اجزای خمیردندان
اجزای خمیردندان (Toothpaste) را میتوان به دو گروه فعال (Active) و یا غیر فعال (Inactive) تقسیم کرد . اجزای فعال (اجزای خمیردندان) دارای یک اثر درمانی هستند و اجزای غیر فعال هیچ اثر درمانی ندارند و بیشترین حجم خمیردندان را تشکیل می‌دهند.اجزا تمیز کننده‌ها و شوینده‌های دندان تقریبا یکسان می‌باشند که به سه شکل خمیر ، پودر و یا مایع بکار گرفته می‌شوند. امروزه اجزای اصلی تمیز کننده‌های دندان که مورد قبول جامعه دندانپزشکی است، به شرح زیر است:
ماده شیرین کننده
یکی از اجزای خمیردندان ماده شیرین کننده است. به منظور شیرین کردن تمیز کننده‌های دندان مواد شیرین کننده همراه با اسانسها به کار گرفته می‌شوند تا این فراورده‌ها را دلچسب و مطبوع کنند. متداولترین آنها عبارتند از:- سدیم
- ساخارین
- ساخارین
- شکر
ماده مطبوع کننده
ماده مطبوع کننده از دیگر اجزای خمیردندان است . برای پوشاندن طعم نامطبوع مواد مصرف شده در تمیز کننده‌های دندان و ایجاد طعم خوب و خوشبو کردن خمیر دندان ماده مطبوع کننده بکار گرفته می‌شود. این مواد عمدتا از اسانسهای خوراکی هستند که عبارتند از:- اسانس نعناع صحرایی
- اسانس نعناع سبز
- منتول
- اسانس دارچین
- اسانس میخک
- متیل سالیسیلات
- تیمول
ماده محافظ
یکی از اجزای خمیردندان ماده محافظ است . مواد محافظ ، مواد ضد میکروبی بوده و خاصیت ضد عفونی کنندگی از خود نشان می‌دهند و عبارتند از:- سدیم بنزوات
- اسید بنزوئیک
- متیل پارابن
- اتیل پارابن
ترکیبات فلوئوردار خمیردندان
ترکیبات فلوئور دار از دیگر اجزای خمیردندان است . این ترکیبات باعث استحکام مینای دندان شده و از پوسیدگی آن جلوگیری می‌کنند و عبارتند از:- فلوئورید سدیم
- فلوئورید قلع
- مونو فلوئورو فسفات سدیم
رنگها
این ترکیبها ، از دسته خوراکی مجاز می‌باشند که به منظور دادن رنگ دلخواه به تمیز کننده‌های دندان اضافه می‌شوند.ترکیبات دارویی خمیردندان
این ترکیبات ، نقش درمانی داشته و در بعضی موارد به فرمول خمیر دندانهای خاصی اضافه می‌شوند، مانند نمک مضاعف سدیم و مس.آب
یکی از اجزای خمیر دندان آب است . به میزان تقریبی 20 درصد معمولا از آب مقطر یا آبی که درجه خلوص آن نزدیک به آب مقطر باشد، استفاده می‌شود.مواد متفرقه
این گونه مواد، به منظورهای خاصی که مورد نیاز باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. مثلا برای جلوگیری از خوردگی لوله‌های خمیر دندان ، موادی نظیر سیلیکات سدیم به خمیر دندان اضافه می‌کنند، یا اینکه برای تثبیت خمیر دندان و جلوگیری از سخت شدن آن، مقداری تتراسدیم پیرو فسفات به آن اضافه می‌کنند.ماده براق کننده یا سائینه
ماده براق کننده یا سائینه از اجزای خمیردندان می باشد. این ماده برای برداشتن باقیمانده مواد غذایی یا هر نوع ماده بد رنگ کننده دندانها بکار می‌رود و حدود نیمی از وزن خمیر دندان را تشکیل می‌دهد که ممکن است کربنات کلسیم رسوبی فسفات دی کلسیک ، فسفات تری کلسیک ، پیروفسفات کلسیم، کربنات منیزیم، هیدروکسید آلومینیوم، متافسفات سدیم نامحلول ، سیلیکات سدیم، سیلیکات منیزیم، سولفات آلومینیوم و سیلیکاژلهای بی آب شده باشد.ماده مرطوب کننده
ماده مرطوب کننده از اجزای خمیردندان است و نقش مهمی در ان دارد . این ماده برای جلوگیری از سخت و خشک شدن خمیر دندان بکار می‌رود. بهترین ماده برای این منظور ، گلیسیرین است، ولی از سوربیتول و پروپان گلیکول و اتیلن گلیکول نیز به عنوان ماده مرطوب کننده خمیر دندان استفاده می‌شود و حدود 20 درصد وزن خمیر دندان را تشکیل می‌دهد.ماده کف کننده و پاک کننده
این ماده برای امولسیون کردن مواد چسبنده به دندان و کمک به براق شدن دندان به میزان تقزیبی 2 درصد به خمیر دندان اضافه می‌شود. متداولترین آنها عبارت است از:- سدیم لاریل سولفات
- منیزیم لاریل سولفات
- سدیم سینولئات
ماده چسبنده خمیردندان
برای پیوستن اجزای خمیر دندان به یکدیگر به میزان تقریبی 2 درصد از ماده چسبنده به آن اضافه می‌شود. متداولترین موادی که به این منظور بکار می‌روند، عبارت هستند از:- صمغ
- کتیرا
- آلژینات سدیم
- ژلاتین
- سدیم کربوکسی متیل سلولز
- پلی اتیلن
- نشاسته
فلوراید از اجزای خمیردندان
فلوراید که از اجزای خمیردندان است با مقاوم کردن می نای دندان به پیشگیری از پوسیدگی کمک می کند. در سال ۱۹۶۰ انجمن دندانپزشکی آمریکا برای اولین بار به یک خمیردندان (Crest) تاییدیه قبولی موقت داد که آن را به عنوان یک خمیردندان پیشگیری کننده از پوسیدگی طبقه بندی می کرد.در سال ۱۹۶۴ بر اساس مطالعات بیشتر این تاییدیه به قبولی کامل ارتقا یافت. عامل درمانی در خمیردندانهای امروزی، معمولا یکی از سه ترکیب سدیم فلوراید، استانوس فلوراید یا سدیم منوفلورو فسفات هستند که مورد تایید انجمن دندانپزشکی آمریکا قرار گرفته اند. نکته مهم این است که همه خمیردندانهای دارای فلوراید، فعالیت پیشگیری از پوسیدگی را نشان نداده اند. سطح فلوراید فعال باید کافی باشد و در طول تاریخ مصرف خمیردندان حفظ شود تا فعالیت ضد پوسیدگی ایجاد شود. همچنین فلوراید باید با سایر اجزای خمیردندان سازگار باشد.
پس همانطور که از مطالعه این مقاله دریافتید خمیر دندان از اجزای مختلفی تشکیل شده که هر کدام از ان وظیفه خاص خود را دارد. از اجزای خمیردندان میتوان به فلوراید ، ماده چسبنده ، ماده کف کننده ، ماده مرطوب کننده و … اشاره کرد.
نظر شما