نیش حشرات و واکنش‌های پوستی

نیش حشرات

در صورتی که توسط نیش زنبور صدمه دیدید ممکن است در اسرع وقت خراش در محل صدمه دیده ایجاد شود و شما نباید واکنش شدیدی از خود نشان داده و محل را فشار دهید چون در این صورت سم بیشتری دران بخش از پوست ایجاد می شود که در اکثر موارد باعث درد و تورم خفیف می شود که تاثیرات کوچک دیگری نیز دارد.بعضی از افراد نیز به نیش حشرات (Insect bites and stings) حساسیت داشته این واکنش ها در انها ارتقا یافته و شدیدتر شده به طوری که حیات انها را تهدید می کند. در صورتی که شما بعد نیش زدن حشره به اغاز سریع واکنش های حساسیت زا مشکوک بودید بلافاصله با امبولانس تماس بگیرید. گزش حشرات (نه نیش) می تواند به ندرت سبب ایچاد واکنش آلرژیک جدی شود اما می تواند سبب ظاهر شدن تعدادی توده های کوچک خارش دار بر روی پوست شود. خارش ممکن است با پمادتسکین دهنده قرص های انتی هیستامین و یا کرم استروئیدی کاهش یابد. برخی حشرات در حیوانات خانگی و اثاثیه منزل و غیره فراوان می با شند که می توانند سبب تکرار گزش ها شوند.

نیش ها و گزش ها

نیش حشراتی که معمولا در بسیاری کشورها رایج می باشد تشکیل شده از: زنبورها و هورنتس (گونه ای از زنبورها).که نیش دارای سمی می باشد که حشره آن را به هنگام نیش زدن به پوست تزریق می کند. حشرات گزنده رایج در بسیاری کشورها نیز شامل: پشه های ریز، کک ها، کنه ها و انواع ساس می باشند.

چه چیزی پس از گزش و نیش حشرات اتفاق می‌افتد؟

واکنش های پوستی موضعی کوچک

بسیاری از مردم با واکنش های پوستی موضعی رایج که توسط حشرات ایجاد می شوند آشنا هستند. نیش حشرات به طور معمول سبب درد و سوزش شدید می شود که به سرعت به دنبال آن یک بخش قرمزی و یک منطقه کوچکی از تورم (تا 1 سانتی متر) در اطراف نیش ایجاد می شود.که معمولابه اسانی ایجاد می شود و بعد از چند ساعت از برطرف می شود. شما ممکن است که اصلا متوجه گزش حشرات نشوید (هر چند در بعضی موارد به شدت دردناک بوده بخصوص توسط خرمگس). با این حال بزاق حشره می تواند سبب یک سری داکنش های پوستی از قبیل:

• سوزش و خارش در محل گزش
• یک غده کوچک خارش دار (پاپول) که ممکن است تا 24 ساعت پس از گزش توسعه یابد که معمولا چندین روز طول می کشد تا محو شود که گاهی اوقات قرمزی (التهاب) پاپولها را احاطه می کند.
• این بخش آسیب دیده (زخم) که شبیه یک غده کوچک ابدار و دارای خارش بسیار است و ممکن است فورا بعد از گزش ارتقا و گسترش یابد.این زخم و التهاب حدود 2 ساعت به طول می انجامد که در اکثر موارد با یک غده خارش دار کوچک جامد همراه می باشد که تا 24 ساعت بعد گسترش می یابد. و در اخر چند روز طول می کشد تا محو شود.

گاهی واکنش های پوستی کوچک که توسط گزش حشرات ایجاد می شود برای هفته ها یا ماه ها باقی می ماند و ما یک سری واکنش های پوستی مداوم داریم که به ویژه پس از گزش کنه ایجاد می شود.واکنش های شدید الرژیک (به تشریح زیر) پس از گزش حشرات نادر هستند در صورتی که پس از نیش حشرات شایع‌تر می‌باشند.

واکنش های الرژیک پوستی موضعی نیش حشرات

برخی افراد واکنش های حساسیت زا به سم موجود در نیش دارند. واکنش های موضعی سبب تورم در محل زخم می شوند و بعد از چند ساعت بزرگتر شده و به تدریج پس از چند روز از بین می روند. اندازه تورم می تواند متفاوت باشد اما از چند سانتی متر تجاوز نمی کند. تورم ممکن در تمام بازو یا پا گسترش یابد. تورم خطرناک نیست مگر آنکه بر راه هوایی شما تاثیر بگذارد. با این حال در انواع شدیدش ممکن پوست در مکان تاولها شکسته شود.

