سازمان انتقال خون یکی از مردمی‌ترین دستگاه‌های اجرایی است که با بهره‌مندی از استانداردهای فنی بالا ، بی وقفه مشغول  خدمت رسانی به بیماران و نیازمندان است. اداره کل انتقال خون استان کردستان توانسته با عملکرد مطلوب و شایسته خود نقش تعیین کننده ای درتامین خون و فرآورده‌های خونی تمامی‌مراکز درمانی استان ایفا کند و همچنین در راستای تامین سلامت بیماران خاص بویژه در ایام بحرانی متاثر از ویروس کرونا گام‌های موثر و تعیین کننده ای بردارد. آنچه در زیر می‌آید  گفتگویی با دکتر محمدسعید کریمیان، مدیرکل انتقال خون استان کردستان است که  بهانه گرامیداشت چهل و هفتمین سالگرد تاسیس سازمان انتقال خون ایران صورت پذیرفته است .

فرهنگ اهداء خون کردستان در چه سطح  و وضعیتی قرار دارد ؟

با توجه به پیشینه فرهنگی قوی که در نهاد مردم کردستان در زمینه حس نوع دوستی و کمک به افراد آسیب دیده و نیازمندان وجود دارد، میتوان گفت که فرهنگ اهداء خون در راستای تامین سلامت بیماران در سطح بالا و قابل قبولی قرار دارد . برهمین اساس با توجه به پتانسیل بالای ایثار و از خودگذشتگی کردستانی‌ها و اعتقادات و تمایلات انساندوستانه آنان، چنانچه این ظرفیت‌ها از بالقوه به فعل درآید شاهد رشد چشمگیری در امر اهداء خون خواهیم بود .

ضرورت‌های اساسی اهداء خون چیست؟

از چند زاویه میتوان به ضرورت‌های اهدای خون اشاره کرد؛ اولا به دلیل پیشرفت چشمگیرعلم پزشکی درچند دهه اخیرکه منجر به بالا رفتن کیفیت زندگی بیماران خاص به مانند افراد هموفیلی و تالاسمی‌که مرتبا و ادواری به دریافت خون نیازمندند و همچنین انجام اعمال جراحی‌های پیچیده و افزایش طول عمر انسان‌ها عملا استفاده از خون و فرآورده‌های آن را در دنیای پزشکی اجتناب ناپذیر کرده است. دوما ؛ با عنایت به اینکه علی رغم پیشرفت‌های مهم در علم پزشکی هنوز هیچ جایگزینی برای خون یا همان خون مصنوعی پیدا نشده است، عملا تنها راه تولید خون حضور اهداکنندگان در مراکز اهداء خون است که ضرورت اهدای خون را نشان میدهد . سوما هر کیسه خون اهدایی پس از انجام پروسه‌های مختلف در انتقال خون توسط تجهیزات مخصوص جداسازی شده و به چند بخش متفاوت  مانند گلبول قرمز ؛ پلاسما ؛ پلاکت و کرایو تبدیل میشود و ازآنجا که  طول عمر این فرآورده‌ها محدود است (مثلا پلاکت  تنها ۳ روز  عمر می‌کند ) چنانچه در عرض این سه روز مصرف نشود از چرخه انتقال خون خارج میشود . بنابراین در چنین شرایطی که نمی‌توان خون و محصولات آن را برای مدت طولانی ذخیره کرد نیاز به حضور مرتب مردم در مراکز انتقال خون امری ضروری است. ضمن اینکه اهداء خون موجل جایگزینی گلبول‌های جدید شده و به تحریک سیستم ایمنی و تقویت آن کمک شایانی می‌کند.

تفاوت‌های اهداء خون در شرایط عادی و شرایط کرونایی در چیست ؟

براساس تحقیقات علمی ‌و نظریه پزشکان و محققان برجسته دنیا بیماری کویید۱۹ از طریق اهداء خون منتقل نمی‌شود و از سویی دیگر چون در مراکز اهداء خون از با کیفیت ترین کیت‌های آزمایشگاهی و مواد ضد عفونی کننده استفاده شده و  تمامی ‌استانداردها و‌پروتکل‌های بهداشت جهانی در بالاترین سطح اجرا می‌شود و فرد اهداکننده خون به محض ورود به سازمان انتقال خون از فیلتر‌های مختلف شناسایی از جمله طب سنجی ؛ معاینات پزشکی عبور داده می‌شود بنابراین اهداء خون در ایام کرونا هیچ تفاوتی با دوره‌های قبل از کرونا نخواهد داشت.

