به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری سلامت به نقل از خانه ملت، می‌توان سکوت کرده و جان خود را حفظ نمود، وقتی اره‌های قاچاقچیان بی‌رحمانه شبانه سر از تن درختان جدا می‌کنند و شکارچیان در گرگ و میش سحرگاهان مشغول به سلاخی حیوانات هستند، اگر زبان گشوده و اعتراض کنند، اسلحه از غلاف بیرون آمده شقیقه او را نشانه می‌رود، پس وجدانت را بخوابان و سکوت کن تا زنده بمانی محیط‌بان!
حتما نام اسداله تقی‌زاده را که یک محیط بان است بارها از رسانه‌ها شنیده‌اید. داستان اسداله مربوط به سال‌های گذشته است که به صورت قراردادی در استخدام سازمان حفاظت محیط زیست ایران بوده، در مرداد سال ۱۳۸۶ محل خدمت او در پاسگاه حفاظتی خاریدون در منطقه‌ای کوهستانی مشرف به رشته کوه دنا در منطقه حفاظت شده دنا قرار داشت. این منطقه به دلیل تنوع زیستی مورد توجه سازمان جهانی یونسکو به عنوان ذخیره گاه زیست‌کره ثبت شده است. او به اتفاق دو همکارش در گشت با پنج نفر از شکارچیان مواجه می‌شوند. شکارچیان به سمت آنها تیراندازی می‌کنند و تقی‌زاده آتش آنها را با گلوله‌ای پاسخ داد که یکی از شکارچیان را مجروح کرد و او بر اثر این جراحت جان باخت. صدور حکم اعدام برای او و تأیید آن توسط دیوان عالی کشور در مهرماه ۱۳۹۰ توجه مردم ایران را به شرایط محیط بانان و نبود قوانین لازم برای حمایت از آنها در سازمان محیط زیست جلب کرد. او در نهایت با رضایت اولیای دم آزاد شد.
محیط‌بانی که مجاز به حمل اسلحه نیست
دادگاه بدوی کهگیلویه و بویراحمد در یاسوج با استناد به این که اسداله دارای مجوز حمل اسلحه نبوده و اسلحه را همکار وی که مجوز داشته در اختیارش گذاشته، حادثه را قتل عمد تشخیص داد و او را به قصاص نفس محکوم کرد. نکته جالب ماجرا اینکه برای حفظ جان خودشان باید تسلیم شوند وگرنه محکوم خواهند شد.
پس از این ماجرا از روز ۱۵ مهر ۱۳۹۰ فعالان محیط زیست کشور از تأیید حکم قصاص تقی‌زاده آگاه شدند و آغاز به نوشتن نامه‌های جمعی به نهادهای قضایی کشور و مسئولان دولتی سازمان محیط زیست و حتی خانواده شاکی پرونده تقی‌زاده کرده اند. این تلاش و کوشش پرونده تقی‌زاده از زندان یاسوج به بهارستان تهران رساند و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مورد آن اظهار نظر کردند.
اینبار امیرحسین کریمیان محیط‌بان تهرانی که در ماجرای درگیری با شکارچیان غیرمجاز منطقه حفاظت شده ورجین شهرستان شمیرانات استان تهران به شدت مجروح شد، یاد و خاطره محیط بانانی که جان خود را برای حفاظت از طبیعت دادند بر سر زبان‌ها انداخت و قوانین مغفول مانده در حوزه محیط زیست روی میز بهارستان‌نشینان به شور و مشورت گذاشت.
تکلیف یک لایحه واجب
سرهنگ جمشید محبت خانی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور در گزارشی عنوان کرد: سه هزار و ۵۰۰ محیط بان در سازمان حفاظت محیط زیست فعال هستند که پنج درصد آنها بالغ بر ۱۴۱ تن تاکنون شهید شدند که این آمار قابل مقایسه با شهدای دیگر نهادهای اداری نیست همچنین ۲۷۳ محیط بان به علت اصابت تیر جانباز شدند.
