به گزارش خبرنگار بهداشت خبرگزاری سلامت، هشت ماهی است که کرونا این مهمان ناخوانده به بزرگ‌ترین مشکل بشر تبدیل شده و کشور ما را نیز درگیر مشکلات و بحران‌های متعددی کرده است. بازگشایی حضوری مدارس یکی از این مشکلات است. این موضوع با موجی از انتقادها همراه بود. گزاره‌های متعددی در این میان مطرح شدند. مسئولین آموزش و پرورش معتقدند که هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین آموزش حضوری شود و می‌توان با رعایت برخی نکات اقدام به بازگشایی مدارس کرد. آن‌ها برای اثبات مواردی که مطرح می‌کنند، بازگشایی مدارس در دیگر کشورها را مثال می‌زنند. در مقابل پزشکان را داریم که مدام در قالب بیانیه‌هایی نسبت به عواقب این کار هشدار می‌دهند. در این گزارش سعی داریم تا ضمن گفت‌وگو با معلمان و والدین دانش‌آموزان که هر دو قشر مشکلات را از نزدیک لمس می‌کنند، این موضوع را بررسی کنیم. تجربه چند ماه آموزش آنلاین نواقصی را آشکار کرد که باید مورد توجه قرار بگیرند. یکی از این موارد کمبود تجهیزات در همه نقاط ایران به خصوص مناطق محروم است. چند سال پیش بود که زمزمه هر دانش‌آموز یک تبلت به گوش می‌رسید اما این موضوع آنقدر عقب افتاد تا امروز که نیاز به آن احساس می‌شود. در صحبت‌های معلمان بارها به این کمبود اشاره شد. موضوع بعدی عدم دست‌رسی به اینترنت پرسرعت بود که خانواده‌ها و آموزگاران را با چالش مواجه کرد. به هرحال آموزش و پرورش در نهایت تصمیم گرفت تا فعلا مدارس را به صورت حضوری و با رعایت برخی نکات باز کند. سراغ چند مدرسه رفتیم و پای صحبت معلمان نشتیم تا از تجربه این چند روز تدریس حضوری در شرایط کرونا بگویند. ۹۰ درصد خانواده‌ها مخالف بازگشایی حضوری مدارس هستند امیر احمدی؛ معلم پایه دوم ابتدایی با اشاره به این موضوع که ۹۰ درصد خانواده‌ها مخالف بازگشایی حضوری مدارس هستند، گفت: کادر مدرسه هم مخالف بازگشایی حضوری هستند اما باید در نظر گرفت که تفهیم درس‌ها به شکل آنلاین کار بسیار سختی است. از طرفی هم حضور با وجود شرایط شیوع کرونا و گروه‌بندی کردن دانش آموزان دشوار است. مدارس آنلاین از این جهت خوب هستند که بچه‌ها در کنار خانواده و در امنیت درس می‌خوانند و مجبور نیستند مثلاً در شرایط بیماری، آلودگی هوا و غیره به مدرسه بیایند. همچنین مجبور نیستند صبح‌ها زود از خواب بیدار بشوند اما تفهیم درس‌ها به شکل آنلاین بسیار زمان‌بر است چون کودک تمرکزی را که در کلاس دارد در خانه و با وجود چیزهایی که حواس او را پرت می‌کنند، ندارد. در هر حال با وجود شیوع کرونا و چون سلامتی مهمتر است ما موافقیم که مدارس به صورت آنلاین برگزار بشوند و در هفته یک روز برای رفع اشکال بیایند. کار کردن در این شرایط برای خود ما هم سخت بود و زمانی که با ماسک حرف می‌زدیم نفسمان می‌گرفت. البته موارد بهداشتی رعایت شده بود اما نگرانی‌ها وجود دارد. در مورد فرزندانم که دانش آموز هستند هم راضی به حضورشان در مدرسه نیستم البته باید در نظر داشت که