قرص ترانکوپین یا کوئتیاپین داروی ضد روان‌پریشی در درمان افسردگی، اختلالات دوقطبی و اسکیزوفرنی تچویز می شود . داروسازان و روان‌پزشکان ترانکوپین را به‌عنوان یک داروی ضد روان‌پریشی از نوع غیر آوایی می‌شناسند.این دارو می‌تواند به جلوگیری از نوسانات شدید خلقی یا کاهش میزان وقوع نوسانات خلقی کمک کند. قرص ترانکوپین در بیشتر مواقع به همراه داروهای ضدافسردگی برای درمان اختلال افسردگی عمده در بزرگسالان استفاده می‌شود و برای مصرف افراد کمتر از ۱۰ سال مناسب نیست.
میزان جذب ترانکوپین در بدن حدود ۶ ساعت بوده و پس از مصرف سریعا جذب می‌شودین.این قرص توسط کبد متابولیزه می‌شود و با دوز ۲۵، ۱۰۰ تا ۲۵۰ میلی‌گرم در داروخانه‌ها وجود دارد که با توجه به نظر پزشک دوز آن برای فرد مشخص می‌شود تا فرد با عوارض آن رو به رو نشود.
ترانکوپین/ کوئتیاپین و نام تجاری
Seroquel , Atrolak XL , Biquelle XL , Ebesque XL , Mintreleq XL , Seotiapim XL , Seroquel XL , Sondate XL , Tenprolide XL , Zaluron XL
قرص ترانکوپین و موارد مصرف
این قرص داروی ضد روان پریشی (ضد سایکوز) است که برای درمان علائم مرتبط با بیماری های زیر استفاده می شود:
-
روان گسیختگی
-
اختلال دوقطبی
-
اختلال افسردگی ماژور (MDD)
ابن دارو با تغییر سطح برخی پیام رسان های شیمیایی به نام انتقال دهنده های عصبی در مغز- به ویژه سروتونین و دوپامین- عمل می کند. قرص ترانکوپین اگرچه اثر آرام بخش دارد اما برای بی خوابی توصیه نمی شود. قرص ترانکوپین، توسط سازمان غذا و دارو ( FDA) برای درمان بی خوابی تأیید نشده است. با این حال، به دلیل اثرات آرام بخشی آن، هنوز هم گاهی اوقات به صورت کوتاه مدت و آف لیبل برای درمان بی خوابی تجویز می شود. اگرچه مشخص کردن میزان دقیق تجویزی این دارو برای بی خوابی و اختلالات مربوط به خواب دشوار است، اما طبق تحقیقات این دارو غالبا تجویز می شود.
قرص ترانکوپین و اثرات روان شناختی
افسردگی، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی جزء مشکلات جدی روانی هستند که می تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهند. با این حال، قرص ترانکوپین این توانایی را دارد که سلامت روان کودکان، نوجوانان و بزرگسالانی را که مشکلات مختلف روان پزشکی دارند بهبود بخشد. متاسفانه، این دارو می تواند بر سلامت روانی فرد تاثیر منفی گذاشته و سلامت جسمی وی را نیز مختل کند. این دارو توانایی ایجاد اختلال در قضاوت، کاهش مهارت های تصمیم گیری و هوشیاری را دارد. به این دلایل، فردی که این دارو ر مصرف می کند باید از شرایطی که ممکن است طی آن جان خود یا دیگران را به خطر بیندازند (مانند رانندگی یا کار با ماشین آلات سنگین) اجتناب کند. افکار و رفتارهای خودکشی، یکی دیگر از تأثیرات مهم روان شناختی مصرف قرص ترانکوپین است که باید از آن آگاه باشید. افراد مبتلا به اختلال افسردگی ماژور که شروع به استفاده از این دارو می کنند ممکن است افسردگی شان تشدید شود، که در نهایت ممکن است منجر به خودکشی شود. این الگو در بزرگسالانی که از این قرص استفاده می کنند، رخ داده است، اما این روند در افراد 24 ساله یا کوچک تر شیوع بیشتری نسبت به بزرگترها دارد. ایده خودکشی در برخی از کودکان، نوجوانان و جوانانی که از این دارو استفاده می کنند، اتفاق افتاده است. جوانانی که از افسردگی یا بیماری روحی دیگری رنج می برند و از این دارو، محض سرگرمی استفاده می کنند، ممکن است از ترس اینکه دچار مشکل شوند، در ابراز علائم خود به پزشک مردد باشند و از این رو به طور صحیح درمان نشوند.