سوالات متعددی در رابطه با این اتفاق در افکار عمومی ایجاد شد، چرا تلفات محیطبانان و جنگل‌بانان در کشور زیاد است و برای به حداقل رساندن آن چه اقدامی می‌توان انجام داد؟ آیا خلاء قانونی در حوزه اختیارات و وظایف محیطبانان می‌تواند عاملی بر کشتار محیطبانان باشد؟ متاسفانه این افراد اجازه ندارند به سمت شکارچیان شلیک کنند و فقط در مواقع ضروری می‌توانند با شلیک به پای شکارچیان، آنها را زمین‌گیر کنند.
در درگیری‌های بین محیطبانان با شکارچیان، محیط‌بانانی که مجبور به دفاع از خود می‌شدند، با کشته شدن شکارچی، زندانی و محکوم به قصاص می‌شدند. این ترس از قصاص عاملی است که آنان نتوانند از خود دفاع کنند و اگر نزنند خودشان کشته می‌شوند!
محیط بانان همانند ماموران نیروی انتظامی هستند
یکی از چالش‌های همیشگی محیطبانان و جنگل‌بانان به نحوه استفاده آنان از سلاح مربوط بوده است ۹۰ درصد محافظان محیط زیست مسلح هستند اما اجازه استفاده از اسلحه برای آنها با اما و اگرهایی روبرو است؛ محیطبانان را در استفاده از سلاحشان در برابر شکارچیان غیر قانونی یا قاچاقچیان مسلح) دچار شک و تردید می‌کند.
عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در حاشیه ملاقات با امیرحسین کرمیان محیط بان مجروح منطقه حفاظت شده ورجین تهران، با اشاره به اینکه بر اساس قانون حمایت از محیطبانان که سال گذشته تصویب و امسال ابلاغ شده، محیطبانان همانند ماموران نیروی انتظامی هستند، تاکید می‌کند: پیش از تصویب این قانون، اگر درگیری بین محیط بان و متخلف ایجاد و منجر به مرگ می‌شد، محیط بان در صورت عدم اثبات بی‌گناهی قصاص می‌شد.در این ملاقات محبت خانی نیز با اشاره به اینکه سال گذشته و در زمانی که قانون حمایت از محیط بانان تصویب نشده بود با حمایت رییس سازمان حفاظت محیط زیست بیمه عمر و بیمه مسئولیت محیط بانان برقرار شد.
در همین راستا سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس یازدهم در رابطه با آسیب دیدن محیط‌بان شمیرانات به خانه ملت می‌گوید: متاسفانه در سال‌های اخیر این اتفاق ناخوشایند چندین بار رخ داده است و قوانینی که در جهت حفاظت از محیطبانان و جنگل‌بانان وجود دارد به اندازه کافی بازدارنده نیستند، از طرفی اجرای کامل این قوانین نیز با چالش‌هایی همراه است که هر ساله با کشته و مجروح شدن تعدادی از جنگل‌بانان و محیطبانان محیط زیست همراه هستیم.
نبود قوانین محکم در جهت حمایت محیطبانان
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی تاکید می‌کند: قوانین و مقرراتی در راستای حل مشکلات این گروه از جامعه وضع شده با تمام این تفاسیر باز محیطبانان با مشکلات متعددی روبرو هستند. از حقوق و مزایای پایین گرفته تا نداشتن امنیت شغلی و کمبود تجهیزات که منجر به آسیب دیدن آنها شده؛ در کنار همه موارد هر از چند گاهی خبری از قربانی شدن تعدادی از محیطبانان می‌شنویم که متاسفانه نشان از نبود قوانین محکم در جهت حمایت از این گروه جامعه می‌دهد و تمام افکار عمومی را به سمت خلاهای قانونی می‌کشاند.
وی ادامه می‌دهد: بسیاری از محیطبانان در مواجهه با خطرات و مشکلات با کمبود امکانات و تجهیزات مواجه هستند؛ این موضوع سال‌های طولانی از طریق رسانه‌ها اطلاع رسانی شده اما تاکنون بازخورد و عکس‌العمل مثبتی از طرف مسئولان مرتبط ندیده‌ایم.