برخی از دانش آموزان هم تجهیزات کافی ندارند مثلاً من دانش آموزی داشتم که تلفن همراه نداشت و مجبور بود برای درس‌ها پیش دوستش که همسایه‌شان بود برود یا در خانه‌ای سه دانش‌آموز بود و فقط یک گوشی داشتند یا پیش می‌آمد که برنامه «شاد» در گوشی دانش‌آموزان نصب نشود و مجبور بودند که تلفنی با من در تماس بگیرند و از این طریق آموزش بدهم. تدریس به صورت آنلاین برای پایه اول ابتدایی بسیار دشوار است یکی از معلمان پایه اول ابتدایی با اشاره به این موضوع که زیرساخت‌های آموزش به صورت آنلاین در کشور ما فراهم نیست عنوان کرد: من سال گذشته با دانش‌آموز بودم و از او شناخت داشتم بعد کرونا آمد و آنلاین شد اما امسال اگر آنلاین باشد باید با دانش آموزی سر و کار داشته باشم که تا به حال مدرسه نیامده است. هیچ چیز جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد ما در آموزش مجازی مجبور بودیم فقط نکات مهم را عنوان کنیم. سال گذشته من به دلیل اینکه در منزل  امکانات کافی نداشتم به مدرسه می‌رفتم، تدریس می‌کردم و  فیلم می‌گرفتم اما ارسال فیلم‌ها با وجود اینکه کیفیت را هم پایین می‌آوردیم تا حجم فیلم کم شود به مشکل می‌خورد. یا دانلود کردن آن‌ها برای دانش‌آموزان سخت بود. سال گذشته ما تمام‌وقت انرژی می‌گذاشتیم. امسال بچه‌ها را گروه‌بندی کرده‌ایم به این صورت که ۲۷ دانش‌آموز در گروه‌های هفت نفره جداگانه در ساعت‌های مختلف می‌آیند و آموزش می‌بیند. با این روش درس‌های اساسی بهتر تدریس می‌شوند از طرفی نکات بهداشتی هم رعایت می‌شود؛ بچه‌ها با فاصله می‌نشیند، ماسک و ژل ضدعفونی‌کننده دارند. همچنین چون تعداد کم است بچه‌ها قابل کنترل هستند. ما هم مدام به آن‌ها تذکر می‌دادیم که وسایل یکدیگر را نگیرند و از ماسک و ژل استفاده کنند. در فاصله‌ای که یک گروه کلاس را ترک می‌کنند تا گروه بعدی بیاید هم محیط ضد عفونی می‌شود. در زمان خروج هم یک به یک بچه‌ها را صدا می‌کنیم و تحویل والدین می‌دهیم و همه با هم در یک زمان خارج نمی‌شود. در مجموع سعی می‌کنیم رعایت کنیم تا مشکلی برای کسی پیش نیاید همچنین با خانواده‌هایی که به هر دلیلی دوست ندارند فرزندشان به مدرسه بیاید هم همکاری می‌کنیم. برنامه «شاد» مشکلات بسیار زیادی داشت. من مجبور بودم که هم از طریق فضای مجازی کار کنم و هم از طریق «شاد» چون قطع و وصلی داشت. برای آموزش بهتر فیلم می‌گرفتیم اما با این وضعیت اینترنت بارگذاری سخت بود. باید درنظر داشت که تدریس به صورت آنلاین برای پایه اول ابتدایی بسیار دشوار است. فکر می‌کنم تدریس به این صورت با رعایت پروتکل‌ها در کنار روش‌های آنلاین بهتر است. امیدوارم طوری باشد که ما شرمنده بچه‌ها نشویم و همچنین سلامتی آن‌ها نیز حفظ بشود و از تحصیل نیز عقب نمانند. در هر حال شرایط مشخص نیست شاید در هفته‌های آینده به گونه‌ای پیش برود که مجبور به تعطیلی مدارس بشویم. بچه‌های بزرگتر هدایت شده و با مدرسه آشنا هستند اما در پایه اول ابتدایی به خصوص در چند ماه