به گزارش گروه بهداشت و درمان طبنا(خبرگزاری سلامت)، یکی از داروهای مهم برای افرادی که با این اختلال روبه‌رو هستند در کنار سایر داروها انسولین است که به صورت روزانه و تزریقی بیماران دیابتی برای کنترل قند خون خود به آن نیازمنداند، اما در یک ماه گذشته تهیه انسولین، بیماران دیابتی را با مشکلاتی مواجهه کرده است. در این گزارش به نگرانی‌های بیماران دیابتی در خصوص کمبود انسولین و مشکلات‌شان در تهیه این دارو پرداخته‌ایم. دیابت یک اختلال سوخت‌وسازی (متابولیک) در بدن است. دراین بیماری توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود یا بدن در برابر انسولین مقاوم می‌شود؛ بنابراین انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. دیابت شامل انواعی از جمله دیابت نوع1، 2 و دیابت بارداری می‌شود که در دیابت نوع1 بدن تولید انسولین (هورمون تنظیم قند خون) را متوقف می‌کند. در دیابت نوع2، بدن قادر به مصرف انسولین تولیده شده نیست. در نتیجه، هرچه کلسترول خوب پایین‌تر باشد، میزان چربی‌های مضر به نام‌تری‌گلیسیرید افزایش می‌یابد. مقاومت بدن به انسولین منجر به سخت‌شدن عروق باریک می‌شود که فشار خون را نیز افزایش می‌دهد. در نتیجه حدوداً70% از افراد مبتلا به دیابت نوع1 یا 2 فشار خون دارند؛ عاملی خطرناک برای سکته‌های قلبی، اختلالات تفکر و حافظه از این رو انسولین تنها دارویی است که می‌تواند از تخریب سلول‌های بتا پانکراس جلوگیری کند. نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون توسط سازوکارهای مختلف است. در دیابت سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت‌وساز کامل گلوکز کاهش می‌یابد از این رو میزان قند خون افزایش یافته که به آن «هیپرگلیسمی» می‌گویند و زمانی که این افزایش قند در دراز مدت در بدن وجود داشته باشد سبب تخریب رگ‌های بسیار ریزی در بدن می‌شود. به بیان ساده‌تر هنگامی که گلوکز یا قند وارد جریان خون می‌شود مقدار مناسبی انسولین توسط پانکراس (لوزالمعده) آزاد می‌شود که قند را کنترل می‌کند.
مشکلات بیماران دیابتی
بیماری دیابت در ایران به سرعت در حال پیشرفت است به شکلی که در حال حاضر 4.5میلیون ایرانی به دیابت مبتلا هستند؛ عواملی از جمله سبک زندگی نادرست، مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از جمله عوامل ابتلا به دیابت هستند و پیش‌بینی می‌شود تا سال1419 بیش از 9میلیون ایرانی مبتلا به دیابت باشند. در این میان تهیه داروهای مورد نیاز برای این بیماران از اهمیت زیادی برخوردار است در کنار سایر داروهایی که برای کاهش قندخون، فشارخون و چربی مورد نیاز بیماران دیابتی است، تزریق انسولین به صورت روزانه و تهیه آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است اما تعدادی از افراد دیابتی در تهیه این دارو دچار مشکل شده‌اند و نسبت به نبود این دارو در داروخانه‌های محل زندگی خود گلایه‌هایی را دارند. یکی از بیماران دیابتی درباره مشکلات به‌وجود آمده برای تهیه انسولین مورد نیاز خود می‌گوید: من حدود 10سال است که به دیابت مبتلا هستم و 8سال است که انسولین را به صورت روزانه 60واحد تزریق می‌کنم اما در یکی، دو ماه اخیر زمانی که به داروخانه‌های محل زندگی خود برای تهیه انسولین مراجعه کردم با نبود آن مواجهه شده‌ام و به سختی توانستم انسولین مورد نیاز این ماه خود را تهیه کنم. آقای فرهمند، بیمار دیگری است که 17سال است به دیابت مبتلا است او در خصوص مشکلات به‌وجود آمده اخیر درباره تهیه انسولین می‌گوید: حدوداً یک سال پیش بود که به داروخانه‌ای مراجعه کردم برای تهیه انسولین‌های خود که گفتند حتماً باید به سازمان بیمه مرکزی مراجعه کرده و در آنجا به‌عنوان یک بیمار دیابتی ثبت‌نام کنم که پس از انجام مراحل ثبت‌نام یک کد رهگیری به من داده شد اما با این کد رهگیری هر ماه باید به همان داروخانه قبل مراجعه کنم تا بتوانم انسولین‌های مورد نیاز خود را تهیه کنم. وی در ادامه افزود: در این یکی، دو ماه اخیر علی‌رغم مراجعه‌ام به همان داروخانه قبلی اما با کمبود انسولین روبه‌رو شده‌ام و پس از پرس‌و‌جوهای فراوان از داروخانه‌های سطح شهر توانستم انسولین مورد نیاز خود را تأمین کنم. این‌ها تنها بخش کوچکی از مشکلات بیماران دیابتی برای تهیه انسولین مورد نیازشان است اما آنچه که مهم است این است که چه عملکردی باعث ایجاد ذهنیت کمبود انسولین شده است و آیا بیماران دیابتی باید نسبت به کمبود انسولین مورد نیازشان نگران باشند؟
