به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت به نقل از وبدا، دکتر افشین استوار در نشست خبری که به مناسبت روز جهانی دیابت در استودیو سلامت وزارت بهداشت و به صورت ویدیوکنفرانس برگزار شد، شعار امسال روز جهانی دیابت را «پرستاران در دنیای دیابت تغییر را ایجاد می کنند»، مطرح کرد و افزود: سازمان بهداشت جهانی همراه فدراسیون بین المللی دیابت از سال ۱۹۹۱، روز ۱۴ نوامبر همزمان با سالروز تولد دکتر فردریک بانتینگ ( کاشف انسولین) برابر با ۲۴ آبان ماه را با نام «روز جهانی دیابت» نامگذاری کرده اند و ما نیز در ایران هفته دیابت را پس از آغاز روز جهانی برگزار می کنیم تا به این بهانه روز و هفته ای برای بالابردن سطح اطلاعات و آگاهی همه مردم دنیا از این بیماری شایع داشته باشیم و همراه با ۱۷۰ کشور جهان با بیماران دیابتی همصدا شویم. تلاش می کنیم موضوعات پیرامون این موضوع را بیش از پیش به اطلاع مردم برسانیم.
وی با اشاره به اینکه امسال صدمین سال کشف انسولین است، خاطرنشان کرد: طی هفته دیابت تلاش خواهیم کرد بتوانیم موضوع دیابت را به اطلاع مردم برسانیم. دیابت با افزایش قند خون در بدن، خود را نشان می دهد، درصورتیکه این قندخون افزایش یافته کنترل نشود، عوارض بسیارجدی مانند سکته قلبی، سکته مغزی، اختلال اعصاب محیطی، نارسایی کلیوی، اختلا شنوایی، زخم دیابتی و قطع عضو ناشی از آن، افسردگی و زوال عقل برای فرد به دنبال دیابت رخ می دهند.
وی افزود: خوشبختانه هرچند دیابت یک بیماری درمان پذیر نیست، اما راه های خیلی موثری برای کنترل قندخون و کاهش عوارض ناشی از دیابت وجود دارد. پیشرفت تکنولوژی و داروهای موثر در اختیار بیماران قرار دارد و با کنترل قندخون می توانند از عوارض جدی ذکر شده جلوگیری کنند. انواع مختلفی از دیابت وجود دارد از جمله دیابت نوع یک که معمولا بیماری خود ایمنی است و علت آن تقریبا نامشخص است و دیابت نوع دوم که بیشتر در بزرگسالان رخ می دهد و ۹۰ درصد موارد دیابت را به خود اختصاص می دهد. عوامل خطری مانند چاقی، سن بالا، سابقه دیابت در خانواده، وجود فشارخون و چربی خون بالا عوامل خطری هستند که فرد را مستعد ابتلا به دیابت نوع۲ می کند.
دکتر استوار با اشاره به شیوع بالای دیابت در دنیا، تصریح کرد: دیابت پرهزینه ترین بیماری غیرواگیر در سراسر دنیا است. حدود ۴۶۰ میلیون نفر در سراسر دنیا به دیابت مبتلا هستند و بالغ بر ۴ میلیون و ۲۰۰ هزارنفر سالانه به علت دیابت و عوارض آن، جان خود را از دست می دهند. در کشور ما هم حدود ۱۱ درصد بزرگسالان ۲۵ سال به بالا به بیماری دیابت مبتلا هستند که تقریبا معادل ۵.۵ میلیون نفر در سراسر کشور است. متاسفانه علاوه بر شیوع بالای بیماری، روند شیوع هم روند افزایشی است و بنابراین، وزارت بهداشت در سند ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر متعهد شده این شیوع افزایشی را متوقف کند و برنامه های خود را به گونه ای تدوین کند که مبتلایان دیابت خدمت با کیفیت دریافت کنند.
نقش موثر پرستاران در زنجیره کنترل بیماران دیابتی
وی با اشاره به نقش پرستاران در زنجیره کنترل بیماران دیابتی، تصریح کرد: از این رو شعار امسال با توجه ویژه به نقش پرستاران انتخاب شده است که با همکاری پزشکان و بهورزان برای کنترل بیماری و آموزش به مردم تلاش می کنند.
رییس مرکز مدیریت بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت افزود: بیماران مبتلا به دیابت در زمان بحران کرونا با مشکلات زیادی مواجه هستند؛ از طرفی با توجه به محدودیت هایی که برای کم کردن انتقال بیماری کرونا در جامعه رخ می دهد، ارائه و دریافت خدمات مربوط به دیابت دچار اختلال شده است و مراکز درمانی بخشی از خدمت خود را به سمت ارائه خدمات مرتبط با کووید۱۹ بردند و درمانگاه های سرپایی هم بعضا خدماتشان کاهش یافته است. بنابراین، بیماران مبتلا به دیابت از این جهت برای دریافت خدمت دچار مشکل هستند. از طرف دیگر بیماران دیابتی در معرض ابتلا به انواع شدیدتر کرونا هستند و در صورت ابتلا به کرونا احتمال اینکه انواع شدیدتر بیماری را تجربه کنند، متاسفانه بالاتر است و احتمال فوت در مبتلایان دیابت که دیابت کنترل نشده دارند، بسیار بیشتر است. بنابراین قندخون بیماران مبتلا به دیابت باید کنترل شده باشد.