ترانکوپین و نحوه مصرف آن
تجویز و تعیین دوز مصرفی این دارو برای درمان اختلالات روانی تنها بر عهده روانپزشک است، از این رو از مصرف خودسرانه دارو جدا خودداری کنید.
ترانکوپین و دوز مصرفی آن
دوزهای مختلف داروی ترانکوپین شامل ۲۵ میلی گرم، ۱۰۰ میلی گرم،۲۰۰ میلی گرم، ۳۰۰ میلی گرم، ۴۰۰ میلی گرم و ۱۵۰میلی گرم هستند. دوز آن برای بزرگسالان در درمان بیماری‌های زیر کاربرد دارد؛
- اسکیزوفرنی
- اختلال دوقطبی
- افسردگی
این دارو برای کودکان هم تجویز می‌شود و در درمان موارد زیر کاربرد دارد؛
- اسکیزوفرنی
- دوقطبی
اگر از این دارو بیش از حد نیاز استفاده شود، ممکن است که کبد و کلیه را از کار بیندازد و آسیب‌های درمان‌نشدنی به بدن وارد کند.
قرص ترانکوپین می تواند به بهبود خواب فرد کمک کند؟
طبق تحقیقات، اثر این دارو ممکن است به این بستگی داشته باشد که آیا بی خوابی به طور مستقل رخ می دهد (بی خوابی اولیه) یا در کنار یک بیماری دیگر اتفاق می افتد (بی خوابی ثانویه). بررسی معتبری در سال 2012، دو مطالعه را شناسایی کرد که مصرف قرص ترانکوپین را در درمان بی خوابی اولیه ارزیابی می کردند. طی این مطالعات، نگرانی های بالقوه زیادی در مورد سلامتی انسان، مانند افزایش وزن و تغییرات متابولیکی- حتی در دوزهای پایین مصرفی- ذکر شد. همچنین یک بررسی جامع در سال 2018 به این نتیجه رسید که این قرص بی خوابی اولیه را بهبود نمی بخشد. با این حال، براساس شواهد محدود، قرص ترانکوپین ممکن است در درمان بی خوابی ثانویه ناشی از افسردگی مرتبط با اختلال دوقطبی مفید باشد.
قرص ترانکوپین داروی خطرناک است؟
قرص ترانکوپین، علی رغم مزایای فراوان، دارای عوارض جانبی نیز می باشد و همچون سایر داروهای تجویزی روان گردان، گاها مورد سوء مصرف قرار می گیرد. اگرچه در کل استفاده از این دارو بی خطر است، اما درک عواقب احتمالی مصرف آن، برای حفظ سلامتی افراد ارزشمند است.
ترانکوپین و عوارض جانبی متداول
متأسفانه، قرص ترانکوپین عوارض جانبی ناخواسته زیادی به همراه دارد (حتی در برخی افرادی که این دارو را طبق دستور، مصرف می کنند). برخی از این عوارض، ممکن است طی چند روز- پس از شروع مصرف دارو- برطرف شوند، در حالی که برخی دیگر، در طول دوره درمان ادامه پیدا می کنند. عوارض جانبی شایع و کوتاه مدت قرص ترانکوپین ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
ضعف تمرکز
-
افزایش وزن
-
سوء هاضمه
-
یبوست
-
خشکی دهان
-
سرگیجه
-
بروز مشکلاتی در صحبت کردن
-
کابوس
-
تحریک پذیری و تغییرات خلقی
-
سردرد
-
ضعف عضلانی
قرص ترانکوپین و عوارض جانبی
قرص ترانکوپین همچنین ممکن است برخی تغییرات هورمونی را به همراه داشته باشد، در نتیجه عوارض جانبی همچون موارد زیر را می تواند ایجاد کند:
-
بزرگ شدن بافت سینه در مردان (ژنیکوماستی)
-
دوره های قاعدگی نامنظم یا عدم خونریزی در زمان قاعدگی در زنان
-
کاهش تمایل یا توانایی فعالیت جنسی
قرص ترانکوپین و سوء مصرف آن
