به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر خبرگزاری سلامت، سی‌وسومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودک و نوجوان درحالی برگزار شد که کرونا با شتاب قربانی می‌گیرد و هر روز رخت عزا بر تن خانواده‌ها می‌کند. نقدهای بسیاری روانه اولین جشنواره برخط (آنلاین) کشور شد. عده‌ای خواستار تعطیلی تمامی جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی و استفاده از بودجه آن در امور دیگر شدند. نباید فراموش کرد در روزگاری که فرهنگ به گوشه‌ای رانده شده و فعالیت‌های هنری هر روز منزوی‌تر می‌شوند، برگزار نکردن معدود رویدادهای فرهنگی ضربه بزرگی به این قشر می‌زند. هر زمان که سخن از بی‌کاری و معضلات معیشتی در روزگار کرونا به میان آمد توجه‌ها به سمت فروشندگان و تولیدکنندگان منعطف شد اما کسی هنرمند را ندید و با تعمیم دادن درآمدهای کلان عده محدودی سلبریتی به کل جامعه هنری، به راحتی به جسم بی‌جان هنر تاختند. همچنین بی‌اهمیت شماردن کالای فرهنگی و تاثر شگرفی که می‌تواند در بهبود وضعیت جامعه داشته باشد و حذف آن در هر بحرانی بی‌مسئولانه‌ترین تصمیمی است که می‌توان گرفت. در هر حال با تمام این چالش‌ها جشنواره کودک و نوجوان با حال و هوایی متفاوت، جای خالی کودکان و نوجوانان با شعار «هرخانه یک سینما، هر کودک یک داور» و رویکرد هدیه دادن لبخند به کودکان اولین روز خود را پشت‌سر نهاد. در این گزارش مروری خواهیم داشت به رویدادها و حواشی روز اول که در ادامه می‌خوانید.
تعامل فدریکا یاکوبلی و مهدی سجاده‌چی با علاقمندان به فیلمسازی
27 مهر ساعت 10 صبح آغاز پخش آنلاین فیلم‌ها از طریق پلت‌فرم‌های تیوا، نماوا و فیلیمو بود. اتفاق جدیدی که پیش از این تجربه نشده بود و شاید جشنواره سی‌وسوم فتح‌بابی باشد تا سینمای ما از حالت آنالوگ به دیجیتال برسد. پخش آنلاین فیلم‌ها در ساعات نخست در برخی پلت‌فرم‌ها دچار اختلالاتی شد. اولین کارگاهی که در روز اول با حضور مجازی کودکان و نوجوانان علاقمند به فیلمسازی برگزار شد، کارگاه معرفی و شناخت عناصر فیلمنامه در سینمای کودک با تدریس فدریکا یاکوبلی؛ استاد فیلمنامه‌نویسی از ایتالیا بود. او در این کارگاه از نوشتن فیلمنامه از نگاه کودک و تماشای جهان از دید آن‌ها برای رشد سینمای کودک و نوجوان گفت. دومین کارگاه را مهدی سجاده‌چی؛ فیلمنامه‌نویس مطرح ایرانی برگزار کرد. سجاده‌چی الگوی سفر قهرمان در سینمای کودک را بررسی کرد. در شرایط امروز سینمای کودک و نوجوان ایران که جای خالی قهرمان به چشم می‌خورد، پرداختن به این موضوع با نگاهی علمی و تخصصی خالی از لطف نیست. اما با این همه نیاز به فراهم کردن زیرساخت‌ها برای برگزاری هرچه بهتر و دسترسی علاقمندان به این محتواها در همه نقاط ایران احساس می‌شود. البته این به معنی به تعویق انداختن رویدادهای برخط تا زمان فراهم کردن زیرساخت‌ها نیست بلکه برگزاری آن‌ها کمک می‌کند تا با نواقص آشنا شویم و آزمون و خطا کنیم. چراکه به طور حتم حتی بدون کرونا بخش برخط در آینده به جز لاینفک جشنواره‌ها تبدلیل خواهد بود.
آمادگی صربستان برای همکاری با سینمای ایران
کرونا با همه تلخی‌ها سبب خیر شد تا سینمای ما سرعت بیشتری به سمت استفاده از ابزارهای دیجیتال برود. فضای مجازی و اینترنت محدودیت مکان را کنار گذاشت تا بشر امروز بتواند از دورترین نقاط ارتباط برقرار کند. اتفاقی که در جشنواره کودک امسال مبنی بر برگزاری برخط افتاد، دریچه‌ای پیش روی دیگر رویدادها نهاد تا بتوانند ارتباط موثرتری با اساتید و دانشمندان در دیگر نقاط دنیا برقرار کنند. در این روش ضمن انتقال تجربه دیگر محدودیتی از منپظر بعد مکان، هماهنگی حضور مدعوین خارجی، هزینه‌های گزاف وغیره وجود نخواهد داشت. پنل مجازی تولید مجازی تولید مشترک ایران و صربستان اولین تجربه تعامل دوسویه با هنرمندان صربستان و تعامل و انتقال تجربه بود. مهمان صربستانی این پنل از آمادگی این کشور جهت همکاری با ایران در پروژه‌های فیلمسازی خبر داد. علی مصفا؛ بازیگر ایرانی هم در این پنل حضور داشت.
