به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری سلامت(طبنا)کشورهایی که سهم بزرگی از ذخایر گازی دنیا را دارند، به‌طور معمول به همان میزان نیز از بازار تجارت انرژی دنیا سهم دارند. روسیه تا قبل از جنگ با اوکراین، حدود ۱۸ درصد از ذخایر گاز دنیا و حدود ۱۸ درصد هم از تجارت گاز دنیا را داشت، قطر هم حدود ۱۳ درصد ذخایر گاز دنیا را دارد و تقریباً ۱۲ تا ۱۳ درصد از تجارت گاز دنیا را انجام می‌دهد، اما ایران با وجود در اختیار داشتن ۱۷ درصد ذخایر گاز دنیا، فقط ۵.۱ درصد تجارت گاز دنیا را انجام می‌دهد.
حبیب‌الله ظفریان، مدیر گروه انرژی مرکز پژوهش‌های مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما اظهار کرد: ایران سالانه ۱۸ میلیارد متر مکعب گاز به عراق و ترکیه صادر می‌کند. این میزان صادرات، در مقایسه با کل مصرف گاز کشور که ۲۵۰ میلیارد متر مکعب در سال است، عدد بسیار کوچکی محسوب می‌شود.
وی افزود: کشورهایی که سهم بزرگی از ذخایر گازی دنیا دارند، به‌طور معمول به همان میزان نیز از بازار تجارت انرژی دنیا سهم دارند، روسیه تا پیش از جنگ با اوکراین، حدود ۱۸ درصد از ذخایر گاز دنیا و حدود ۱۸ درصد هم از تجارت گاز دنیا را داشت، قطر هم حدود ۱۳ درصد ذخایر گاز دنیا را دارد و به‌طور تقریبی ۱۲ تا ۱۳ درصد از تجارت گاز دنیا را انجام می‌دهد.
کارشناس انرژی گفت: برخی می‌گویند که ایران با این همه ذخایر گازی چرا باید گاز وارد کند؟ پاسخ این است که تجارت گاز یک فعالیت متعارف در کشورهای مختلف دنیاست. به طور مثال، آمریکا بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز و یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان گاز است. این کشور از یک سمت ۷۵ میلیارد متر مکعب در سال از کانادا گاز وارد و از سمت دیگر، ۲۵ میلیارد متر مکعب گاز به کانادا صادر می‌کند. آمریکا از ترینیداد و توباگو به صورت ال‌ان‌جی گاز وارد و از سوی دیگر، سالانه حدود ۹۵ میلیارد متر مکعب گاز را به همین شکل به اروپا صادر می‌کند.
وی اضافه کرد: در بین کشورهای مختلف دنیا، ایران است که نسبت به حجم ذخایر خود، تجارت گاز کمی انجام می‌دهد. حدود ۱۷ درصد از ذخایر گازی دنیا در ایران است، اما سهم ما از تجارت گاز دنیا حدود ۵.۱ درصد است، در حالی که طبق برنامه‌ریزی انجام شده در دهه ۸۰ قرار بود تا پایان افق ۱۴۰۴ به سهم ۸ تا ۱۰ درصدی در تجارت گاز دنیا برسیم.
الزامات تحقق اهداف برنامه هفتم در تجارت انرژی
ظفریان ادامه داد: اکنون هدف‌گذاری جدیدی برای تجارت گاز انجام شده است، طبق برنامه هفتم باید به ۲۰ میلیارد متر مکعب در سال واردات گاز و به ۴۰ میلیارد متر مکعب در سال صادرات گاز برسیم. این هدف‌گذاری دست پایین انجام شده است تا دولت بتواند آن را اجرا کند، اکنون میزان واردات گاز سالانه صفر و میزان صادرات گاز سالانه نیز نزدیک به ۲۰ میلیارد متر مکعب است.
وی همچنین گفت: در مورد برق هم باید در طول برنامه هفتم، به سالانه ۲۰ میلیارد کیلووات ساعت تبادل برسیم که اکنون این رقم حدود پنج میلیارد کیلووات ساعت در سال است. در مورد فراورده‌های نفتی هم باید به حدود ۲۵۰ هزار بشکه معادل نفت‌خام در طول روز برسیم.
مدیر گروه انرژی مرکز پژوهش‌های مجلس تأکید کرد: دستیابی به این اهداف مشخص شده در طول برنامه هفتم، چند الزام دارد، نخست اینکه باید مسئله تجارت انرژی در اولویت برنامه‌های کشور قرار گیرد، قراردادهایی هم که تاکنون اجرا شده، همگی در سطح ریاست‌جمهوری پیگیری و امضا شده و تشکیل ستاد راهبری تجارت منطقه‌ای انرژی هم برای کمک به پیشبرد این هدف در برنامه هفتم بر دولت تکلیف شده است.
وی افزود: الزام دوم، بحث انعطاف داشتن در قراردادهاست، گاز بازار منطقه‌ای دارد و قیمت‌های آن هم به صورت منطقه‌ای تعیین می‌شود، ادبیات قیمت جهانی گاز به‌طور کامل اشتباه است، در حالی که ادبیات قیمت جهانی نفت وجود دارد، زیرا بازارهای آن‌ها متفاوت است. قیمت گاز به‌صورت عمده پیرو شرایط مذاکرات بین طرفین تعیین می‌شود، یعنی باید به کشورهای مختلف، با قیمت‌های مختلفی گاز را بفروشیم