیماری تشدید می شوند. در برخی افراد، این اختلال خیلی سریع تشدید می شود و در برخی دیگر این اختلال تا مدتی طولانی تشدید نمی شود.

چه هنگامی به پزشک مراجعه کنید

اگر یک یا چند مورد از علائم بیماری ماهیچه قلب را دارید، به پزشک مراجعه کنید. اگر مشکل تنفس، ضعف و درد قفسه سینه ای دارید که بیش از چند دقیقه طول می کشد، با پزشک تماس بگیرید. از آن جایی که برخی از انواع کاردیومیوپاتی ارثی هستند، اگر شما دچار این اختلال باشید ممکن است پزشک توصیه کند که اعضای خانواده تان نیز معاینه شوند.

کاردیومیوپاتی چه فرقی با سایر اختلالات قلبی دارد؟

بیماری ماهیچه قلب در چندین جنبه با خیلی از اختلالات قلب متفاوت است، از جمله:

• بیماری ماهیچه قلب می تواند در افراد جوان هم رخ دهد
• این اختلال می تواند پیش رونده باشد. گاهی این اختلال خیلی سریع تشدید می شود.
• این اختلال می تواند در ارتباط با بیماری هایی باشد که سایر اندام ها و قلب را درگیر می کنند.
• بیماری ماهیچه قلب متسع شده از دلایل اصلی برای پیوند قلب است.
• علت بروز بیماری ماهیچه قلب، تغییرات تدریجی ساختار قلب در طول زمان است.

این بیماری تا چه حد رایج است؟

بیماری ماهیچه قلب معمولا تشخیص داده نمی شود در نتیجه آمار این بیماری می تواند متفاوت باشد. معمولا ۱ نفر از هر ۵۰۰ بزرگسال از این اختلال رنج می برند. مردان و زنان از تمام سنین و ملیت ها می توانند به این اختلال دچار شوند. کاردیومیوپاتی متسع شده در میان سیاه پوستان رایج تر از سفید پوستان است و بیشتر مردان را تحت تاثیر قرار می دهد. بیماری ماهیچه قلب هیپرتروفیک معمولا یک بیماری قلبی ارثی یا ژنتیکی در نظر گرفته می شود. کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک در بسیاری از سنین رخ می دهد. ممکن است در کودکان و بزرگسالان دچار این اختلال هیچ علائمی وجود نداشته باشد و این افراد در معرض مرگ قلبی ناگهانی قرار داشته باشند.

دلایل بیماری ماهیچه قلب

اغلب دلیل بروز بیماری ماهیچه قلب ناشناخته است. در برخی موارد بیماری ماهیچه قلب در نتیجه یک اختلال دیگر رخ می دهد (اکتسابی) و گاهی از والدین به فرد منتقل می شود (ارثی).

عوامل دخیل برای بیماری ماهیچه قلب اکتسابی شامل این موارد هستند:

• فشار خون بالا برای طولانی مدت
• آسیب به بافت قلب که ناشی از حمله قلبی است
• ضربان تند قلب
• مشکلات دریچه قلب
• اختلالات متابولیک (همچون چاقی، مشکلات تیروئید یا دیابت)
• کمبود مواد مغذی ضروری همچون ویتامین ها و مواد معدنی نظیر تیامین (ویتامین B-1)
• عوارض جانبی بارداری
• مصرف الکل در طول چندین سال
• مصرف کوکائین، آمفتامین یا استروئیدهای آنابولیک
• استفاده از داروهای شیمی درمانی و پرتو درمانی برای درمان سرطان
• عفونت های خاص خصوصا آن هایی که سبب ملتهب شدن قلب می شوند
• شکل گیری آهن در عضلات قلب (هموکروماتوز)
• اختلالی که سبب التهاب می شود و می تواند سبب شکل گیری برآمدگی های سلولی در قلب و سایر اندام ها شود (سارکوئیدوز)
• اختلالی که سبب شکل گیری پروتئین های غیر عادی می شود (آمیلوئیدوز)
• اختلالات بافت همبند

انواع بیماری ماهیچه قلب عبارتند از:

• کاردیومیوپاتی متسع شده در این نوع بیماری ماهیچه قلب، بطن چپ بزرگ می شود و نمی تواند به درستی خون را به خارج از قلب پمپ کند. اگر چه این نوع بیماری ماهیچه قلب می تواند افراد از تمام گروه های سنی را تحت تاثیر قرار دهد. رایج ترین دلیل این نوع کاردیومیوپاتی، بیماری سرخرگ کرونری یا حمله قلبی است.
• کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک این نوع بیماری ماهیچه قلب شامل ضخیم شدن عضله قلب است که معمولا عضلات بطن چپ را تحت تاثیر قرار می دهد. عضله ضخیم شده قلب می تواند عملکرد درست قلب را دشوار کند. بیشتر افرادی که تحت تاثیر این اختلال قرار گرفته اند، سابقه خانوادگی در این بیماری دارند و برخی جهش های ژنتیکی با بیماری ماهیچه قلب هیپرتروفیک در ارتباطند.
• کاردیومیوپاتی محدود کننده در این نوع کاردیومیوپاتی، عضله قلب سخت می شود و انعطاف کمتری خواهد داشت در نتیجه نمی تواند بین ضربان های قلب منبسط شود و با خون پر شود. این نوع بیماری ماهیچه قلب خیلی رایج نیست و می تواند در هر سنی رخ دهد اما اغلب در افراد پیرتر رخ می دهد. کاردیومیوپاتی محدود کننده می تواند بدون هیچ دلیل خاصی اتفاق بیفتد (کاردیومیوپاتی ایدیوپاتیک) یا می تواند توسط اختلالی در هر جای بدن رخ دهد که قلب را تحت تاثیر قرار می دهد. برای مثال هنگامی که آهن در عضله قلب تجمع پیدا می کند.
• دیسپلازی آریتموژنیک بطن راست در این نوع نادر بیماری ماهیچه قلب، عضله حفره پایینی راست قلب  با بافت زخم جایگزین می شود که می تواند منجر به مشکلات ریتم قلب شود. این اختلال معمولا به علت جهش ژنتیکی رخ می دهد.
• کاردیومیوپاتی طبقه بندی نشده سایر انواع بیماری ماهیچه قلب در این طبقه بندی قرار می گیرند.

سایر انواع بیماری ماهیچه قلب

• کاردیومیوپاتی حوالی زایمان این نوع بیماری ماهیچه قلب در طول بارداری یا پس از آن رخ می دهد. این نوع نادر کاردیومیوپاتی هنگامی رخ می دهد که قلب در پنج ماه بعد از زایمان یا در طول ماه های آخر بارداری ضعیف شده است. وقتی این اختلال پس از زایمان رخ دهد، به آن کاردیومیوپاتی پس از زایمان می گویند. این نوع کاردیومیوپاتی یکی از انواع کاردیومیوپاتی متسع شده است و اختلالی است که زندگی فرد را تهدید می کند. دلیلی برای این اختلال وجود ندارد.
• کاردیومیوپاتی الکلی این نوع کاردیومیوپاتی به علت مصرف زیاد الکل در طول یک دوره طولانی رخ می دهد که سبب ضعیف شدن قلب می شود، تا جایی که قلب دیگر نمی تواند به طور موثر خون را پمپ کند. در این شرایط قلب متورم می شود. این نوع کاردیومیوپاتی نیز از انواع کاردیومیوپاتی متسع شده است.
• کاردیومیوپاتی ایسکمیک این نوع بیماری ماهیچه قلب هنگامی رخ می دهد که قلب به علت بیماری سرخرگ کرونری، دیگر نمی تواند خون را به بقیه بدن پمپ کند. در این شرایط رگ های خونی به عضله قلب باریک و مسدود می شوند. این کار مانع از رسیدن اکسیژن به عضله قلب می شود. بیماری ماهیچه قلب ایسکمیک از دلایل رایج نارسایی قلبی است. علاوه بر این، کاردیومیوپاتی غیر ایسکمیک به هر نوع بیماری ماهیچه قلب بر می گردد که در ارتباط با بیماری سرخرگ کرونری نیست.
• کاردیومیوپاتی Noncompaction (ایزوله ميوكارد بطن چپ) این نوع بیماری ماهیچه قلب که به آن کاردیومیوپاتی اسفنجی هم می گویند یک بیماری نادر است که از زمان تولد به همراه فرد است. این اختلال ناشی از رشد ناهنجار عضله قلب است و از زمانی شکل می گیرد که جنین در رحم مادر است.