اگرچه قرص ترانکوین مبتنی بر کاربردهای دارو درمانی (فارماکوتراپی) است، اما یک ماده کنترل شده نیست و به طور کلی پتانسیل بالایی برای سوء مصرف یا اعتیاد ندارد، اما گزارش هایی در مورد سوء استفاده یا سوء مصرف این دارو وجود دارد. این ترکیب گاهی اوقات در ترکیب با کوکائین مورد سوء مصرف قرار می گیرد. ترکیب قرص ترانکوپین و کوکائین را گاهی اوقات” کیو بال” می نامند. سایر اصطلاحات عامیانه که برای اشاره به قرص ترانکوپین بعنوان یک دارو سوء مصرفی- به کار گرفته می شود عبارت اند از:
-
بیبی هروئین
-
کوئل
-
سوزی- کیو
در حالی که میزان سوء مصرف این دارو کم است، با این حال، گزارشاتی در مورد سوء مصرف آن به روش های مختلف- از طریق مسیر خوراکی، خرد کردن و استنشاق و تزریق آن ارائه شده است. با این حال، این بحث وجود دارد که چرا قرص ترانکوپین، بیش از سایر داروهای ضد روان پریشی، مورد سوء استفاده قرار می گیرد! برخی چنین فرض می کنند که دلیل آن اثر آرام بخشی این داروست. مطالعه ای نشان داد که قرص ترانکوپین تنها داروی ضد روان پریشی غیرمعمول است که مصرف آن تا حدودی در بین عموم مطلوب است. ارزش خیابانی یک دوز قرص ترانکوپین- برای یک قرص 25 میلی گرمی از آن- چیزی بین 3 تا 8 دلار گزارش شده است. سوء مصرف قرص ترانکوپین احتمالاً در جامعه بیماران روانی بستری شده در تیمارستان و زندانی ها شایع تر است و طبق گزارشات، این دارو برای افرادی که دچار اختلالات روانی مانند توهم یا هذیان هستند، تجویز می شود.
قرص ترانکوپین و اثرات مزمن (طولانی مدت) سوء مصرف :
قرص ترانکوپین با گذر زمان- به خصوص در صورت سوء مصرف- می تواند منجر به ایجاد چندین عارضه جانبی نامطلوب و بالقوه ی مزمن شود. در برخی موارد، این اثرات برگشت پذیر هستند و با پایان مصرف دارو بهبود می یابند، اما در شرایط دیگر، این تغییرات می توانند دائمی باشند.
کلسترول بالا
کلسترول بالا نیز می تواند مضر باشد و خطر سکته های مغزی یا قلبی را افزایش دهد. داشتن کلسترول و فشار خون بالا اغلب با اضافه وزن یا سبک زندگی ناسالم همراه است. سوء مصرف قرص ترانکوپین، فرد را در معرض خطر ابتلا به شرایط مرتبط با افزایش وزن قرار می دهد.
افزایش قند خون
قرص ترانکوپین همراه با افزایش وزن، ریسک سایر مشکلات متابولیکی همچون افزایش قند خون را نیز در پی دارد. بین مصرف قرص ترانکوپین و تشخیص دیابت رابطه ای وجود دارد. قند خون بالای مرتبط با این دارو در بعضی موارد می تواند شدید باشد و منجر به افت شدید سطح pH خون (کتواسیدوز)، کما یا مرگ شود. علائم هیپرگلیسمی مقاوم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
افزایش وزن
طبق گزارشات، یکی از عوارض جانبی رایج قرص ترانکوپین، افزایش وزن است که با گذر زمان، می تواند به قلب، ریه ها، معده، کبد، لوزالمعده و سایر اندام ها آسیب برساند. این در حالیست که با رعایت دستور پزشکی مصرف دارو و رعایت تعادل سالم بین رژیم غذایی و ورزش می توان از افزایش وزن جلوگیری کرد و در یک وزن سالم باقی ماند.
