اسهال یک مشکل رایج است. ممکن است ۱ یا ۲ روز طول بکشد و خود به خود از بین برود. اگر اسهال بیش از ۲ روز طول بکشد، کودک ممکن است مشکل جدی تری داشته باشد.اگر کودک شما حداقل سه بار در روز مدفوع شل یا مایع دارد، احتمالاً اسهال است.
اسهال معمولاً به دو شکل زیر می باشد:
اسهال حاد یا کوتاه مدت: اسهالی که ۱ یا ۲ روز طول می کشد و از بین می رود. اسهال حاد ممکن است ناشی از غذا یا آبی باشد که توسط باکتری آلوده شده است. یا ممکن است در صورتی که کودک در اثر یک ویروس بیمار شود، به اسهال حاد دچار شود.
اسهال مزمن یا طولانی مدت: اسهالی که چند هفته طول می کشد و خود به خود درمان نمی شود. اسهال مزمن ممکن است ناشی از مشکلات سلامتی دیگری مانند سندرم روده تحریک پذیر باشد. همچنین می تواند ناشی از یک بیماری روده ای مانند کولیت اولسراتیو، بیماری کرون یا بیماری سلیاک باشد. ژیاردیا یا انگل روده ای نیز می تواند باعث اسهال مزمن شود.
درمان سریع اسهال کودکان در خانه
نگرانی اصلی در مورد اسهال در کودکان کم آبی بدن است، بنابراین درمان اسهال در کودکان بر آبرسانی مجدد متمرکز است. برای درمان سریع اسهال کودکان در خانه می توانید این راهکارها را امتحان کنید:
۱- محلول آبرسانی خوراکی (ORS)
با اسهال، بدن املاح و الکترولیت ها را از دست می دهد. به کودک خود کمک کنید هیدراته بماند. محلول آبرسان ORS حاوی تعادل مناسب الکترولیت ها و مایعات است. می توانید ORS را به صورت مایع و پودر از داروخانه ها خریداری کنید.
۲- مایعات
اگر کودک استفراغ هم می کند، به طور مکرر و کم کم به او مایعات بدهید. از نوشیدنی‌های ورزشی، نوشابه و آبمیوه‌هایی که سدیم کمی دارند، خودداری کنید.
۳- غذا
هنگامی که کودک هیدراته شد، می توانید کم کم غذاهایی مانند برنج، غلات، ماکارونی، پوره سیب زمینی، هویج پخته و موز را که به راحتی هضم می شوند به او بدهید.
۴- ماست
برخی از ماست ها حاوی پروبیوتیک هستند که می توانند به پیشگیری یا درمان اسهال کمک کنند.
۵- پتاسیم
غذاهای سرشار از پکتین (فیبر محلول در آب) مانند سس سیب، موز و ماست به کاهش اسهال کمک می کند. از غذاهایی که پتاسیم زیادی دارند مانند سیب زمینی و موز استفاده کنید.
۶- داروی اسهال در کودکان
- به طور کلی، آنتی بیوتیک برای درمان اسهال عفونی در کودکان استفاده نمی شود.
- همیشه قبل از دادن داروهای اسهال بدون نسخه به کودک با پزشک مشورت کنید.
- برای برخی از انواع اسهال عفونی، پروبیوتیک ممکن است مفید باشد. می توانید پروبیوتیک را بدون نسخه خریداری کنید. حتما نسخه ای را بخرید که «برای کودکان» است. اگر کودک زیر ۳ سال است، قبل از استفاده از پروبیوتیک با پزشک مشورت کنید.
بدون مشورت با پزشک هیچ نوع دارویی را به کودکان زیر ۳ سال ندهید.
۷- یادداشت کردن تغییرات اجابت مزاج کودک
اگر اسهال کودک ادامه داشت، یک دفترچه یادداشت غذایی داشته باشید. برای برخی کودکان، برخی غذاها ممکن است باعث اسهال شود. به عنوان مثال، کودکان مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر متوجه میشوند که با خوردن غذاهای پرچرب، پر قند یا تند اسهال می شوند. برای برخی از کودکان، گلوتن یا لبنیات ممکن است باعث اسهال شود. اگر احساس می کنید غذای خاصی برای کودک مشکل ایجاد می کند، آن را یادداشت کرده و با پزشک در میان بگذارید.