انیمیشن می‌تواند موتور محرکه کل سینمای ایران باشد
طبق برنامه اولین فیلمی که با ححضور تعداد محدودی از صاحبان آثار و اصحاب رسانه در سینما فرهنگ؛ خانه جشنواره به نمایش گذاشته شد، انیمنشن «لوپتو» به کارگردانی عباس عسکری و تهیه‌کنندگی محمدحسین صادقی بود. «لوپتو» انیمنشی طنز و موزیکا است که به ماجرای اسباب‌بازی درمانی به جای استفاده از قرص و دارو می‌پردازد. نشست نقد و بررسی این فیلم هم در محل سینما فرهنگ برگزار شد. نکته جالب در این نشست صحبت‌های محمدحسین صادقی از تلاش گروه‌های شهرستانی در کرمان و مشهد برای تولید این انیمیشن بود. او گفت: «توان تولید استودیوهای خارج از تهران تفاوتی با تهران ندارد و نکته متمایز بحث مالی کار است. صنعت انیمیشن می‌تواند موتور محرکه کل سینمای ایران باشد».
افتتاحیه‌ای روی پشت‌بام
در ادمه رویدادهای جشنواره سی‌وسوم افتتاحیه چهارمین المپیاد فیلمسازی نوجوانان بود که در بام مرکز ایده‌پردازی صبا با حضور مسئولین برگزاری و چهره‌های شاخصی چون سیدجواد هاشمی و ابوالفضل جلیلی برگزار شد. هرچند وزش باد پاییزی و سرما کمی آزاردهنده شد اما برگزاری افتتاحیه در فضای باز ایده خوبی برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی بود. نکته جالب در این رویداد آرزوی علیرضا تابش؛ دبیر جشنواره و رئیس بنیاد فارابی برای استمرار المپیاد پس از پایان دوران مدیریتی‌اش بود. حضور دو فیلمساز جوان که پیشتر از برگزیدگان المپیاد بودند و پخش پیام‌های ویدیویی از مرضیه برومند، ایرج طهماسب و رسول صدرعاملی دیگر بخش‌های این مراسم بود. این رویداد به صورت برخط از پلت‌فرم تیوا و صفحه جشنواره تهران و اصفهان پخش می‌شد که به جز مواردی که در قطع ارتباط به وجود آمد، در مجموع رضایت بخش بود. در پایان نوجوانان در هشت گروه هشت نفره دسته‌بندی شدند تا با اساتید به پرورش ایده‌ها بپردازند. در نهایت از هر گروه یک ایده به مرحله نهایی راه می‌یابد و در روز اختتامیه ایده برتر انتخاب می‌شود. امید است این المپیاد بستری برای حضور استعدادها و شکوفایی آن‌ها در میان نسل جدید باشد.
فیلمی که ابوالفضل جلیلی از زندگی خود ساخت
دومین فیلمی که در خانه جشنواره به نمایش گذاشته شد، «مسیرمعکوس» به کارگردانی ابوالفضل جلیلی بود. «مسیر معکوس» داستانی نوجوان‌پسند داشت که به چالش چند جوان برای ساخت فیلم و ورود به جرگه سینماگران می‌پرداخت. جلیلی در نشست پرسش و پاسخ این فیلم گفت: «این فیلم را براساس زندگی خودم ساختم. هیچ‌گاه تهیه‌کننده‌ای نداشتم که پول کافی در اختیار من بگذارد».
از دومینوی رنگی سی‌وسه پل تا پرواز با بادکنک
پخش برخط مراسم افتتاحیه جشنواره از اصفهان دیگر اتفاق روز اول بود. افتتاحیه با نورپردازی سی‌وسه پل و ادای احترام به شهید سردار قاسم سلیمانی آغاز شد. مراسم در حالی برگزار شد که مردم از پشت بام‌ها آن را دنبال می‌کردند. حواشی این رویداد هم‌خوانی سرود «خونه مادربزرگه» و شعرهای فیلم «خواهران غریب» توسط کودکانی بود که از دور نظاره‌گر بودند. محمدرضا صفدریان؛ قهرمان صخره‌نوردی ایران هم پروازی با بادکنک‌ها داشت تا نشان آغاز جشنواره را بر دل آسمان بگشاید.
غم‌انگیز اما امیدبخش
هرچند جای خالی کودکان و نوجوانان وهیاهوی آن‌ها در سالن‌های سینما کمی جشنواره را غم‌انگیز کرده بود اما محدود نبودن به تهران و اصفهان و گسترش دامنه مخاطبان به سراسر ایران نویدبخش اتفاق نویی در سینمای کودک است. مشکلات و چالش‌های زیرساختی وجود دارد اما جسارت برگزاری برخط در شرایطی که هیچ تجره و پیش‌زمینه قبلی وجود نداشت، اتفاق خوبی است که می‌تواند آغازگر تحولی در سینمای ایران باشد. سینمایی که روزگاری با فیلم‌های کودکش در دنیا شناخته می‌شد و امروز کمرنگ شده است.
گزارش: پرستو خلعتبری