- احساس تشنگی شدید
- حالت تهوع یا احساس ناراحتی در معده
- تنفس با بوی میوه
- تکرر ادرار
- میل زیاد به غذا
- احساس ضعف یا خستگی
- گیجی یا عدم تعادل
قرص ترانکوپین و سایر اثرات فیزیکی طولانی مدت
قرص ترانکوپین ممکن است با سایر اثرات فیزیکی مزمن از جمله موارد زیر همراه باشد:
- تاردیو دیسکینزیا: این وضعیت بر سیستم عصبی فرد تأثیر می گذارد و با حرکات غیر ارادی بی شماری مشخص می شود. فرد مبتلا به تاردیو دیسکینزیا ممکن است توانایی کنترل حالت های صورت خود را از دست بدهد و در استفاده از زبان و دهان خود با مشکل روبرو شود. از آن بدتر، این شرایط ممکن است غیرقابل برگشت باشند.
- تغییرات فشار خون: قرص ترانکوپین به داروی تغییر دهنده فشار خون مصرف کنندگان، معروف است. جالب اینجاست که کودکان و نوجوانانی که از این دارو استفاده می کنند به طور کلی فشار خون بالاتری را تجربه می کنند در حالی که بزرگسالان، احتمالاً فشار خون پایین تری را تجربه می کنند. هر دو شرایط بالقوه، مشکل ساز است و برای ارزیابی هر گونه خطر احتمالی باید به پزشک خود مراجعه کنید (مانند افزایش خطر زمین خوردن در فشار خون پایین).
- خطر زمین خوردن: افرادی که این قرص را مصرف می کنند، بیشتر در معرض خطر زمین خوردن و آسیب دیدگی ناشی از آن هستند. این خطر به دلیل خواب آلودگی، تعادل ضعیف، بی ثباتی حسی و فشار خون پایین ایجاد می شود.
- تعداد پایین گلبول های سفید خون: قرص ترانکوپین ممکن است تعداد گلبول های سفید خون (WBC) را کاهش دهد (به ویژه در کسانی که سابقه آن را دارند). از نظر پاتولوژیک، پایین بودن تعداد گلبول های سفید (لکوپنی) می تواند خطرناک باشد زیرا این سلول ها به طور معمول با عفونت مقابله می کنند. از این رو، این شرایط می تواند فرد را در معرض افزایش خطر ابتلا به عفونت قرار دهد.
- آب مروارید: مصرف قرص ترانکوپین احتمال ایجاد آب مروارید را افزایش می دهد، که می تواند باعث تاری دید و به حداقل رسیدن بینایی شود.
- مشکلات تیروئید: مصرف این دارو ممکن است سطح هورمون تیروئید را کاهش دهد که با افزایش دوز مصرفی، این مشکل بدتر می شود.
- مشکل بلع: قرص آن، بلع را دشوارتر می کند، که ممکن است منجر به آسپیراسیون پنومونی شود (عفونت ریه ناشی از برگشت غذا).
- افزایش دمای بدن: مصرف قرص ، توانایی طبیعی بدن در مدیریت و تنظیم حرارت و دمای مرکزی خود را مختل می کند. افرادی که ورزش سنگین می کنند یا در معرض آب و هوای گرم قرار می گیرند- در صورت عدم مراقبت- به راحتی می توانند دهیدراته شوند.
- تشنج: هرچند به ندرت، اما این دارو خطر تشنج نیز دارد. افرادی که سابقه تشنج- یا سایر موارد ایجاد کننده تشنج- دارند ممکن است، بیشتر در معرض خطر باشند.
- مشکلات قلبی: این دارو- به ویژه اگر با سایر داروها ترکیب شود- می تواند منجر به ناهنجاری های ضربان قلب و احتمالا وضعیت های اورژانسی قلب شود.
قرص ترانکوپین برای سالمندان بی خطر است؟
گروه خاصی از افراد ممکن است در معرض خطر بیشتری از عوارض جانبی مرتبط با قرص قرار بگیرند. به عنوان مثال، هنگامی که قرص ترانکوپین در افراد مسن مبتلا به روان پریشی مرتبط با زوال عقلی استفاده می شود، خطر سکته مغزی و مرگ ناشی از نارسایی قلبی یا عفونت هایی مانند ذات الریه افزایش می یابد. از این رو، سالمندان تنها در صورت عدم وجود بیماری های دیگر، می توانند قرص ترانکوپین مصرف کنند.
نظر شما