شهربانو امانی رییس کمیته تی او دی شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار شهری خبرگزاری سلامت با اشاره به آخرین آمار خرید و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی شهر تهران اظهار داشت: تامین قطارهای مترو بر عهده دولت است ولی متاسفانه دولت طی سال‌های گذشته به درستی به وظیفه خود عمل نکرده است.

وی افزود: شورای شهر و شهرداری هم نمی‌توانند دست روی دست بگذارند چرا که هرچه از زمان می‌گذرد، عمر ناوگان حمل و نقل عمومی بیشتر به سمت فرسودگی سوق پیدا می‌کند.

رییس کمیته تی او دی شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه یکی اقدامات مفید مدیریت شهری، ساخت قطار ملی مترو است، گفت: شورای شهر نیز در این راه، یک فوریت اعطای مجوز به شهرداری در راستای تشکیل شرکت مهندسی تامین تجهیزات ریلی ایران (متران) را نیز به تصویب رساند.

امانی ادامه داد: این کار می‌تواند امید بخش روزهای خوبی برای حمل و نقل تهران باشد چراکه اکثر مشکلاتی که تولید کنندگان داخلی با آن‌ها‌ روبرو هستند مربوط به تامین قطعات گرانقیمت است که با این شرایط تحریم، تامین آنها‌ مشکل‌تر هم شده است.

تامین هزار واگن مترو

وی اضافه کرد: بنا به مصوبه شورای اقتصاد، قرار بود معادل دو هزار واگن مترو برای تکمیل شبکه حمل و نقل ریلی درون شهری هشت کلان‌شهر از سوی دولتخریداری و به شهرداری‌های کلان‌شهرها ‌تحویل داده شود؛ هزار واگن از مجموع دو هزار واگن پیش‌بینی شده در مصوبه شورای اقتصاد، به شهر تهران تعلق دارد که در مرحله نخست برای تامین ۶۳۰ واگن مترو، مناقصه بین‌المللی برگزار و قراردادی نیز بسته شده است اما برای تامین و ورود واگن‌های مترو، موانع جدی وجود دارند، دولت باید به صورت جدی و با انگیزه کافی ورود پیدا کند چرا که توان شهرداری در این خصوص کافی نیست.

عضو کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران بیان داشت: اکنون برای تکمیل خطوط و تجهیزات مترو بیش از 200 هزار میلیارد تومان نیاز است و نکته تاسف انگیز این است که اگر همین حالا نیز برای توسعه و تکمیل این مد حمل و نقلی چاره‌ای اندیشیده نشود، در آینده‌ای نزدیک باز هم ارقام بالاتر می‌روند و برآورده سازی الزامات، سخت تر می‌شوند.

امانی تصریح کرد: در خصوص نوسازی ناوگان اتوبوسرانی، قرار است که از محل 500 میلیارد تومان اوراق مشارکت اختصاص یافته در سال 1398 به این کار، 120 اتوبوس تک کابین و 120 مینی بوس به خطوط شرکت واحد تزریق شود. در این راستا قرارداد با ایران خودرو دیزل نهایی شده است.

تامین منابع مالی برای تکمیل مترو

وی با اشاره به اینکه برای تکمیل خطوط متروی تهران آن هم به شرط ثبات اقتصادی و عدم تغییر قیمت ها ‌بالغ بر ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه مورد نیاز است، گفت: در شرایط کنونی اقتصادی تامین مالی این مبلغ برای شهرداری ممکن نیست و دولت هم توان تامین چنین بودجه‌ای را ندارد.

رییس کمیته تی او دی شورای اسلامی شهر تهران بیان کرد: اما این به این معنا نیست که هیچ اقدامی نمی‌توانیم انجام دهیم. راهکار در ایجاد تغییرات بنیادین در نوع نگرشمان به اداره و توسعه شهر است. توسعه پایدار در پاسخ به همین مشکلات مطرح شد.