توجه ویژه قوه قضائیه در خصوص حفاظت از محیط زیست می‌تواند مسیر تازه‌ای در برابر حمایت از محیطبانان باشد، از قاچاق چوب گرفته تا شکار بی‌رویه حیوانات و حفاظت از جان محیطبانان
نماینده مردم در مجلس یازدهم خاطرنشان می‌کند: باید به کمبودهای محیط زیست چه به لحاظ مالی و چه از جهت امنیت شغلی محیطبانان توجه ویژه‌ای شود، و همچنین در بودجه ۱۴۰۰ این موضوع را حتما لحاظ کرد. توجه ویژه قوه قضائیه در خصوص حفاظت از محیط زیست می‌تواند مسیر تازه‌ای در برابر حمایت از محیطبانان باشد، از قاچاق چوب گرفته تا شکار بی‌رویه حیوانات و حفاظت از جان محیطبانان؛ باید بیش از گذشته مورد توجه مسئولان قرار بگیرد.
رفیعی در رابطه با رد لایحه حفاظت محیطبانان از طرف شورای نگهبان تصریح می‌کند: چون منابع بودجه‌ای مشخصی از طرف دولت برای این موضوع مشخص نشده بود از طرف شورای نگهبان رد شد. اگر این لایحه با دقت بازنگری شود بدون شک به مرحله اجرایی شدن هم خواهد رسید.
رئیس کمیسیون محیط زیست مجلس یازدهم ادامه داد: طراحی برنامه عملیاتی برای تامین امنیت جانی محیطبانان با کمک خود محیطبانان بررسی و تهیه شود و مجلس یازدهم از آن حمایت خواهد کرد.
تصویب لایحه‌ای برای حمایت از محیطبانان وحفاظت از محیط زیست
در ادامه معین الدین سعیدی عضو فراکسیون محیط زیست مجلس یازدهم در رابطه با امنیت جانی محیطبانان به خبرنگار خانه ملت می‌گوید: لایحه حمایت از محیط بانان یکسری ایرادات و ابهامی قانونی داشت که توسط شورای نگهبان برگشت داده شد؛ در این لایحه تامین منبع مالی برای اجرایی این لایحه در نظر گرفته نشده بود، در زمینه حمل اسلحه توسط محیطبانان قانون یکسری ابهاماتی وجود دارد که باید مورد ارزیابی قرار بگیرد؛ با توجه به شغل پرخطری که محیطبانان دارند، هنوز که هنوز است حمایت لازم از طرف سازمان حفاظت محیط زیست از محیطبانان نمی‌شود بر همین اساس باید لایحه با دقت بیشتری توسط مجلس و دولت مورد بررسی قرار بگیرید و ایرادات رفع به شورای نگهبان اعاده شود؛ بدون شک این مصوبه تصویب شود گام بزرگی در راستای حمایت از محیطبانان و حفظ محیط زیست خواهد بود.
عضو فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: کلیات این لایحه قابلیت اجرا شدن را دارد بعد از رفع ایرادات عنوان شده بدون شک به مرحله اجرایی شدن خواهد رسید.
بسیاری از اهرم‌های قانونی ضمانت اجرا یی لایحه حمایتی
سعیدی در مورد ضمانت اجرایی شدن لایحه در صورت تصویب از سوی قانونگذار به خبرنگار خانه ملت می‌گوید: بعد از تصویب این لایحه بسیاری از اهرم‌های قانونی ضمانت اجرایی تعریف شده خواهد بود، اگر ایرادات مطرح شده را بر طرف کنیم بدون شک اختیارات سازمان محیط زیست در جهت حمایت از محیطبانان باز خواهد شد و قانونگذار هم موظف به رعایت و اجرای آن خواهد بود.
از ایرادات این لایحه مربوط به داوطلبانی است به صورت غیرعادی بنا به هر دلیلی وارد شغل محیط‌بانی شده‌اند و قانون کافی در جهت حمایت آنها وضع نشده است
نماینده مردم چابهار، نیکشهر، کنارک و قصرقند در مجلس یازدهم می‌گوید: از ایرادات این لایحه مربوط به داوطلبانی است به صورت غیرعادی بنا به هر دلیلی وارد شغل محیط‌بانی شده‌اند و قانون کافی در جهت حمایت آنها وضع نشده است؛ باید به این موضوع بیش از گذشته توجه شود.
سازمان حفاظت از محیط زیست متولی اصلی حفاظت از محیطبانان
وی ادامه داد: متولی اصلی حفاظت از حقوق مادی و معنوی محیطبانان سازمان حفاظت از محیط زیست است و دستگاه قضائیه هم بعد از تصویب قانون مد نظر موظف به حمایت از آنها هستند.