وی با تاکید بر اینکه انسولین جایگاه مهمی در میان بیماران مبتلا به دیابت وابسته به انسولین دارد، عنوان کرد: بنابراین لازم است به اندازه کافی در دسترس بیماران باشد، متاسفانه شرایط تحریم و بحران کووید۱۹ باعث شد در مقطعی با کمبود این داروی حیاتی روبرو شویم و هنوز هم تاحدودی این کمبود احساس می شود، اما همکاران ما در سازمان غذا و دارو تمام تلاش خود را برای این دارو انجام می دهند و امیدوارم همانطورکه کمبود تا حد زیادی برطرف شده است، بیماران دیابتی اطمینان داشته باشند، انسولین مورد نیازشان به میزان کافی دریافت خواهند.
دکتر استوار در خصوص احتمال بروز اختلالات جنسی به واسطه ابتلا به دیابت، تاکید کرد: یکی از انواع عوارضی که به دنبال دیابت کنترل نشده رخ می دهد، اختلالات در عملکرد جنسی به ویژه در آقایان است. اختلال در نعوظ و باروری ممکن است در بیماران مبتلا به دیابت رخ دهد. زخم پای دیابتی و در صورت عدم کنترل بیماری، قطع عضو یکی از جدی ترین عوارض دیابت کنترل نشده است که درصورتیکه درمان مناسب دریافت نشود، این امکان وجود دارد که زخم بزرگ و بزرگ تر شود و در نهایت منجر به قطع عضو شود. هر دو این عوارض به طور مستقیم به کیفیت درمان وابسته است. خوشبختانه ما در مورد دیابت وضعیت آگاهی از بیماری نسبت به آمار جهانی خیلی بهتر است. در حالی که در دنیا حدود ۵۰ درصد مبتلایان دیابت از بیماری خود آگاه هستند در کشور ما این عدد ۷۵ درصد است و با این وجود هنوز ۲۵ درصد مبتلایان دیابت از بیماری خود آگاه نیستند و احتمال بروز عوارض در آنها وجود دارد.
دیابت در زنان بیش از مردان
وی گفت: شیوع ابتلا به کرونا در سنین بالای ۶۵ سال حدود دو برابر سنین کمتر از ۶۵ سال است. البته در سالهای اخیر مسائلی مانند چاقی، اضافه وزن و تحرک ناکافی در افزایش شیوع دیابت در سنین پایین تر موثر بوده است. ضمن اینکه شیوع دیابت در زنان اندکی بیش از آقایان است به طوری که در ایران حدود ۱۰ درصد مردان و ۱۱.۵ درصد زنان به دیابت مبتلا هستند.
دکتر استوار افزود: در برنامه کنترل دیابت ایران، آموزش دانش آموزان درباره سبک زندگی، تغذیه مناسب و کنترل چاقی و اضافه وزن در دستور کار است، اما اپیدمی کرونا و غیر حضوری شدن مدارس تا حدی اجرای این برنامه را دچار وقفه کرده است.
وی ادامه داد: در نظام مراقبت های اولیه حدود دو میلیون بیمار دیابتی ثبت هستند و در قالب بسته خدمات بیماری های غیر واگیر خدمات تشخیص، مراقبت و درمان دیابت در شبکه های بهداشت ادغام شده و برای افراد ۳۰ سال و بالاتر که به مراکز بهداشتی مراجعه می کنند، این خدمات از جمله کنترل و اندازه گیری قند خون انجام می شود و خدمات درمانی لازم توسط پزشک به طور منظم ارائه می شود و خدمات پیشگیری و درمان دیابت در نظام شبکه بهداشتی ایران ادغام شده است.
دکتر استوار گفت: تغذیه نقش مهمی در کنترل و پیشگیری از دیابت به خصوص برای افراد پیش دیابتی دارد، این افراد باید مصرف کربوهیدرات ها را کم کنند، به جای گوشت قرمز بیشتر از گوشت سفید استفاده کنند و مصرف سبزی، میوه و غلات را بیشتر در برنامه غذایی خود داشته باشند و از روغن های سالم مثل روغن زیتون استفاده کنند.
رییس مرکز مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت عنوان کرد: کنترل مداوم قند خون نقش مهمی در پیشگیری از دیابت دارد و باید توجه داشت که متاسفانه به علت شیوع بیماری کووید۱۹، کاهش خدمات پزشکی و جراحی غیر کرونایی در مراکزدرمانی، بیماران دیابت در خطر بیشتری قرار دارند. متاسفانه بعد از کرونا حدود ۱۰ درصد خدمات کنترل فشار خون در مراکز بهداشتی کاهش یافته و در مراکز خصوصی این کاهش بیشتر است، بنابراین، توجه بیشتر به نیازهای بیماران دیابت بسیار مهم است. زیرا در صورت ابتلای این بیماران به کووید۱۹ خطرات بیشتری آنان را تهدید می کند.