واکنش های الرژیک عمومی(سیستماتیک) نادر اما جدی نیش حشرات

سم می تواند سبب شود که سیستم ایمنی شما واکنش شدیدتری نشان دهد و این ممکن سبب ایجاد یک یا بیشتری از موارد زیر شود:

• خارش پوست در بسیاری از نقاط بدن و به دنبال ان بثورات خارش دار لکه دار به وجود امده که بر روی هر نقطه از بدن ایجاد می شود.
• تورم در صورت که ممکن است در لب ها، زبان و گلو راه هوایی گسترش یابد.
• احساس عذاب قریب الوقوع
• دردهای ماهیچه ای شکمی و احساس بیماری
• اتساع رگهای خونی که می تواند سبب:

1. 1. قرمزی عمومی پوست
   2. ضربان قلب سریع می شود
   3. پایین امدن فشار خون که حتی ممکن است حتی شخص بیهوش شود.

خس خس سینه با مشکل در نفس کشیدن که به علت حمله اسم یا تورم گلو می باشد. این واکنش عمومی که معمولا در عرض چند دقیقه پس از نیش زدگی توسعه می یابد.. می تواند نسبتا خفیف باشد که برای مثال به صورت خارش های عمومی و تورم خفیف در صورت باشد.در بعضی موارد به صورت شدید بوده و می تواند زندگی را تهدید کند و به عنوان مثال می تواند سبب مشکلات تنفسی شدید و فروپاشی شود.به واکنش های الرژیک شدید شوک انافیلاکسیک گویندویک مورد اورژانس پزشکی محسوب می شود. در صورتی که شما در یک زمان مورد تهاجم چندین زنبور یا وسپ واقع شوید این می تواند سبب ایجاد بیماری جدی شودو این دز بالایی از سم را به طور مستقیم به بدن می رساند که این تحت تاثیر الرژی نمی باشد.

تاثیرات پوستی نیش حشرات

گاهی پس از گزش عفونت پوستی توسعه می یابد و در صورتی که شما خراش زیادی بردارید این موجب صدمه به پوست شما می شود و سبب می شود باکتری ها وارد ان شوند. عفونت سبب قرمزی و حساسیت به لمس در اطراف گزیدگی می شود.این ممکن است طی چند روز پخش شود و گاهی اوقات نیز می تواند جدی شود.

بیماریهای منتقله نیش حشرات

اکثر حشرات سایر بیماریها را انتقال نمی دهند.استثنا عمده یه نوع کنه می باشد که حامل میکروبی به نام (بورلیا برگدورفری) است که سبب ایجاد بیماری لایم می شود. اگر این میکروب به پوست شما وارد شود به قسمت های مختلف بدن رفته و باعث ورم مفاصل مننژیت و مشکلات دیگر می شود.(بروشور جداگانه ای به نام بیماری لایم را مشاهده کنید) در کشورهای گرمسیر گزش پشه سبب انتقال میکروبهای خاصی می شود که سبب بیماریهایی چون مالاریا شود.  

راه درمان برای نیش و گزش حشرات چیست؟

• در صورتی که نیش توسط یک زنبور باشد و گزنده هنوز در مکان باشد سعی کنید آن را دور کنید. نیش زنبور را  در اسرع وقت از سمت چپ پوست خارج کنید و برای خارج کردن آن از لبه ی چاقو ,لبه ی کارت اعتباری، ناخن و موارد مشابه استفاده کنید.
• هرچه سریعتر شما نیش را خارج کنید بهتر می باشد بنابراین از هر چیز مناسبی جهت خارج کردن سریع نیش استفاده کنید.
• سعی نکنید نیش را با زور و شهامت خارج کنید زیرا فشار سبب می شود سم بیشتری در پوست تزریق شود و خراشیدن برای خارج کردن ان بهتر است.

توجه:درزنبورها, هورنتس,زنبورهای زرد (کت های زرد) گزنده محل گزیدگی را هنگام نیش زدن ترک نمی کند.

اگر هیچ نشانه ای از واکنش های الرژیک عمومی یافت نشد و بیشتر نشد:

• باید بلافاصله با امبولانس تماس بگیرید.
• در صورتی که شما قلم آدرنالین در اختیار داشتید از ان به عنوان یک خارج کننده به صورت مستقیم استفاده کنید.
• ممکن است در بیمارستان جهت مقابله با واکنش های الرژیک از اکسیژن ,تزریقات ادرنالین,استروئید وانتی هیستامین ها استفاده می شود.
• برخی افراد به قطره اب ودیگر روشهای فشرده احیا نیاز دارند.

