درد مفاصل (Arthralgia) به ناراحتی، درد و سوزش در هر یک از مفاصل بدن اشاره دارد. درد مفاصل مشکلی شایع است و به طور معمول نیازی به مراجعه به بیمارستان ندارد. گاهی اوقات، درد مفاصل نتیجه بیماری یا جراحت است. همچنین آرتریت نیز یکی از علل شایع دردهای مفاصل است. با این حال، مشکل می تواند به دلیل شرایط یا عوامل دیگر ایجاد شود.
چه عواملی باعث درد مفاصل می شود؟
مفاصل قسمت هایی از بدن شما هستند که استخوان هایتان در آنجا به هم می رسند. مفاصل اجازه می دهند تا استخوان های اسکلت شما حرکت کنند. مفاصل شامل موارد زیر هستند:- شانه ها
- لگن
- آرنج
- زانو
- معمولاً چه تعداد و کدام مفاصل درگیر مشکل می شوند
- آیا بخش مرکزی اسکلت، مانند ستون فقرات یا لگن درگیر می شوند
- اینکه آرتروز ناگهانی (حاد) یا طولانی مدت (مزمن) باشد
- عفونت ویروسی
- شروع یک بیماری مشترک یا شعله ور شدن یک اختلال مزمن موجود (مانند آرتریت روماتوئید یا آرتریت پسوریاتیک)
- آرتروز نقرس یا پیرو فسفات کلسیم
- اختلالات التهابی مانند آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک یا لوپوس اریتماتوز سیستمیک (در بزرگسالان)
- اختلال استئوآرتریت غیر التهابی (در بزرگسالان)
- آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان (در کودکان)
شایع ترین دلایل درد مفاصل
آرتروز
یکی از شایع ترین دلایل درد مفاصل آرتروز است. دو شکل اصلی آرتروز، استئوآرتریت (OA) و آرتریت روماتوئید (RA) است. طبق گفته کالج روماتولوژی آمریکا، آرتروز در بزرگسالان بالای 40 سال شایع است. به آرامی پیشرفت می کند و تمایل دارد تا بر روی مفاصل کاربردی مانند:- مچ دست
- دست ها
- لگن
- زانو
درد مفاصل التهابی
آرتروز التهابی، اصطلاحی است که برای توصیف شرایطی که با درد، تورم، حساسیت و گرمی در مفاصل و همچنین خشکی صبحگاهی همراه است، استفاده می شود. شایع ترین اشکال این بیماری آرتریت روماتوئید (RA) ، آرتریت پسوریاتیک (PSA) ، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، لوپوس، نقرس و اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) است. در این بیماری ها، سیستم ایمنی بدن به درستی کار نمی کند و مواد شیمیایی التهابی را که به بافت مفصل حمله می کنند، آزاد نمی کند. التهاب حاصل از آن به بافت های مفصل حمله می کند و می تواند باعث تورم مفاصل، افزایش مایع مفصلی، آسیب دیدگی غضروف و استخوان و ریزش عضلات شود. از طرف دیگر، اعصاب مفاصل فعال شده و باعث درد می شوند. مواد شیمیایی التهابی نیز ممکن است اعصاب بدن را مستقیماً فعال کرده و منجر به درد شوند. درد التهابی ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:- سینوویت غشای نازک (سینوویوم) که اتصالات را می پوشاند، ملتهب می شود، مواد شیمیایی را آزاد می کند و اعصاب را تحریک می کند و در نتیجه باعث افزایش مایعات موجود در مفصل می شود.
- فرسایش استخوانی استخوان های آسیب دیده و سوراخ شده باعث ایجاد درد در مفاصل شما می شوند.
- کپسول مفصلی متورم در مفصل، مایعات از سینوویوم ملتهب ساخته می شوند و باعث ایجاد فشار، سفتی و درد می شوند.
- آسیب دیدگی لیگامنت اثرات التهاب می توانند به این نوارهای بافتی انعطاف پذیر که از مفصل حمایت می کنند، آسیب برساند.
- ضعف عضلانی کاهش قدرت ماهیچه، تنش بیشتری را به مفاصل وارد می کند.
- فیوژن مشترک به خصوص در اسپوندیلیت آنکیلوزان، استخوان های کوچک که ستون فقرات را تشکیل می دهند (مهره ها) ممکن است به هم بپیوندند، و باعث شوند تا حرکت مفصل، سخت تر و دردناک تر شود.
