لاغری و کاهش وزن، همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های افراد در زمینه سلامتی و زیبایی بوده است. اما همان‌طور که بسیاری از افراد به دنبال کاهش وزن هستند، دسته‌ای دیگر با مشکل لاغری بیش از حد روبرو هستند. این افراد اغلب با کمبود وزن بیمارگونه مواجه‌اند و تلاش‌های مداومشان برای افزایش وزن بی‌نتیجه مانده است. یکی از دلایل اصلی این وضعیت، لاغری ژنتیکی است. در این مقاله به بررسی این موضوع پرداخته و بررسی می‌کنیم که آیا لاغری ژنتیکی قابل درمان است یا خیر.

لاغری ژنتیکی چیست؟

لاغری ژنتیکی به وضعیتی گفته می‌شود که فرد به دلیل عوامل ژنتیکی و وراثتی، وزن کمتری نسبت به میانگین طبیعی برای قد و سن خود دارد. در این حالت، فرد حتی با مصرف کالری بیشتر و رعایت رژیم‌های غذایی خاص نمی‌تواند به راحتی وزن خود را افزایش دهد. این وضعیت به‌ویژه در خانواده‌هایی که افراد لاغر در آنها بیشتر دیده می‌شوند، شایع‌تر است.

لاغری ژنتیکی می‌تواند به دو شکل زیر بروز کند:

1. لاغری ارثی: در این حالت، افراد به دلیل ژنتیک و وراثت از خانواده‌های خود، ساختار بدنی لاغری دارند و متابولیسم بدن آنها به گونه‌ای است که به راحتی چربی و عضلات نمی‌سازند.
2. لاغری ناشی از اختلالات ژنتیکی: در برخی موارد، افراد ممکن است به دلیل اختلالات ژنتیکی خاصی دچار مشکلات در ذخیره انرژی و افزایش وزن شوند. این اختلالات می‌تواند به دلیل عملکرد نامناسب هورمون‌ها، آنزیم‌ها و یا سیستم گوارشی باشد.

علل لاغری ژنتیکی

لاغری ژنتیکی، همان‌طور که از نامش پیداست، ریشه در ژن‌ها و وراثت دارد. در این حالت، بدن فرد به طور طبیعی تمایل به حفظ وزن کم دارد و فرآیندهای متابولیکی و هورمونی او به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که حتی با افزایش مصرف غذا و کالری، افزایش وزن چندانی مشاهده نمی‌شود. عوامل زیر می‌توانند نقش مهمی در بروز لاغری ژنتیکی داشته باشند:

1. متابولیسم سریع: یکی از مهم‌ترین دلایل لاغری ژنتیکی، سرعت بالای متابولیسم است. در این وضعیت، بدن فرد کالری بیشتری می‌سوزاند و توانایی ذخیره چربی کمتری دارد.
2. توزیع نامناسب چربی در بدن: برخی از افراد به دلیل ژنتیک، چربی‌های بدنشان به طور مساوی توزیع نمی‌شود و به جای ذخیره در نواحی مناسب مانند شکم و پهلو، به سرعت تجزیه می‌شود.
3. هورمون‌ها: ناهماهنگی هورمونی نیز می‌تواند به لاغری ژنتیکی منجر شود. برای مثال، کمبود هورمون‌های مؤثر در ذخیره چربی مانند هورمون انسولین می‌تواند باعث عدم افزایش وزن شود.
4. ژن‌های مربوط به ذخیره‌سازی چربی: برخی از افراد ژن‌هایی دارند که عملکرد سلول‌های چربی را محدود می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود که چربی‌ها به خوبی در بدن ذخیره نشوند و فرد لاغر باقی بماند.

چرا با محاسبهbmi نمی‌توان لاغری ژنتیکی را تشخیص داد؟

محاسبه شاخص توده بدنی صرفا یک عدد که ارتباط وزن و قد است را نشان می‌دهد و هیچ اطلاعاتی در مورد علت کمبود وزن (مانند وراثت یا عوامل ژنتیکی) ارائه نمی‌دهد. افراد با لاغری ژنتیکی ممکن است BMI پایین‌تری داشته باشند، اما این لاغری می‌تواند به دلایل مختلفی مانند:

• متابولیسم سریع
• سطح پایین توده عضلانی
• شرایط پزشکی خاص
• ژنتیک خانوادگی

تشخیص اینکه آیا لاغری ناشی از ژنتیک است یا عوامل دیگر، نیاز به ارزیابی‌های بیشتر از جمله معاینه‌های پزشکی، بررسی‌های ژنتیکی و بررسی سوابق خانوادگی دارد.