عوامل مخاطره آمیز کاردیومیوپاتی

یک سری عوامل هستند که خطر بروز بیماری ماهیچه قلب را افزایش می دهند از جمله:

• سابقه خانوادگی در کاردیومیوپاتی
• نارسایی قلبی و حمله ناگهانی قلبی
• فشار خون بالا به مدت طولانی
• اختلالاتی که روی قلب تاثیر می گذارند، از جمله سابقه حمله قلبی، بیماری سرخرگ کرونری یا عفونت در قلب (کاردیومیوپاتی ایسکمیک).
• چاقی که سبب می شود قلب تندتر کار کند.
• مصرف الکل‌
• مصرف مواد مخدر همچون کوکائین، آمفتامین و استروئیدهای آنابولیک
• داروهای شیمی درمانی یا پرتو درمانی برای درمان سرطان
• بیماری های خاص همچون دیابت، پرکاری و کم کاری تیروئید، یا اختلالی که سبب می شود بدن آهن زیادی ذخیره کند (هموکروماتوز).
• سایر اختلالاتی که سبب شکل گیری ناهنجار پروتئین می شوند (آمیلوئیدوز)
• اختلالی که سبب رشد برآمدگی ها در قلب و سایر اندام ها می شود (سارکوئیدوز) اختلالات بافت همبند

بیماری ماهیچه قلب می تواند منجر به سایر اختلالات قلبی شود از جمله:

• نارسایی قلبی در این شرایط، قلب نمی تواند خون کافی را پمپ کند تا نیازهای بدن را تامین کند. نارسایی قلبی درمان نشده می تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد.
• لخته خون از آن جایی که قلب نمی تواند به طور موثر خون را پمپ کند، ممکن است در قلب لخته خون شکل بگیرد. اگر لخته خون وارد جریان خون شود، می تواند جریان خون به سایر اندام ها (همچون قلب و مغز) را مسدود کند.
• مشکلات دریچه قلب از آن جایی که کاردیومیوپاتی سبب بزرگ شدن قلب می شود، ممکن است دریچه قلب به درستی بسته نشود. این اختلال سبب عقب برگشتن جریان خون می شود.
• حمله قلبی و مرگ ناگهانی کاردیومیوپاتی می تواند منجر به ضربان نامنظم قلب شود. اگر قلب دیگر به طور موثر نتپد، این ضربان نامنظم سبب غش کردن یا در برخی موارد مرگ ناگهانی می شود.

 

روش های تشخیص این بیماری

ممکن است که پزشک یک بررسی فیزیکی انجام دهد، سابقه شخصی یا خانوادگی را بررسی کند و از شما بپرسد که چه زمانی علائم تان آغاز شدند (برای مثال آیا ورزش سبب بروز علائم تان شده است یا نه).

• اشعه ایکس قفسه سینه تصویر برداری از قلب نشان می دهد که آیا قلب بزرگ شده است یا نه.
• اکوکاردیوگرام در این روش، از امواج صوتی برای تهیه تصویر دقیق از قلب استفاده می شود که اندازه و حرکت قلب را هنگام ضربان نشان می دهد. این آزمایش دریچه های قلب را بررسی می کند و به پزشک کمک می کند که دلیل بروز علائم تان را تعیین کند.
• الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب (ECG) در این نوع آزمایش غیر تهاجمی، قطعه های الکترود روی پوست بیمار قرار می گیرند تا ضربان های الکتریکی قلب را اندازه گیری کنند. نوار قلب می ‌تواند وجود اختلال در فعالیت قلب را نشان دهد. به علاوه قادر به کشف ضربان نامنظم قلب و قسمت های آسیب دیده است.
• تست تردمیل در این روش، ضربان قلب، فشار خون و تنفس هنگامی که روی تردمیل راه می روید بررسی می شوند. ممکن است که پزشک برای بررسی علائم تان، تعیین گنجایش ورزش و تعیین این که آیا ورزش سبب تحریک ضربان نامنظم قلب می شود از این تست استفاده کند.