وضعیت اهداء خون آقایان و بانوان یکسان هست یا متفاوت؟

از آنجا که آناتومی ‌و بافت بدن آقایان و خانم‌ها در ۹۰ درصد موارد تفاوتی چندانی ندارند بنابراین بجز در بعضی از شرایط خاص که در معاینات پزشکی مورد توجه قرار میگیرد هیچ مانعی جهت اهداء خون  بانوان وجود ندارد و زنان و دختران نیز می‌توانند همپای آقایان در این امر خدا پسندانه شرکت کنند . ضمن اینکه لازم است اشاره کنم که اهداء خون بانوان از چند جهت بسیار مهم و ارزشمند است. نخست اینکه  بانوان نقش محوری در خانواده دارند و می‌توانند در ایجاد فرهنگسازی و انتقال این حس نوع دوستی به دیگر اعضای خانواده نقش آفرین باشند . دوما باتوجه به اینکه بانوان کمتر در معرض رفتار پر خطر و مشاغل گوناگون با ریسک بالا قرار می‌گیرند آمار بالایی به لحاظ سلامت خون دارند و اصطلاحا دارای خون سالم تری نسبت به آقایان هستند.

آیا اداره کل انتقال خون استان کردستان پاسخگوی نیاز فرآورده‌های خونی مراکز درمانی و بیمارستانی استان کردستان هست ؟

لازم است اشاره کنم که در استان کردستان بالای ۲۰ مرکز درمانی وجود دارد و از آنجا که تقریبا در تمامی‌آنها  قابلیت انجام اعمال جراحی وجود دارد ، بنابراین  نیاز به خون و فرآورده‌های آن یک نیاز مداوم و همیشگی است که خوشبختانه با وجود مردمان خوب و نوع دوست استان که همیشه منشا خیر و برکت و اعمال خداپسندانه بوده اند، همچنین تلاش همکاران و تکنسین‌های مرکز انتقال خون ، نه تنها تمامی ‌نیاز به خون و فرآورده‌های خونی مراکز درمانی استان به صورت صددرصد تامین شده است بلکه در قالب طرح شبکه خون‌رسانی کشوری چندین محموله خون و فرآورده‌های خونی را به دیگر استان‌های نیازمند ارسال کرده ایم .

پاسخگویی به مراکز درمانی سایر استانهای دیگر تابع چه شرایطی است ؟

با توجه به شرایط جغرافیایی ؛ شرایط فرهنگی ؛ بافت جمعیتی و غیره در چند سال اخیر سازمان انتقال خون کشوری برنامه ای را تحت عنوان طرح شبکه خون رسانی کشور ایجاد و اجرایی کرده که در قالب این طرح چنانچه استانی به هر دلیل با کمبود ذخایر خونی مواجه شود دیگر استان‌های کشور که دارای ذخایر مناسبی بوده در حد توان موظف به تامین کاستی‌های استان مربوطه است که خوشبختانه همانگونه در پاسخ سوال قبلی به آن اشاره کردم تا به امروز مرکز انتقال خون استان کردستان در تامین نیاز خونی مراکز درمانی استان عملکرد مطلوبی داشته است و در پاره ای موارد به یاری استانهای دیگر نیز شتافته است .

به لحاظ آماری چه تعداد به تفکیک جنسیت اقدام به اهدای خون کرده اند؟

در سال 1399 ،32 هزار و 147 داوطلب برای اهداء خون به مراکز این استان مراجعه کرده اند که از این تعداد 27 هزار و 81نفر موفق به اهداء خون شده اند که ازمجموع اهداکنندگان خون دراستان 24 هزار و 991 نفر مرد و 2هزار و 90 نفر هم زن بوده اند .

توصیه شما به عموم مردم چیست ؟

اینجانب به عنوان کوچکترین عضو انتقال خون کردستان و خادم مردمان خوب و فهیم کردستانی تقاضامندم که به شکرانه سلامتی که داریم و با توجه به آیات صریح قرآن کریم (آیه 28 سوره مائده) که همانا فرموده هر کس آدمی را از مرگ برهاند مانند آن است که کل انسان ها را از مرگ نجات داده ، اهداء خون را بعنوان عملی اخلاق ، انسانی و منطقی در برنامه های کاری خود بگنجانیم و با صرف اندک دقایقی از وقت خویش جانی دوباره در نهاد نیازمندان به خون بدمیم و سلامتی را به انسانهای بیمار و نیازمند هدیه نماییم .