بنابراین، BMI تنها یک نقطه شروع برای ارزیابی وضعیت وزنی است و نمی‌تواند مشخص کند که آیا لاغری شما ژنتیکی است یا به دلایل دیگر رخ داده است. برای تشخیص دقیق‌تر باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

علائم و مشکلات ناشی از لاغری ژنتیکی

لاغری ژنتیکی می‌تواند با مشکلات و علائم مختلفی همراه باشد که علاوه بر مشکلات فیزیکی، به دلیل تأثیرات روانی نیز زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برخی از این مشکلات شامل موارد زیر است:

1. کاهش انرژی و خستگی مداوم: افراد با لاغری ژنتیکی ممکن است به دلیل کمبود وزن و عدم ذخیره کافی انرژی در بدن، خستگی مداوم و کاهش انرژی را تجربه کنند.
2. ضعف سیستم ایمنی: کاهش وزن بیش از حد می‌تواند به ضعف سیستم ایمنی بدن منجر شود و افراد را در معرض بیماری‌های مختلف قرار دهد.
3. مشکلات گوارشی: به دلیل عدم ذخیره مناسب چربی و کمبود مواد مغذی، مشکلات گوارشی نیز ممکن است در افراد مبتلا به لاغری ژنتیکی مشاهده شود.
4. اختلالات روانی: بسیاری از افراد با لاغری ژنتیکی به دلیل ظاهر بدنی و فشارهای اجتماعی، ممکن است دچار اضطراب، استرس و حتی افسردگی شوند.

آیا لاغری ژنتیکی قابل درمان است؟

سؤال اصلی این است که آیا لاغری ژنتیکی قابل درمان است؟ پاسخ به این سؤال ممکن است کمی پیچیده باشد. لاغری ژنتیکی، همان‌طور که از نام آن پیداست، ارتباط مستقیمی با ژن‌ها و وراثت دارد و بنابراین تغییر ژنتیک در بدن ممکن نیست. اما این به معنای آن نیست که افراد نمی‌توانند برای افزایش وزن تلاش کنند. هرچند تغییرات ژنتیکی ممکن نیست، اما با کمک روش‌های مختلف می‌توان تا حدودی بر تأثیرات ژنتیک غلبه کرد و وزن خود را افزایش داد.

روش‌های مقابله با لاغری ژنتیکی

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان از لاغری ژنتیکی رنج می‌برید، نگران نباشید؛ راه‌های مختلفی برای مدیریت این وضعیت وجود دارد. با رعایت نکات زیر و اجرای صحیح آنها، می‌توانید وزن خود را به طور مؤثری افزایش دهید.

رژیم غذایی پرکالری و مغذی

اولین و مهم‌ترین قدم در مقابله با لاغری ژنتیکی، مصرف یک رژیم غذایی پرکالری و مغذی است. در این نوع رژیم‌ها، تمرکز بر مصرف غذاهایی با ارزش غذایی بالا مانند پروتئین‌ها، چربی‌های سالم و کربوهیدرات‌های پیچیده است. به‌عنوان مثال:

• پروتئین‌ها: مصرف غذاهای پروتئینی مانند تخم‌مرغ، مرغ، ماهی، گوشت قرمز و لبنیات می‌تواند به عضله‌سازی و افزایش وزن کمک کند.
• چربی‌های سالم: منابع چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، آووکادو، آجیل و دانه‌ها نقش مهمی در افزایش وزن دارند.
• کربوهیدرات‌ها: مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده مانند برنج قهوه‌ای، نان کامل، پاستا و سیب‌زمینی می‌تواند به ذخیره انرژی و افزایش وزن کمک کند.

همچنین، مصرف وعده‌های کوچک و مکرر در طول روز به جای وعده‌های بزرگ نیز می‌تواند به بهبود جذب مواد مغذی کمک کند.

ورزش‌های مقاومتی

یکی دیگر از راه‌های مؤثر برای مقابله با لاغری ژنتیکی، انجام ورزش‌های مقاومتی است. این ورزش‌ها به شما کمک می‌کنند تا با افزایش عضلات، وزن بدن خود را افزایش دهید. تمریناتی مانند وزنه‌برداری، استفاده از دستگاه‌های بدنسازی و تمرینات قدرتی می‌تواند به شما در ساخت عضلات کمک کند. با افزایش توده عضلانی، شما به وزن بیشتری دست خواهید یافت.

مکمل‌های غذایی

گاهی اوقات ممکن است مصرف مکمل‌های غذایی برای افراد با لاغری ژنتیکی ضروری باشد. مکمل‌های حاوی پروتئین و کالری‌های اضافی مانند پودرهای پروتئین، گینرها و ویتامین‌ها می‌تواند به افزایش وزن کمک کند. البته پیش از استفاده از هرگونه مکمل، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

مدیریت استرس و خواب

استرس و خواب ناکافی می‌تواند متابولیسم بدن را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به لاغری بیشتر شود. افراد مبتلا به لاغری ژنتیکی باید به خواب کافی و مدیریت استرس توجه ویژه‌ای داشته باشند. خواب کافی به بهبود روند ترمیم عضلات و افزایش انرژی کمک می‌کند.

نتیجه‌گیری

لاغری ژنتیکی یک وضعیت پیچیده است که به دلیل وراثت و ژنتیک فرد به وجود می‌آید. هرچند تغییرات ژنتیکی ممکن نیست، اما با استفاده از رژیم‌های غذایی پرکالری، ورزش‌های مقاومتی، مدیریت استرس و خواب کافی می‌توان تا حد زیادی بر این وضعیت غلبه کرد و وزن خود را افزایش داد. در صورتی که تلاش‌های خودتان نتیجه‌بخش نبود، مراجعه به پزشک متخصص می‌تواند بهترین راهکار باشد.