داستان دادرس با داستان چهارشنبه سیاه شین‌آباد گره خورده است. چهارشنبه‌ای که در آن به دلیل نقص تجهیزات گرمایشی ٢٩ دانش‌آموز دچار جراحت شدید سوختگی شدند. ارزیابی انجام شده در حادثه شین‌آباد از میزان پایین آگاهی امدادی در مدارس کشور، چه در میان دانش‌آموزان و چه در میان مربیان خبر می‌داد. طرح دادرس هم به همین دلیل بعد از حادثه شین‌آباد با آموزش مهارت امدادی شامل مخاطرات طبیعی، ایمنی،ارزیابی وکنترل علائم حیاتی، احیاء قلبی و ریوی (CPR)، آسیب¬های بافت نرم، آسیب¬های اسکلتی و مفصلی، انتقال و حمل مصدوم، اطفاء حریق و سوختگی و اسکان اضطراری اجرایی شد.
«دادرس» خواهرم را نجات داد
علی، پسر خوزستانی است که در طرح دادرس مشارکت داشته است. او به کاربردی بودن مهارت های طرح دادرس اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «یکی از دوستان در طرح دادرس با همین مهارت جان خواهر خود را نجات داده است.» «دادرس ناجی» سوژه جالبی به نظر می‌رسد؛ از علی خواهش می‌کنم تا ما را با دوست خود بیشتر آشنا کند. علی درست می‌گفت. جواد شیخی، دادرس شهر اصفهان، ناجی خواهر سه‌ساله خود، سارینا در سال های گذشته بوده است. این دادرس اصفهانی ماجرا را این طور شرح داده است: «سارینا خواهر سه‌ساله من، سر یک خودکار را قورت داد. در آن لحظه من و مادر در خانه بودیم. مادر به شدت هول شده بود، اما من طبق آموزش‌هایی که در طرح دادرس دیده بودم، سر سارینا را پایین آوردم و به بین دو کتف او فشار وارد کردم. سر خودکار هم از دهان سارینا بیرون آمد.»
اینجا هیچ‌کس تنها قدم نمی‌زند
چگونه یک تیم عظیم امدادی تشکیل شد! اینجا هیچ‌کس تنها قدم نمی‌زند. در طرح دادرس رقابت همه به صورت گروهی است و میزان همکاری در اردوها بسیار بالاست. خبرنگار خبرگزاری سلامت با اشاره به تجربه میدانی خود از این رویداد نوشته است: «همه مسابقات طرح دادرس که به عنوان آماده (المپیاد مهارت¬های امدادی دادرسان هلال احمر) از آن یاد می شود؛ تیمی است. این هم دلایلی دارد که یکی از آنها ایمنی دانش‌آموز است. این موضوع باعث می‌شود که همیشه دانش‌آموز در کنار مربیان و سرپرست تیم خود باشد.»
در جوامع امروزی، افراد پس از خانواده مهارت‌ها و آموزش‌های لازم برای زندگی اجتماعی را در مدرسه می‌آموزند. در مدرسه است که نگاه‌مان به جهان اطراف و برخورد با دیگران شکل می‌گیرد و می‌آموزیم چگونه در یک گروه موثر باشیم. پرورش روحیه تعهد و مسئولیت‌پذیری از نتایج همین گروه‌های دانش‌آموزی است. اردوها و المپیادهای ورزشی ویژه دانش‌آموزی یکی از فعالیت‌هایی است که سازمان‌ها و مدرسه‌ها برگزار می‌کنند، در این اردوها گروه‌محوری و زندگی اجتماعی ترویج می‌شود و اردوهای دانش‌آموزی جمعیت هلال احمر از جنس همین اردوهاست. اردوهایی که پرورش‌دهنده روحیه نوع‌دوستی، روحیه هم‌بستگی، ایثار و شرکت در فعالیت اجتماعی و بسیاری از خصلت‌های نیکوی دیگر است. طرح دادرس یا همان (دانش‌آموز آماده در روزهای سخت) هم یکی از مهمترین برنامه‌های دنبال‌شده در جمعیت هلال احمر است که در راستای اهمیت این موضوع امسال سیزدهمین دوره از آن در کشور برگزار می‌شود.