مدیریت در توزیع انسولین
دکتر کیانوش جهانپور، رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت در خصوص مشکلات بیماران دیابتی برای تهیه انسولین مورد نیازشان می‌گوید: انسولین از آن دسته داروهایی است که توزیع آن مشمول کنترل است. در سیاست جدیدی که برای تأمین داروهای مورد نیاز بیماران خاص از جمله دیابت اتخاذ شده است داروهایی مانند انسولین به صورت مدیریت شده در داروخانه ها توزیع می‌شود. رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت در ادامه بیان می‌کند: تفاوت فاحش قیمت انسولین در داروخانه‌های سطح شهر و همچنین میزان رشد تقاضا بیش از عرضه این دارو در بازار سبب قاچاق و بروز مشکلات دیگری می‌شود که با توزیع مدیریت شده این مشکلات تا حد بسیار زیادی رفع خواهد شد. وی با اشاره به اینکه ترس از کمبود انسولین نباید منجر به تهیه انسولین بیش از مصرف مورد نیاز باشد گفت: تهیه انسولین بیش از مصرف مورد نیاز باعث می‌شود افرادی که به این دارو نیاز اساسی دارند نتوانند آن را به راحتی خریداری کرده و مصرف کنند اما با توزیع مدیریت شده انسولین به دست افرادی می‌رسد که به این دارو نیاز دارند، در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند و به‌عنوان یک بیمار دیابتی شناخته شده هستند. جهانپور از کمبود انسولین در یک ماه گذشته خبر داد و افزود: در یک ماه گذشته به‌دلیل تأخیر در ورود محموله‌های دارویی با کمبود انسولین مواجهه بودیم اما در حال حاضر نه تنها کمبود نداریم بلکه نیاز انسولین مصرفی کشور به‌طور کامل تأمین شده است و از این بابت جای هیچ‌گونه نگرانی نیست و حتی در آینده وضعیت بهترین خواهیم داشت. جهانپور در آخر ادامه می‌دهد: ممکن است بیماران دیابتی برای تهیه انسولین با مشکلات و زحماتی روبه‌رو باشند اما در دراز مدت شرایط بهتری خواهیم داشت. در حال حاضر نیز تعداد داروخانه‌هایی که افراد دیابتی می‌توانند برای تهیه انسولین مورد نیاز خود به آن‌ها مراجعه کرده کم نیستند و افراد می‌توانند از طریق سامانه تلفنی190 از داروخانه‌های منتخب اطلاع داشته و برای تهیه انسولین به آن‌ها مراجعه کنند. در حال حاضر انسولین تنها دارویی است که می‌تواند میزان قند خون در افراد دیابتی را به شکل ویژه‌ای کنترل کرده و از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کند، اما در کنار این تغذیه مناسب و اصلاح سبک زندگی نیز تأثیر فراوانی در کنترل قند خون افراد دیابتی دارد. مصرف غذاهای سالمی مانند میوه، سبزی، نان سبوس‌دار مانند سنگک، غلات کامل، لبنیات کم چرب و گوشت بدون چربی که با روش‌هایی همچون بخارپز یا کباب پز تهیه شده باشند بسیار مناسب است؛ در کنار این‌ها مصرف فیبرها به‌دلیل هضم آسان بسیار اهمیت دارد. همچنین افراد دیابتی باید وعده‌های غذایی بیشتر با حجم کمتری از مواد غذایی داشته باشند و البته از مصرف غذاهای پرچرب و یا سرخ شده خودداری کنند. در حال حاضر انسولین تنها دارویی است که می‌تواند میزان قند خون در افراد دیابتی را به شکل ویژه‌ای کنترل کرده و از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کند، اما در کنار این تغذیه مناسب و اصلاح سبک زندگی نیز تأثیر فراوانی در کنترل قند خون افراد دیابتی دارد. مصرف غذاهای سالمی مانند میوه، سبزی، نان سبوس‌دار مانند سنگک، غلات کامل، لبنیات کم چرب و گوشت بدون چربی که با روش‌هایی همچون بخارپز و یا کباب پز تهیه شده باشند بسیار مناسب است؛ در کنار این‌ها مصرف فیبرها به‌دلیل هضم آسان بسیار اهمیت دارد. همچنین افراد دیابتی باید وعده‌های غذایی بیشتر با حجم کمتری از مواد غذایی داشته باشند و البته از مصرف غذاهای پرچرب یا سرخ شده خودداری کنند. خبرنگار: فاطمه میرزاجعفری