در صورتی که واکنش الرژیک موضعی (تورم در محل گزیدگی) وجود داشت:

1. استفاده از قرص آنتی هیستامین در اسرع وقت شما می توانید از داروخانه ها خریداری کنید و یا توسط نسخه آن را تهیه کنید (انتی هیستامین هایی که واکنش هیستامین را بلاک می کنند که یک ماده شیمیایی می باشد که توسط سلول های خاصی در بدن طی واکنش های آلرژیک ترشح می شود.
2. از کمپرس سرد جهت اسان کردن درد و کمک کردن به کاهش تورم که برای مثال استفاده از فلانل سرد یا کیسه یخ
3. استفاده از مسکن ها چون پاراستامول و ایبوپروفن که می تواند درد را اسان کند.
4. استفاده از آنتی هیستامین ها را تا چند روز ادامه دهیم تا تورم برطرف شود.
5. در صورتی که تورم شدید شد به پزشک مراجعه کنید و پزشک یک دوره کوتاه داروهای استروئیدی برای مقابله با التهاب تجویز می کند.

در صورتی که هیچ واکنش الرژیکی وجود نداشت:

1. استفاده از کمپرس سرد که به از بین رفتن درد کمک می کند و سبب کوچک شدن هر گونه تورم می شود برای مثال استفاده از فلانل سرد یا کیسه یخ
2. استفاده از مسکن ها چون پاراستامول یا ایبوپروفن ممکن به از بین رفتن هر گونه درد کمک کند.
3. اگر خارشدار بود به هیچگونه درمان خاصی نیاز ندارد زیرا به زودی محو می شود. با این حال گاهی خارش ها چند ساعت تا چند روز ادامه دارد.در هر صورت با به کار نگرفتن هیچگونه راه درمانی شاید در نهایت خارشها به طور کامل رفع شوند

دنبال کردن موارد زیر می تواند کمک کند:

• پماد کروتامیتون (که میتوانید از داروخانه ها خریداری کنید) و تسکین دهنده می باشد زمانی که بر روی پوست مالیده می شود.
• کرم استروئیدی ممکن است مفید باشد.برای مثال هیدروکوتیزون که شما می توانید از داروخانه ها خریداری کنید یا توسط نسخه ان را تهیه کنید و گاهی ممکن است در برخی موارد پزشک کرم استروئیدی قوی تری تجویز کند.
• در صورتی که تعداد گزش ها زیاد باشد قرص انتی هیستامین می تواند مفید باشد و یک انتی هیستامین ارام بخش ممکن است در شب یه خارش هایی که با خواب تداخل دارند کمک کند.و یک داروساز می تواند به شما توصیه کند به استفاده از انتی هیستامین ارام بخش که میتواند به خوابیدن کمک کند.

گزش کنه

کنه معمولا به پوست چسبیده است .باید کنه را در اسرع وقت پس از گزش دور کنیم. استفاده از موچین یا ناخن برای دور کردن کنه ای که نزدیک پوست می باشد استفاده می شود .سعی کنیر به ارامی به طور مستقیم بیرون بکشید و سعی کنید به بدن کنه فشار وارد نکنید.محل گزش را با مواد ضدعفونی کننده تمیز کنید. در صورتی که بثورات حاصل از گزش کنه تا یک هفته بعد یا بیشتر پیشرفت کرد حتما به پزشک مراجعه کنید همچنین در صورتی که شما به دنبال گزش کنه در طی 1 ماه دچار تب با درجه حرارت بالا و غیر قابل توضیح شدید ممکن است این علادم اولین نشانه های بیماری لایم بوده و نیاز به چک کردن دارد. اگر پوست شما در اطراف گزش یا نیش زدگی عفونی شود ممکن است به یک دوره آنتی بیوتیک نیاز پیدا کنید که به طور معمول نیاز پیدا نمی کنید. اکثر افراد واکنش های حساسیتی به نیش و گزش حشرات نشان نمی دهند. حدود 3 نفر در 100 نفر انواعی از واکنش های الرژیک را نسبت به نیش حشرات از خود نشان می دهند و فقط تعدادی از این واکنش ها شدبد می باشند.

برخی نکات در رابطه با حساسیت ها به نیش:

• در بسیاری کشورها دلیل بسیاری از حساسیت ها مربوط به نیش زنبورها می باشد.
• شما در اولین بار مواجه شدن با نیش یک حشره خاص واکنش الرژیک از خود نشان نمی دهید بلکه پس از چند سری مواجه شدن با نیش ان حشره سیستم ایمنی نسبت به ان حساسیت نشان می دهد.
• گاهی اوقات در اثر نیش زدگی های فراوان سیستم ایمنی حساس می شود و دلیل اینکه بعضی نگهبانان زنبور عسل که دارای نیش زدگی های متعدد قبلی بوده اند به طور ناگهانی از خود واکنش الرژیک نشان می دهند.
• سم زنبور و وسپ متفاوت می باشند به طوریکه افرادی که به سم وسپ حساس می باشند به ندرت نسبت به سم زنبور حساسیت نشان می دهند.
• حدود 1 از 5 نفر واکنش های الرژیک جدی در گذشته نسبت به نیش حشرات داشته اند ولی نسبت به نیش زدگی های مجدد و بیشتر دیگر هیچگونه واکنش الرژیکی حتی به صورت ملایم از خود نشان نداده اند بنابراین در صورتی که شما نسبت به نیش حشره حساسیت داشتید , این لزوما به این معنی نمی باشد که اگر شما مجددا با نیش زدگی مواچه شدید نسبت به ان واکنش نشان می دهید.
• با این حال  دوره ان متغیر و متفاوت می باشد و نتیجه مجموعه ای از نیش ها واکنش های الرژیک عمومی یا هیچ واکنشی یا واکنش های الرژیک دیگر باشد.و علت اینکه چرا بعضی از افراد واکنش های الرژیک متفاوتی نسبت به مجموعه ای از نیش زنبورها دارند هنوز مشخص نمی باشد.