اول تا دانش‌آموز حروف و صداها را یاد بگیرد زمان می‌برد. اگر حضوری نباشد این کار سخت است. برخی از معلمان بیماری زمینه‌ای دارند و نگران هستند مدیر یکی از دبستان‌های تهران موضوع دیگری را مطرح کرد که شاید چندان به آن توجه نشده است و آن خطر تدریس حضوری برای معلمانی است که بیماری زمینه‌ای دارند. او در این باره توضیح داد: ما موافق برگزاری حضوری نیستیم چون کارایی سابق را ندارد. از طرفی هم امکاناتی در اختیار ما قرار داده نشده است. خانواده‌ها نیز راغب نیستند که فرزندانشان به مدرسه بیایند. بچه‌ها با فاصله می‌نشینند، پنجره‌ها را نیز برای تهویه باز گذاشته‌ایم اما باید این را هم در نظر گرفت که برخی از معلمان بیماری زمینه‌ای دارند و نگران هستند مثلاً یکی از معلم‌های ما آسم دارد و تدریس مدام با ماسک واقعاً کار سختی برای او است. معلم هم باید آموزش حضوری داشته باشد هم برای کسانی که نمی‌خواهند به مدرسه بیاید آموزش مجازی بدهد و این دشوار است. این که آموزش به صورت آنلاین باشد و در هفته یک روز کسانی که راغب هستند برای رفع اشکال بیایند مناسب‌تر است اما خوب بالاخره فشار زیادی به معلمان تحمیل می‌شود. اعظم برزو؛ معلم پایه پنجم ابتدایی که صراحتا مخالف برگزاری حضوری مدارس است، عنوان کرد: آموزش مجازی بهتر از حضوری است اما دانش‌آموز دچار افت تحصیلی می‌شود. در هر حال من کاملا مخالف بازگشایی حضوری مدارس هستم. دخترم دانش آموز چهارم ابتدایی است و اجازه نمی‌دهم که حتی یک روز هم به مدرسه برود. ازطرفی برای اینکه آموزش مجازی کیفیت آموزش حضوری را داشته باشد نیازمند اینترنت رایگان و پرسرعت، گوشی هوشمند دولتی برای هر دانش آموز و برنامه‌های مناسب برای تدریس آنلاین هستیم. بچه‌های روستا ماسک استاندارد ندارند برای تصمیم گیری راجع به بازگشایی حضوری مدارس نباید فقط تهران و شهرهای بزرگ را دید و باید شرایط دانش‌آموزان و معلمان را در نقاط مختلف ایران هم بررسی کرد.  به همین جهت  گفت‌وگویی داشتیم با چند تن از معلمانی که در استان آذربایجان‌شرقی مشغول به کار هستند. پروانه نوراحمد؛ معلم یکی از دبیرستان‌ها در روستاهای اطراف شهرستان سراب است، او از سختی تدریس با وجود ماسک و شرایط روستاها گفت: بچه‌های روستا ماسک استاندارد ندارند و به درستی هم از مواد ضدعفونی‌کننده استفاده نمی‌کنند. از طرفی ساعت‌ها تدریس با وجود ماسک بسیار عذاب آور است. من مجبورم گاهی از کلاس خارج شوم، ماسک را بردارم و نفس عمیق بکشم و بعد به تدریس ادامه بدهم. بازگشایی مدارس در این شرایط مساوی با به خطر انداختن جان عزیزانمان است. من دو فرزند دارم که دانش آموز هستند و  نگران سلامتی آن‌ها نیز هستم. در روستاها محرومیت‌های زیادی وجود دارد ارشی یکی از معلمان پایه متوسطه اول است که در روستا تدریس می‌کند. او بیان کرد: دانش‌آموزان ما بهتر از پایه ابتدایی نکات بهداشتی را رعایت می‌کنند اما کلافه می‌شوند و استفاده مدام از ماسک برایشان دشوار است. درمواردی هم دانش آموزان