- درد متمرکز دردهای مزمن (طولانی مدت) آرتروز التهابی می تواند در بعضی موارد باعث شود تا شما نسبت به درد حساس تر شوید. تشخیص زودرس و درمان تهاجمی که التهاب را هدف قرار می دهد بهترین راه برای محدود کردن آسیب مفاصل، درد و سایر اثرات انواع التهاب و خود ایمنی آرتریت است.
- هرگونه عفونت عمومی بدن درد مفاصل ممکن است در اثر عفونت عمومی بدن، به خصوص بیماری آنفلوانزا با درجه حرارت بالا (تب) ایجاد شود.
- استئوآرتریت این یک درد مفصلی است که در اثر ساییدگی و فرسایش مفصل ایجاد می شود. ممکن است در ابتدا فقط در یک مفصل مانند مفصل ران یا زانو قابل توجه باشد، اما با گذشت زمان معمولاً چندین مفصل را تحت تأثیر قرار می دهد. و همچنین مفصل ران، زانو و دست، بسیاری از مفاصل در ستون فقرات و … تحت تأثیر قرار می گیرند.
- آرتریت روماتوئید (RA) RA باعث التهاب، درد و تورم مفاصل می شود. مفاصل دردناک و خشک در افراد مبتلا به RA اغلب در صبح بدتر می شوند. التهاب مداوم به مرور زمان می تواند به مفاصل آسیب دیده آسیب بیشتری برساند.
- آرتریت پسوریاتیک در برخی از افرادی که حالت پوستی ای به نام پسوریازیس دارند، باعث التهاب، درد و تورم مفاصل می شود.
- آرتروز واکنشی هنگامی که مفصل به عفونت ایجاد شده در جای دیگری از بدن واکنش نشان می دهد، ایجاد می شود.
- نقرس باعث بروز التهاب دردناک در یک یا چند مفاصل می شود. درد حمله نقرس می تواند شدید باشد. نقرس اغلب در ابتدا فقط در یک مفصل اتفاق می افتد، اما ممکن است بر سایر مفاصل نیز تأثیر بگذارد.
- فیبرومیالژیا در بسیاری از نواحی بدن و بر اثر خستگی و علائم دیگر ایجاد می شود و باعث ایجاد درد و حساسیت می شود.
- اسپوندیلیت آنکیلوزان این نوعی از ورم مفاصل است. این بیماری عمدتاً بر قسمت تحتانی کمر تأثیر می گذارد، اما بعضی اوقات مفاصل و سایر قسمت های بدن نیز تحت تأثیر قرار می گیرند.
- کمبود ویتامینD در صورت شدید بودن کمبود ویتامینD، درد مفاصل می تواند یکی از علائم آن باشد.
- بیماری های بافت همبند به عنوان مثال ، شرایطی مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک و اسکلرودرما: بیماری های بافت همبند بافت های سراسر بدن از جمله تاندون ها، رباط ها، پوست، چشم ها، غضروف، استخوان و رگ ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
- یائسگی زنانی که یائسگی را تجربه می کنند، در کنار سایر علائم، درد مفاصل و یا عضلات را نیز تجربه می کنند.
- زانو
- آرنج
- شانه
- مچ پا
سایر عفونت ها
این عفونت ها ممکن است باعث درد مفاصل شوند.- سرطان استخوان یا لوسمی
- بیماری پیج استخوان
علل درد مفاصل در کودکان و نوجوانان
بسیاری از دلایل درد مفاصل در بزرگسالان می تواند عامل بروز آن ها در کودکان نیز باشد. اما به دلیل رشد استخوان و مفاصل، شرایط دیگری وجود دارد که می تواند باعث درد مفاصل در کودکان و نوجوانان شود. این شرایط شامل موارد زیر هستند:- آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان (JIA) شرایطی از التهاب مفاصل که در کودکان زیر 16 سال رخ می دهد.
- بیماری اسگود-شلاتتر علت درد زانو، به ویژه در نوجوانان ورزشکار است. باعث ایجاد درد و حساسیت در قسمت جلوی زانو و درست زیر زانو می شود.
- بیماری Sinding-Larsen Johansson یک وضعیت مشابه درد زانو که ممکن است در دوره های رشد سریع، نوجوانان را تحت تأثیر قرار دهد. درد در قسمت جلوی زانو و کمی بالاتر از ناحیه درد در بیماری اسگود-شلاتتر رخ می دهد. ممکن است استراحت چند ماهه زانو و درمان با داروهای مسکن و فیزیوتراپی لازم باشد. نتیجه معمولاً بسیار خوب است، اما علائم ممکن است حداقل برای یک سال ادامه داشته باشد.