امانی ادامه داد: رویکرد TOD که شالوده اصلی آن را پایداری تشکیل می‌دهد دارای ۴ اصل بنیادین است که تنها ‌یکی از آنها‌ تسهیلات حمل و نقل عمومی است و ۳ اصل دیگر TOD که به ترتیب عبارتند از پیاده مداری، فشردگی و تراکم و اختلاط فقط ‌نیاز به برنامه‌ریزی دارند و احتیاجی به بودجه‌های سنگین نیست.

وی اضافه کرد: اجرای این سه اصل علاوه بر آنکه نیاز به جابه‌جایی در شهر را کاهش می‌دهد، بازدهی حمل و نقل عمومی را نیز افزایش می‌دهد. وقتی مردم خدمات مورد نیاز خود را در پیرامون محل زندگی خود دارند کمتر سفر می‌کنند در نتیجه نیاز به وسیله حمل و نقل، چه شخصی و چه عمومی کاهش می‌یابد. این بدان معناست که می‌توانیم با همین میزان از حمل و نقل عمومی بسیار از معضلات ناشی از خودرومحوری را پاسخ دهیم، ضمن آنکه بودجه مورد نیاز توسعه حمل و نقل عمومی را نیز تامین کنیم.

عضو شورای شهر تهران در ادامه با اشاره به اینکه روش‌های بسیاری برای تامین مالی حوزه حمل و نقل وجود دارد، تصریح کرد: اما باید در نظر بگیریم که هیچ کدام از این روش‌ها ‌زود بازده نیستند. با مطالعاتی که ما در ابتدای شورای پنجم روی شهرها‌ و کشورهای موفق در زمینه توسعه خطوط حمل و نقلی انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که TOD می تواند بهترین گزینه برای تامین منابع مالی توسعه خطوط حمل و نقلی باشد.

امانی تاکید کرد: طبق برآورد ما، می‌توان از هر یک زون TOD حدودا 1500 میلیارد تا 2000 میلیارد تومان کسب درآمد کرد. با عنایت به اینکه با احتساب ایستگاه‌های ساخته شده و در حال ساخت حدودا 240 ایستگاه مترو در شهر تهران موجود است، می‌توان با اجرای اصولی TOD بین 300هزار تا 500 هزار میلیارد تومان کسب درآمد کرد که همه این مبالغ بر اساس مصوبه شورای شهر باید صرف توسعه حمل و نقل عمومی شود و امکان استفاده حتی یک ریال از این درآمدها‌ در راستای اهدافی غیر از حمل و نقل عمومی وجود ندارد.

وی به طرح درآمدهای پایدار شهرداری‌های کشور نیز اشاره کرد و گفت: معتقدم راه حل کسب درآمدهای پایدار در طرح و لایحه و مصوبه نیست، بلکه در نهادینه کردن پایداری در مدیریت شهری است.

عضو کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران بیان داشت: در خصوص درآمدهای پایدار، مصوبه زیاد است اما نکته مهم در زمینه اجرایی شدن آنها این ‌است که در سال ۱۳۹۵ طی مصوبه شهرسازی ریل پایه، شورای عالی معماری و شهرسازی تمامی شهرداری‌های کشور را مکلف به برنامه‌ریزی و توسعه بر پایه رویکرد TOD کرده است.

امانی ادامه داد: شورای عالی معماری و شهرسازی بالاترین نهاد تصمیم‌گیری در حوزه معماری و شهرسازی کشور است اما باید بگویم اقداماتی که در این خصوص انجام شده، بسیار ناچیز است. حتی بسیاری از مدیران شهری نمی‌دانند که با این مصوبه، TOD یک الزام است نه یک پیشنهاد؛ اگر این مصوبه اجرایی شود نتیجه آن  نه تنها‌ تحقق درآمدهای پایدار در بعد اقتصادی است بلکه در تمامی ابعاد کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی نیز پایداری محقق می‌شود. معتقدم بخش مهمی از راهکار، در آموزش مدیران و بدنه شهرداری است.

گفت‌وگو: مینا افسریان