سایر روش های تشخیص کاردیومیوپاتی

• کاتتریزاسیون قلب در این روش، یک لوله باریک (کاتتر) در کشاله ران قرار می گیرد و از طریق رگ های خونی به قلب فرستاده می شود. پزشکان یک نمونه کوچک (بیوپسی) از قلب را برای بررسی در آزمایشگاه خارج می کنند. علاوه بر این، فشار در حفره های قلب اندازه گیری می شود تا بررسی شود که خون با چه فشاری به قلب پمپ می شود. ممکن است که پزشک یک رنگ به رگ های خونی تزریق کند تا در آزمایش اشعه ایکس مشخص شوند (آنژیوگرافی شریان). از این آزمایش برای اطمینان از این که هیچ انسدادی در رگ های خونی وجود ندارد استفاده می کنند.
• ام آر آی قلبی این آزمایش از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تهیه تصاویری از قلب استفاده می کند. MRI قلب می تواند به همراه اکوکاردیوگرافی استفاده شود، خصوصا اگر تصاویر اکوکاردیوگرام در کمک به تشخیص موثر نباشند.
• سی تی اسکن قلبی برای این آزمایش باید روی یک تخت مخصوص که به یک دستگاه راه دارد دراز بکشید. لوله اشعه ایکس درون دستگاه، دور بدن می چرخد و تصاویری از قلب و قفسه سینه تهیه می کند تا اندازه، عملکرد و دریچه های قلب بررسی شوند.
• آزمایش خون ممکن است چندین آزمایش خون انجام شوند تا سطح آهن بدن اندازه گرفته شود. یک آزمایش خون می تواند پپتید ناتریورتیک مغزی (BNP) را اندازه بگیرد، که یک نوع پروتئین است که در قلب تولید می شود. وقتی فرد نارسایی قلبی دارد، سطح BNP خون افزایش پیدا می کند. نارسایی قلبی از عوارض جانبی رایج کاردیومیوپاتی است.
• آزمایش ها و غربالگری های ژنتیکی کاردیومیوپاتی می تواند ارثی باشد. درباره آزمایش های ژنتیکی با پزشک مشورت کنید. ممکن است که پزشک غربالگری خانوادگی یا آزمایش ژنتیکی از اقوام درجه یک (والدین، خواهر و بردار و فرزندان) را پیشنهاد دهد.

درمان کاردیومیوپاتی یا بیماری ماهیچه قلب

هدف درمان کاردیومیوپاتی کنترل علائم و نشانه ها، پیشگیری از تشدید اختلال و کاهش خطر بروز عوارض جانبی است. درمان، بسته به نوع بیماری ماهیچه قلب متفاوت است.

• داروها ممکن است که پزشک برای بهبود توانایی پمپ کردن قلب، تقویت جریان خون، کاهش فشار خون، کاهش ضربان قلب، خارج کردن مایعات اضافی از بدن یا پیشگیری از شکل گیری لخته خون، دارو تجویز کند. قبل از مصرف هر دارویی، درباره عوارض جانبی ممکن آن با پزشک مشورت کنید.
• ابزار ایمپلنت توسط جراحی چندین نوع ابزار ایمپلنت می توانند در قلب قرار داده شوند تا سبب تقویت عملکرد قلب و رهایی از علائم شوند.
• Septal ablation در این روش یک قسمت کوچک از عضله ضخیم شده قلب از بین می رود. که این عمل با تزریق الکل از طریق یک لوله باریک و دراز (کاتتر) به شریانی که خون را برای آن قسمت فراهم می کند، صورت می گیرد. این کار به خون، اجازه جریان یافتن به آن قسمت را می دهد. Radiofrequency ablation برای درمان ضربان نامنظم قلب، پزشک یک لوله انعطاف پذیر (کاتتر) را از طریق رگ های خونی به قلب می فرستد. الکترودهای روی سر کاتتر، انرژی را به قسمت های ناهنجار بافت قلب می فرستند تا آن ها را نابود کنند. این قسمت ها سبب ضربان نامنظم قلب می شوند.

جراحی ای که معمولا برای درمان بیماری ماهیچه قلب صورت می گیرد عبارت است از:

• میکتومی سپتوم در یک جراحی باز قلب، جراح قسمت های از دیواره ضخیم شده عضله قلب (سپتوم)، که دو حفره پایین قلب (بطن) را از هم جدا می کند، را بر می دارد. برداشتن قسمتی از عضله قلب، سبب تقویت جریان خون به قلب و کاهش افتادگی دریچه میترال می شود.
• ابزار قلب و پیوند قلب برای افرادی که در خطر کاردیومیوپاتی قرار دارند، استفاده از ابزار قلب می تواند موثر باشد. افرادی که نارسایی قلبی آن ها در مراحل نهایی است، می توانند از دستگاه کمکی بطن چپ (LVAD) استفاده کنند. این ابزار قابل کاشت، خون را از حفره های قلب خارج می کند و به بقیه بدن می فرستد. از این دستگاه برای کمک به پمپ کردن خون استفاده می شود.

برای برخی بیماران در معرض حملات ناگهانی، پزشک استفاده از دفیبریلاتور شخصی قابل پوشیدن را پیشنهاد می دهد. برای بیماران دچار کاردیومیوپاتی که نارسایی قلبی پیشرفته دارند، گاهی پیوند قلب بهترین گزینه در نظر گرفته می شود.