علت اسهال در کودکان چیست؟
اسهال در کودکان ممکن است به دلایل زیادی ایجاد شود، از جمله:
- عفونت باکتریایی
- عفونت ویروسی
- آلرژی غذایی
- انگل هایی که از طریق غذا یا آب وارد بدن می شوند
- واکنش به داروها
- بیماری روده ای، مانند بیماری التهابی روده
- اختلال عملکردی روده، مانند سندرم روده تحریک پذیر
- جراحی روی معده یا کیسه صفرا
اسهال شدید می تواند به معنای ابتلای کودک به بیماری جدی باشد. اگر علائم از بین نرفت یا کودک را از انجام فعالیت های روزانه باز می دارد، باید به پزشک مراجعه کنید.
علائم اسهال در کودکان چیست؟
علائم در هر کودک متفاوت است. اما علائم شایع اسهال در کودکان شامل موارد زیر می باشد:
- گرفتگی
- درد شکم (شکم)
- تورم (نفخ)
- ناراحتی معده (تهوع)
- نیاز فوری به استفاده از توالت
- تب
- مدفوع خونی
- از دست دادن مایعات بدن (کم آبی)
- بی اختیاری
اسهال شدید، مداوم یا خونی ممکن است نشانه یک بیماری جدی تر باشد.
اسهال در کودک چگونه تشخیص داده می شود؟
ابتدا پزشک در مورد علائم و سابقه سلامتی کودک می‌پرسد و او را معاینه فیزیکی می کند. آزمایش هایی برای بررسی نمونه خون و ادرار نیز ممکن است انجام شود.
سایر آزمایشاتی که ممکن است انجام شود:
- آزمایش نمونه مدفوع
- آزمایش خون: برای رد برخی بیماری ها
- ممکن است آزمایشاتی برای بررسی عدم تحمل غذایی یا آلرژی انجام شود.
- سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی
اسهال در کودکان چگونه درمان می شود؟
درمان اسهال کودک به علائم، علت و شدت اسهال، سن و سلامت عمومی کودک بستگی دارد. از دست دادن آب بدن نگرانی اصلی اسهال کودک است. در بیشتر موارد، درمان شامل جایگزینی مایعات از دست رفته است. زمانی ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود که عفونت باکتریایی علت آن باشد.
کودکان برای جایگزینی مایعات از دست رفته بدن، باید مایعات زیادی بنوشند. اگر کودک در اثر اسهال دچار کم آبی شده است:
- به او نوشیدنی هایی به نام محلول های الکترولیت دهید.
- آب میوه یا نوشابه ندهید. ممکن است اسهال را بدتر کنند.
برای نوزادان و کودکانی که با شیر مادر تغذیه میشوند، شیر مادر همچنان یک گزینه عالی برای تغذیه در زمان اسهال است. Dr. Lazar می گوید:
"Breast milk is easily absorbed and has more nutrients than electrolyte solutions”
«شیر مادر به راحتی جذب می شود و مواد مغذی بیشتری نسبت به محلول های الکترولیت دارد.»
عوارض اسهال در کودک چیست؟
بزرگترین عارضه اسهال کم آبی بدن است. این احتمال در مورد کودکان خردسال و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر است. کم آبی بدن می تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد. کم آبی خفیف از دست دادن مایعات است. کم آبی متوسط یا شدید به قلب و ریه ها فشار وارد می کند. در بدترین موارد، می تواند منجر به شوک شود که تهدید کننده زندگی است.
راه های پیشگیری از اسهال در کودک
شستن صحیح دست ها و ضدعفونی‌کننده‌های مبتنی بر الکل
واکسن روتاویروس می تواند از اسهال و استفراغ ناشی از روتاویروس ها جلوگیری کند. به نقل از سایت www.hopkinsmedicine.org:
Rotavirus is a viral infection of the digestive tract. It can cause dehydration
روتاویروس یک عفونت ویروسی دستگاه گوارش است که می تواند باعث کم آبی بدن شود.
هنگام سفر، مطمئن شوید که هر چیزی که کودک می خورد و می آشامد بی خطر است و این نکات ایمنی را در سفر رعایت کنید:
- عدم نوشیدن آب لوله کشی
- ننوشیدن شیر غیر پاستوریزه
- میوه و سبزیجات خام نخورید
- نخوردن گوشت یا ماهی خام یا نیم پز
- نخوردن غذای فروشندگان خیابانی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر سن کودک زیر ۶ ماه است یا هر یک از علائم زیر را دارد، باید به پزشک مراجعه کنید:
- درد شکم
- خون در مدفوع
- استفراغ مکرر
- نمی خواهد مایعات بنوشد
- تب شدید
- دهان خشک و چسبناک
- کاهش وزن
- کاهش دفعات ادرار کودک (کمتر از ۶ پوشک در روز خیس می شود)
- تشنگی شدید
- گریه بدون اشک
- لکه نرم فرورفته (فونتانل) روی سر نوزاد