- دردهای در حال رشد درد، معمولاً در پاهای کودکان شایع تر است. مشخص نیست که چه عواملی باعث افزایش درد می شود، اما علیرغم نامشان، به دلیل رشد نیستند. آنها جدی نیستند و به موقع متوقف می شوند. دردهای در حال رشد معمولاً روی نواحی بین مفاصل و نه خود مفاصل تأثیر می گذارند. درد لگن در کودکان ممکن است جدی باشد و نیاز به ارزیابی فوری توسط پزشک دارد. دلایل احتمالی درد لگن در کودکان شامل شرایطی مانند آرتریت سپتیک است که می تواند بر روی هر مفصلی تأثیر بگذارد.
- دیسپلازی توسعه یافته مفصل ران (سن 0 تا 3 سال).
- بیماری پرتس (معمولاً 4-8 سال و بیشتر در پسران شایع است).
- صرع سرمازدگی استخوان ران (اغلب در پسران 10 تا 17 ساله رخ می دهد).
علائم درد مفاصل چیست؟
در بعضی موارد، درد مفاصل نیاز به مراجعه به پزشك دارد. اگر علت درد مفاصل خود را نمی دانید و علائم غیر قابل توضیح دیگری را تجربه می کنید، باید با پزشک تان صحبت کنید. در صورتی که موارد زیر را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید:- ناحیه اطراف مفصل متورم و قرمز شده است.
- درد به مدت سه روز یا بیشتر ادامه یافته است.
- تب دارید اما علائم دیگر آنفولانزا وجود ندارد.
- مصدومیت جدی را تجربه کرده اید.
- مفصل تغییر شکل یافته است.
- تورم مفصل ناگهانی رخ می دهد.
- مفصل کاملاً بی حرکت است.
- درد مفاصل شدید دارید.
آزمایش درد مفاصل
اگر علت احتمالی درد مفاصل شما پس از پرسیدن سؤال و معاینه مفصل مشخص نشده باشد، ممکن است متخصص نیاز داشته باشد تا آزمایشاتی را انجام دهد.آزمایش خون
- تصویربرداری کامل خون افزایش تعداد گلبول های سفید ممکن است نشان دهنده التهاب یا عفونت باشد.
- ESR یا CRP افزایش سطح این آزمایشات ممکن است یک علت التهابی برای درد مفاصل باشد.
- اسید اوریک ورم مفاصل به دلیل وجود مقدار زیاد اسید اوریک در خون ایجاد می شود. در یک حمله حاد، سطح اسید اوریک در خون همیشه افزایش نمی یابد.
- سرولوژی ویروسی اگر متخصص سلامتی شما مشکوک باشد که ورم مفاصل شما ممکن است توسط ویروسی مانند ویروس اپشتین بار، پاروویروس B19، هپاتیت B یا هپاتیت C ایجاد شده است، ممکن است آزمایشاتی را توصیه کند که وجود هریک از آن ها را مشخص کند. همچنین ممکن است برای برخی از پروتئین های ایمنی مانند فاکتور روماتوئید یا آنتی بادی ضد هسته ای (ANA) آزمایش خون ویژه ای انجام شود. وجود این پروتئین ها در خون ممکن است با بیماری های ایمنی بدن مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس اریتماتوز سیستمیک همراه باشد. اما ممکن است در افراد عادی نیز وجود داشته باشد.
تجزیه و تحلیل مایع مفصلی
این آزمایش شامل استفاده از سوزن برای گرفتن نمونه ای از مایعات درون مفصل متورم است. این مایعات را می توان مورد بررسی قرار داد تا به دنبال وجود التهاب، باکتری یا کریستال های مرتبط با بیماری هایی مانند نقرس باشید. ممکن است پزشک شما تجزیه و تحلیل مایع مفصلی را به خصوص در صورت مشکوک بودن به اینکه شما به عفونت باکتریایی یا کریستالی (نقرس یا شبه خروجی) در مفصل مبتلا هستید، توصیه کند.تصویربرداری
اشعه ایکس ساده می تواند در تشخیص برخی از اختلالات مفصلی مانند تروما یا استئوآرتریت مفید باشد. در اختلالات التهابی مفصل، ممکن است خیلی بیشتر طول بکشد تا تغییرات مفصل روی اشعه ایکس ساده دیده شود. در این موارد ممکن است پزشک شما انجام سونوگرافی یا اسکن MRI مفصل را توصیه کند.درد مفاصل چگونه درمان می شود؟
درمان خانگی
با چند تکنیک ساده در خانه می توانید درد مفاصل کوتاه مدت را تسکین دهید. یک روش با نام اختصاری PRICE وجود دارد:- با بریس از مفاصل محافظت کنید.
