استان گیلان، با وجود منابع طبیعی و پتانسیل‌های اقتصادی غنی، در سال‌های اخیر با چالش‌های اقتصادی جدی مواجه بوده است. برخلاف تصور عموم، فقر در این استان به شکلی نگران‌کننده در حال افزایش است. بر اساس گزارش‌های رسیده، وضعیت اقتصادی بخش قابل توجهی از جمعیت گیلان به مراتب از بسیاری استان‌های دیگر بدتر است.

به گزارش خبرگزاری سلامت (طبنا) گیلان: به نقل از گیل خبر،آمارهای غیررسمی نشان می‌دهند که نزدیک به ۱۵ درصد از خانواده‌های گیلانی نیازمند حمایت کمیته امداد هستند. بر اساس این آمار، ۲۱۹ هزار نفر تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند، در حالی که این رقم در سال ۱۳۹۸ حدود ۱۶۱ هزار نفر بوده است. این بدان معناست که با وجود عدم افزایش جمعیت استان، تعداد افراد تحت پوشش کمیته امداد طی ۵ سال اخیر، ۳۶ درصد افزایش یافته است. افزایش ۵۸ هزار نفری تعداد مددجویان در این مدت، به وضوح خبر از رو به وخامت گذاشتن وضعیت اقتصادی در استان گیلان می‌دهد.

بنا بر آمار غیررسمی، گیلان از نظر نسبت تعداد مددجویان به جمعیت استان، بعد از استان‌های سیستان و بلوچستان، فارس و خراسان رضوی، رتبه چهارم را در سطح کشور دارد. این آمار به خوبی نشان می‌دهد که فقر در گیلان به مراتب بیشتر از آن چیزی است که شاید در نگاه اول به نظر برسد.

یکی از جنبه‌های قابل توجه در این وضعیت، تعداد بالای خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد است. حدوداً ۱۲۹ هزار خانوار گیلانی، نیازمند حمایت این نهاد هستند. از این تعداد، ۵۱ درصد توسط زنان سرپرستی می‌شوند. این موضوع نشان‌دهنده‌ی آسیب‌پذیری بالای زنان سرپرست خانوار در برابر مشکلات اقتصادی است.

از سوی دیگر، ۶۴ درصد از افراد تحت پوشش کمیته امداد در مناطق روستایی ساکن هستند. این مسئله، بر پیچیدگی مشکلات اقتصادی در این مناطق و نیاز به توجه ویژه به زیرساخت‌های روستایی تأکید می‌کند.

با وجود تلاش‌های صورت‌گرفته، تنها ۲ درصد از خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد در سال جاری قادر به خروج از این پوشش خواهند بود. این آمار نشان‌دهنده‌ی محدودیت شدید در بهبود شرایط اقتصادی خانواده‌ها و ادامه‌ی وضعیت نگران‌کننده‌ی فقر در گیلان است.

یکی از دلایل افزایش فقر در گیلان، ضعف در مدیریت منابع استان است. با وجود پتانسیل‌های طبیعی و کشاورزی، عدم بهره‌برداری صحیح از ظرفیت‌های اقتصادی و نرخ بالای بیکاری، باعث شده که گیلان نتواند به رشد اقتصادی پایدار دست یابد. در طی سالیان اخیر، بسیاری از واحدهای صنعتی و تولیدی استان به دلیل عدم حمایت و ضعف در سیاست‌گذاری، تعطیل یا کاهش فعالیت داشته‌اند، و این امر موجب شده که فرصت‌های شغلی در این منطقه به شدت کاهش یابد.

استان گیلان که در گذشته به لطف وجود کارخانجات متعدد ایجاد اشتغال و درآمد سرشاری از بخش صنعتی داشت، در حال حاضر با مشکلات جدی در این زمینه روبرو است. درآمدهایی که در گذشته از طریق کارخانه‌های بزرگ مانند الکتریک ایران رشت، صنایع پوشش، ایران پوپلین، چوب و کاغذ ایران (چوکا) و... به استان می‌رسید، به دلیل مدیریت ناکارآمد و سیاست‌گذاری‌های نادرست، از بین رفته است. این کارخانه‌ها که روزگاری بخش زیادی از اشتغال و درآمد استان را تأمین می‌کردند، اکنون دیگر قادر به رقابت در بازار ملی نیستند و این امر به کاهش درآمدهای صنعتی و در نتیجه افزایش فقر در استان دامن زده است. گیلان به دلیل عدم توسعه و صنعتی شدن مناسب، نتوانسته جایگزینی برای این منابع درآمدی از دست رفته بیابد و به همین دلیل وضعیت اقتصادی آن در حال حاضر در مسیر نزولی قرار دارد.

یکی دیگر از مشکلات عمده استان، تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی است. کشاورزان به دلیل کاهش قیمت برنج و سایر محصولات، دیگر نمی‌توانند از کشاورزی به‌عنوان یک منبع درآمد پایدار استفاده کنند. در نتیجه، زمین‌های کشاورزی به تدریج به ویلاهای مسکونی و زمین‌های تفریحی تبدیل می‌شوند، که این امر منجر به کاهش سطح تولیدات کشاورزی و افت درآمدهای محلی شده و آمار بالای خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد در مناطق روستایی گیلان، گواه این موضوع است.

به علاوه، کاهش فعالیت‌های تولیدی و از دست دادن شغل‌های مرتبط با بخش کشاورزی، به دامن زدن به فقر در مناطق روستایی گیلان کمک کرده است. در نهایت، این تغییرات باعث شده‌اند که استان گیلان در وضعیت اقتصادی دشوارتری قرار گیرد. به نحوی که با تغییر کاربری اراضی کشاورزی و فروش این زمین‌ها به افراد غیر بومی، زمین‌داران دیروز به ماشین‌داران امروز تبدیل شده‌اند و شاید به سرایداران فردا بدل شوند.

هرچند نمی‌توان از خدمات خیریه‌ها و نهادهای عام‌المنفعه عمومی مانند کمیته امداد در حمایت از مستضعفان چشم‌پوشی کرد، اما وضعیت کنونی فقر در گیلان نیازمند توجه فوری و برنامه‌ریزی دقیق‌تر مسئولان است. بدون تغییرات بنیادین در سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی، انتظار بهبود در شرایط زندگی مردم این استان دور از دسترس به نظر می‌رسد.