دادرس مخفف ترکیب چندکلمه‌ای «دانش‌آموز آماده در روزهای سخت» است، بگذارید این طرح را با ذکر آمار بررسی کنیم. هر سال در طرح دادرس تقریبا ۴٠٠هزار دانش‌آموز در ٨هزار مدرسه آموزش لازم را می‌بینند، این یعنی ایجاد یک گردان برای یک ارتش امدادی. حالا با توجه به این آمارها می‌توان گفت پس از دوازده سال آموزش دانش‌آموزان در طرح دادرس، کشور دارای یک ارتش امدادی میلیونی است؛ کافی است عدد ۴٠٠هزار را ضرب در عدد 12 کنید تا مجموع دانش‌آموزان آموزش‌دیده در طول این دوازده سال به دست آید. به عبارت بهتر طرح دادرس یعنی تشکیل یک ارتش بشردوست، یک ارتش امدادی برای برقراری صلح پایدار و تسکین آلام بشری.
طرحی با قدمت ٧٠ساله!
اگرچه امسال سیزدهمین دوره طرح دادرس در حال برگزاری است، اما این طرح با تشکیل کانون‌های دانش‌آموزی از ٧٠سال پیش در جمعیت هلال‌احمر آغاز شده است. با اجرای طرح دادرس در مدارس طی دوازده سال گذشته، میلیون‌ها دانش‌آموز آموزش‌های پایه برای آمادگی و پیشگیری از مخاطرات را فراگرفتند.
آموزش‌های امدادی و پایه برای تعامل، گفت‌وگو و پیشگیری از مخاطرات را بدهند، همچنین از ظرفیت‌های مدارس آموزش‌وپرورش در مواقع خطر برای کمک به مردم بهره گرفته شود. این کانون به منظور جذب و آماده‌سازی دانش‌آموزان علاقه‌مند به انجام داوطلبانه خدمات امدادی و عام‌المنفعه براساس توافق‌نامه منعقدشده جمعیت هلال احمر و وزارت آموزش‌وپرورش در مدارس تحت پوشش (براساس سهمیه موردتوافق) ایجاد می‌شود. چگونه یک تیم بزرگ امدادی تشکیل شد؟!
سرپرست معاونت پیش دبستانی و دانش آموزی سازمان جوانان جمعیت هلال احمر در توضیح اجرای طرح دادرس در سال جاری گفته است؛ طرح دادرس در قالب ۹ هزار دوره در هشت هزار کانون دانش آموزی سازمان جوانان جمعیت هلال احمرسراسر کشوربرگزار خواهد شد. وحید ایمانی معتقد است که قرار گرفتن ۹۰ درصد مساحت کشور روی گسل زلزله، قرار گرفتن ۶۰۰ هزار شهر در خطر سیلاب، ضرورت افزایش آمادگی در برابر حوادث را دو چندان کرده است. وی با بیان اینکه تربیت دانش آموزانی آماده برای روزهای سخت در برابر حوادث از مهمترین اهداف طرح دادرس است،می‌گوید: این طرح با همکاری آموزش و پرورش و جمعیت هلال احمر برگزار می‌شود. ایمانی گفت در این طرح به دنبال آن هستیم تا دانش آموزان علاوه بر کسب مهارت خود امدادی و دگر امدادی با تمرین کارگروهی برای زندگی اجتماعی آماده شوند و حس مسئولیت پذیری در آنان تقویت شود. دانش آموزان برای کسب آمادگی بیشتر و قرار گرفتن در فضایی پر نشاط وارد مسابقات آماده می شوند. آنان پس از پایان آموزش های تئوری و عملی در مرحله شهرستانی، استانی، منطقه‌ای و کشوری با هم رقابت می‌کنند.
بگذارید دوباره تکرار کنم؛ داستان طرح دادرس با داستان چهارشنبه سیاه شین‌آباد گره خورده است. چهارشنبه‌ای که در آن به دلیل نقص تجهیزات گرمایشی ٢٩ دانش‌آموز دچار جراحت شدید سوختگی شدند. درست پانزدهم آذرماه ١٣٩١ بود که مدرسه دخترانه انقلاب اسلامی شین‌آباد در شهرستان پیرانشهر به دلیل استفاده از بخاری نفتی غیراستاندارد، دچار حادثه آتش‌سوزی شد و آتش به جان دانش‌آموزان این مدرسه کوچک انداخت.