- مفصل را استراحت دهید و از انجام فعالیت هایی که باعث افزایش دردتان می شود، اجتناب کنید.
- روزانه حدود 15 دقیقه و برای چندین بار مفصل را با یخ خنک کنید.
- مفصل را بالاتر از سطح قلب خود بلند کنید.
درمان پزشکی
گزینه های درمانی شما به علت درد بستگی دارد. در بعضی موارد، پزشک برای آزمایش عفونت یا نقرس یا دلایل دیگر دردهای مفاصل، باید مایعات جمع شده در ناحیه مفصل را بیرون بکشد. همچنین ممکن است پزشک عمل جراحی را برای تعویض مفصل توصیه کند. سایر روش های درمانی غیر جراحی شامل تغییر در شیوه زندگی یا داروهایی هستند که به طور بالقوه می توانند باعث بهبودی RA شوند. درRA ، پزشک شما ابتدا به درمان التهاب می پردازد.داروها
برای درد مفاصل متوسط تا شدید همراه با تورم، یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی بدون نسخه (NSAID) مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم (Aleve) می تواند به تسکین درد کمک کند. نسل جدید NSAID های معروف به مهار کننده های Cox-2برای تسکین درد مفید هستند، اما همه این داروها به جز یکی(Celebrex) به دلیل افزایش خطر حمله قلبی، سکته مغزی و سایر موارد از بازار جمع آوری شده اند.. NSAID ها نیز می توانند عوارض جانبی به همراه داشته باشند و احتمالاً خطر خونریزی دستگاه گوارش را افزایش می دهند. اگر درد خفیف تر و بدون تورم دارید، استامینوفن (تایلنول) می تواند مؤثر باشد. هر چند به خصوص اگر مشروبات الکلی مصرف می کنید، باید در مصرف این دارو مراقب باشید، زیرا دوز زیاد آن ممکن است باعث آسیب کبدی شود. به دلیل خطرات موجود، باید هریک از این داروهای ضد درد را با احتیاط مصرف کنید. اگر درد شما به حدی شدید باشد که داروهای NSAID و Cox-2 به اندازه کافی مؤثر نباشند، پزشک ممکن است داروی قوی تری را تجویز کند. از آنجا که داروهای مسکن می توانند باعث خواب آلودگی شوند، فقط باید تحت مراقبت پزشک آن ها را مصرف کنید. آنها همچنین می توانند باعث یبوست شوند، که می توانید با مصرف مسهل ها، این مشکل را برطرف کنید. سایر داروهایی که ممکن است به تسکین درد کمک کنند، عبارتند از:- شل کننده های عضلانی برای درمان اسپاسم عضلات (ممکن است همراه با NSAID ها و برای افزایش اثربخشی استفاده شوند)
- برخی از داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد صرع (که هر دو در تسکین سیگنال های درد تداخل دارند)
داروهای موضعی
كپسایسین – ماده ای كه در فلفل های فلفل قرمز وجود دارد – ممكن است درد مفاصل را تسكین دهد. کپسایسین، ماده P (که به انتقال سیگنال های درد کمک می کند)، را مسدود می کند، و باعث آزاد شدن مواد شیمیایی ای به نام اندورفین در بدن می شود که باعث جلوگیری از درد می شود. عوارض جانبی کرم کپسایسین شامل سوزش در ناحیه مورد استفاده است. یکی دیگر از گزینه های درمانی موضعی، کرم آرتروزی است که حاوی ماده تشکیل دهنده متیل سالیسیلات (بن گی) است.داروهای تزریقی
برای افرادی که با استفاده از داروهای خوراکی یا موضعی قادر به آرام کردن درد خود نیستند، پزشک می تواند هر سه تا چهار ماه یکبار یک داروی استروئیدی را به طور مستقیم به مفصل تزریق کند. تزریق استروئید، بیشتر برای بیماران مبتلا به آرتریت یا تاندونیت استفاده می شود. این روش مؤثر است، اما در بیشتر شرایط اثر موقتی است. همچنین می تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد. سایر گزینه های تزریقی عبارتند از:- از بین بردن مایع مفصلی (و اغلب همراه با تزریق استروئید انجام می شود)
- تزریق هیالورونان، یک نمونه مصنوعی از مایع مفصل طبیعی. این مورد برای درمان آرتروز استفاده می شود.