دستکش‌ها را در حیاط مدرسه رها می‌کنند که خود باعث آلودگی می‌شود. من در روستاهای مختلفی تدریس می‌کنم، برخی از آن‌ها مواد ضدعفونی‌کننده دارند اما در برخی از روستاها این امکانات موجود نیست. من یک درس را تدریس می‌کنم و این درس در هفته یک روز برنامه‌ریزی شده است و به همین دلیل کلاس‌ها پرجمعیت و بیست نفره بود. در روستاها محرومیت‌های زیادی وجود دارد. ما مخالف بازگشایی حضوری مدارس هستیم. همچنین دختر من دانش آموزان دوم ابتدایی است و نگران سلامتی او هستم. تلویزیون باید برنامه‌های بیشتری را به آموزش اختصاص بدهد والدین نیز نظرات متفاوتی داشتند و اکثریت آن‌ها با بازگشایی حضوری مدارس مخالف بودند. فاطمه ذکریایی؛ مادر هستی عبدی‌فرد دانش‌آموز پایه هفتم در پاسخ به این سوال که موافق حضور فرزندش در مدرسه است یا نه، توضیح داد: بسیاری از بچه‌ها در آموزش مجازی درس را خوب یاد نمی‌گیرند اما با این وجود هم ما مخالف بازگشایی حضوری مدارس هستیم. برای آموزش بهتر، تلویزیون باید برنامه‌های بیشتری را به آموزش اختصاص بدهد و همچنین برنامه‌ها تکرار داشته باشند. از طرفی به اینترنت پرسرعت نیز احتیاج داریم. من اجازه نمی‌دهم فرزندم حتی برای کلاس بندی هم در مدرسه حضور داشته باشد صنم بهرامی؛ مادر غزل و مهدی است که دانش‌آموزان پایه پنجم و هفتم هستند. او می‌گوید: نمی‌دانم آیا همه بچه‌ها در مدرسه رعایت می‌کنند یا نه اما نگران سلامتی فرزندانم هستم. آموزش مجازی سخت است اما سلامتی بچه‌ها اهمیت بیشتری دارد. مهناز صلاحی مادر آیلین که دانش آموز پیش‌دبستانی است نیز در این باره نظر داد: پیش‌دبستانی‌ها، عصرها به مدرسه می‌روند که تجمع و شلوغی وجود ندارد و در دو گروه شش نفره آموزش می‌بینند. در این روزهایی که دخترم در کلاس حضور داشت، پروتکل‌های بهداشتی رعایت شده بود. من با وجود پروتکل‌ها اجازه حضور فرزندم را در کلاس می‌دهم اما اگر این موارد رعایت نشوند از حضور او جلوگیری می‌کنم چون سلامتی‌اش مهم‌تر است. واضح است که حفظ سلامتی دانش‌آموزان و معلمان باید در اولویت قرار بگیرد و مسئولین ورای مشکلات و مصلحت‌ها به حفظ جان مردم فکر کنند. در این شرایط آموزش آنلاین منطقی‌ترین راه به نظر می‌رسد اما برای اینکه با افت کیفیت آموزش مواجه نشویم لازم است که سازمان‌ها و نهادهای مختلف دست به دست هم بدهند تا شرایط برای آموزش هرچه بهتر فراهم شود. در این میان وزارت ارتباطات نقش پررنگی دارد چون باید زیرساخت‌ها و پنهای باند مناسب برای دسترسی هرچه بهتر خانواده‌ها و کادر آموزش کشور به اینترنت پرسرعت و رایگان را فراهم کند. همچنین صدا و سیما نیز می‌تواند با اختصاص یک یا چند شبکه تلویزیونی به امر آموزش تاثیرگذار باشد. مساله‌ای که نباید از آن غافل شد توجه به آموزش استفاده از تکنولوژی و روش‌های استفاده موثر از آموزش آنلاین  به والدین است. امید است که تصمیمات درستی در این زمینه گرفته شود و شاهد اتفاقات ناخوشایند در آینده نباشیم.

گزارش: پرستو خلعتبری