در پی اتفاقات رخ داده در خصوص محیطبانان آسیب دیده حین حفاظت از محیط زیست اقبال شاکری نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی به خانه ملت می‌گوید: موضوع محیط زیست یکی از دغدغه‌های بشر امروزی است، در آموزه‌های دینی به حفظ و نگهداری محیط زیست علی الخصوص درختان بسیار توصیه شده به گونه‌ای که آنها باد ملائک تشبیه شده‌اند، حتی به کاشت درختان بسیار سفارش شده و به همان میزان تخریب آنها منع شده است.
وی ادامه می‌دهد: آسیب دیدن و حتی کشته شدن محیطبانان سالیان دراز است تکرار می‌شود و محیطبانان نگران این مسئله هستند که نکند قربانی بعدی آنها باشند، سازمان حفاظت از محیط زیست باید مدافع این قشر از جامعه باشد. حمایت‌های حقوقی و حقیقی برای حفاظت از جان محیطبانان را فراهم کند.
نظام ما یک نظام مردمی است
شاکری نقش مردم را در حفاظت از محیط زیست بی‌بدیل عنوان می‌کند و می‌گوید: نظام ما یک نظام مردمی است تا زمانی که مردم در امور اجرایی ورود پیدا نکنند، دولت به تنهایی نمی‌تواند آن کار را انجام دهد، باید در حوزه محیط زیست و حفاظت از محیط زیست مردم به صورت گروههای جهادی و مردمی به میدان بیایند به فرض مثال اگر چند گروه جهادی فقط برای حفاظت از محیط زیست داشته باشیم تا در مناطق حفاظت شده حضور پیدا کرده مردم را در جهت حفاظت از محیط زیست تشویق کنند بدون شک عاملی می‌شوند برای تحریک سازمان و نهادی که نسبت این موضوعات بی‌توجه بوده است.
نماینده مردم در مجلس یازدهم تاکید می‌کند: همانگونه که قوه قضائیه مبارزه با مفاسد اقتصادی در دستور کار خود قرارداده بدون شک به مسئله محیط زیست هم ورود پیدا خواهد کرد، در صحبت‌های رئیس قوه قضائیه حجت الاسلام رئیسی بارها اشاره شده که حفظ محیط زیست یکی از حقوق عامه مردم است و قطعا به ماجرای خاطیان محیط زیست علی الخصوص افرادی که برای کسب منافع مادی به عنوان مفسد فی الارض هستند به جان محیط بانان تعرض می‌کنند ورود جدی خواهد داشت.
صدا و سیما می‌تواند نقش پررنگی در نشان دادن تلاش‌های بی‌وفقه محیطبانان در حفاظت از محیط زیست داشته باشد
عضو کمیسیون عمران در مجلس یازدهم خاطر نشان کرد: صدا و سیما می‌تواند نقش پررنگی در نشان دادن تلاش‌های بی‌وفقه محیطبانان در حفاظت از محیط زیست داشته باشد، کسانی که به محیطبانان و محیط زیست خسارات وارد کنند باید به اشد مجازات برسند اگر برخورد قانونی ضعیف است مشکل از نبود قوانین نیست ایراد از درست اجرا نشدن قوانین است.
در پایان باید بگوییم؛ محیطبانان قشر زحمتکشی هستند که با توجه به شغلی که دارند در شرایط نامناسب جوی از گرما و سرما گرفته تا جنگل و کوه جان خود را کف دست‌شان گذاشته‌اند، گاهی برای حفاظت از طبیعت در درگیری با شکارچیان غیرمجاز و قاچاقچیان گاهی اعضای بدن و حتی جان خود از دست می‌دهند. بر همین اساس تصویب لایحه حمایت از محیطبانان کمترین خدمت به این افراد و خانواده‌های آنان به شمار می‌آید؛ قانون در حمایت از فعالیت محیطبانان باید ضمانت اجرایی لازم را برخوردار باشد. ضمن اینکه در حمایت از آنها عموم افراد جامعه نیز نقش بسزایی دارند.
گزارش: محبوبه اشرفی پیمان