به طور خلاصه اگر شما واکنش الرژیک  نسبت به نیش زنبور از خود بروز دهید نمی توانید پیش بینی کنید که در نوبت بعدی که با نیش زنبور مواجه شدید چه اتفاقی رخ می دهد بنابراین ممکن است که پزشک شما را به یک کلینیک الرژیک ارجاع دهد.

مشاوره و درمان پس از یک واکنش حساسیتی

پزشک شما ممکن است شما را به یک کلینیک پزشکی ارجاع دهد اگر:

• نیش یا گزش سبب واکنش های الرژیک عمومی شود.
• در صورتی که نیش یا گزش سبب واکنش های پوستی موضعی بزرگ همراه با قرمزی و تورم به اندازه 10 سانتی متر باشد.
• کلینیک آلرژی توانایی آن را دارد که با تکمیل تست های خود نوع سم ها و حشراتی را که شما نسبت به آنها حساسیت دارید را مشخص کند که در نهایت دو گزینه باقی می ماند که ممکن است روی انها تمرکز شود.
• به برخی افراد همراه پیش از نصب سرنگ های ادرنالین یک برنامه درمانی برای مقابله با واکنش های بعدی داده می شود و شما (و وابستگان)می توانید در رابطه با چگونگی و زمان استفاده از درمان های ارائه شده اموزش داده شوید.
• غیرحساس سازی: این مکان جایی می باشد که تزریقات سم نوع خاصی از حشره که سبب واکنش های الرژیک می شود با مقادیر کم صورت گرفته و این مقادیر به صورت تکراری پس از چند هفته می توانند سیستم ایمنی شما را غیر حساس کنند و بنابراین شما در نوبت های بعدی که با نیش ان حشره مواجه شدید نسبت به آن به شدت واکنش نشان نخواهید داد که البته این نوع درمان مقداری خطر دارد که موجب یک سری واکنش های جدی می شود و در نتیجه خفیف نخواهد بود  و فقط در یک سری مراکز تخصصی خاص موجود می باشد.

جلوگیری از گزش و نیش حشرات

گزش و نیش حشرات به طور عمده زمانی که خارچ از خانه به سر می برید رخ می دهد بخصوص در روستاها که راههای جلوگیری از نیش و گزش حشرات عبارتند از:

• پوشیدن لباسهای استین بلند و شلوارهای بلند در مکان هایی که حشرات در انها معمول هستند.
• اجتناب از لباسهای رنگی روشن ,لوازم ارایشی,عطر و یا اسپری های مو که جاذب حشرات هستند.
• مالیدن مواد دفع کننده حشرات به مکان هایی از پوست که در معرض هوا می باشد.
• به عنوان یک هشدار زمانی که غذا طبخ می کنید یا خارج از منزل غذاهایی را مصرف می کنید که جاذب حشرات می باشند، مراقب باشید.
• برخی افراد  هنگامی که به مکانهایی میروند که در انها حشرات رایج اند کلاه هایی استفاده می کنند که دارای یک عینک شیشه ای بوده برای مثال زمانی که  به کمپینگ در کنار دریاچه یا رودخانه میوند از ان استفاده می کنند که بسیاری از مغازه ها در محل کمپینگ انها را می فروشند.

هیچگونه شواهدی وجود ندارد که خوردن سیر یا ویتامین ب1 و غذاهای دیگر خشرات را دفع می کند. نیش حشرات مساله مهمی است که باید به آن توجه کرد. گاهی وقتها برای درمان نیش حشرات مثل برخی سوسک ها ، مورچه و … باید مکان مورد نظر را ضدعفونی کرد. اما برخی اوقات برای درمان نیش حشرات باید به پزشک مراجعه کرد. برخی افراد به نیش حشراتی مثل زنبور هزارپا حتی برخی سوسک ها و … حساسیت دارند، بدنشان دچار برامدگی های شدیدی می شود و حتی برخی حساسیت شان انقدر قوی هست که میمیرند.