به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری سلامت(طبنا)کارآفرینی روشی است برای انجام دادن کسب وکار به شیوه ای مبتکرانه با تمرکز بر مشتری و پذیرفتن خطرهای حساب شده و مجموعه راه حلهایی برای برون رفت از معضل بیکاری است. با توجه به اهمیت کارآفرینی در توسعة اقتصادی و اجتماعی کشورها، تسهیل شرایط برای انجام دادن فعالیت های کارآفرینانه در بسیاری از سیاستگذاری دولت ها ضروری است که مورد تاکید قرار گیرد.

کارآفرین، کسی است که متعهد می شود یک فعالیت اقتصادی را سازماندهی، اداره و تقبل نماید. کارآفرین یک مدیر صاحب فکر و ابتکار است که همراه با خلاقیت، ریسک پذیری، هوش، اندیشه و وسعت دید، فرصت های طلایی می آفریند. او قادر است با نوآوری ها، تحول ایجاد کند و یک اقتصاد زیانده را به سود دهی برساند.

در کشور ایران کارآفرین فردی است که که زیر بار تعهد می رود. امروزه، بسیاری از شرکت ها و سازمان های خصوصی نیز به لزوم کارآفرینی سازمانی پی برده اند. در پایان قرن نوزدهم، کارآفرینان را «مهندسان پیشرفت صنعتی و کارگزار تولید» قلمداد می کردند و در آغاز قرن بیستم با گسترده شدن مفهوم توسعة صنعتی و کارگزار، تولید اقتصادی به کارآفرین به عنوان نیروی بنیادی و حمایتی در کلیه فعالیت های اجتماعی تأکید و توجه شد.

نویسنده: دکتر ابراهیم نوری گوشکی (متخصص پزشکی خانواده)

از آنجا که کارآفرینی، فعالیتی است که در خلال آن فرد کارآفرین با شناسایی، کشف، ارزیابی و بهره برداری از فرصت ها، سعی در خلق و معرفی کالاها و خدماتی جدید و شیوه های جدید در سازماندهی و اداره ساختارهای کسب وکار، شیوه های جدید در بازاریابی و شناسایی منشا جدید از منابع اولیه دارد، فرصت، مهمترین عنصر کارآفرینی بوده و فرایند کارآفرینانه چیزی نیست به غیر از تشخیص، ارزیابی، و بهره برداری از فرصت هایی که کارآفرینان به دلیل ویژگی های خاص خود توانایی دیدن آنها را پیدا می کنند.

امروزه توجه به کارآفرینی یکی از موضوعات مهم کشورهای در حال توسعه و به ویژه ایران می‌باشد که می‌تواند ساختار اقتصادی را تغییر داده و کشور را به سوی پیشرفت و توسعه سوق دهد. دولت یکی از عوامل کلیدی در توسعة کارآفرینی است که با تدوین و اجرای خط مشی‌های مناسب، نقش مهمی در توسعه کارآفرینی ایفا میکند، دولت کارآفرین به عنوان عامل تاثیر گذار کلان و کارآفرینی استراتژیک به عنوان عامل خرد اما اثر گذار بر توسعه تجارت است.

طی چند سال گذشته، دولت ها به طوری جدی به تشویق کارآفرینی پرداخته اند، زیرا کارآفرینی موجب بهره مندی مردم و کشور می شود. بنابراین، پیش از آنکه مردم بتوانند کاری را شروع کنند، باید دارای سرمایه، تکنولوژی، تسهیلات لازم برای تولید و فروش و نیروی کار مناسب، روحیة مناسب و شرایط روانی متعادل برای موفقیت در کارآفرینی باشند. از این رو، با آگاهی از نیازهای کارآفرینان و مشاغلی که نیاز به حمایت دولت دارند، به نظر میرسد دولت در بهترین موقعیت برای تعیین سیاست و طراحی برنامه ها هدفش باید توسعه و تشویق کارآفرینی باشد. دولت از طریق اعمال خط مشی در وزارتخانه ها و مؤسسات میتواند موجب شکوفایی کارآفرینی شود.

بنابراین، دستاورد راهبردی سیاست کارآفرینانه دو پیامد مهم ایجاد اشتغال و ایجاد رفاه برای کشور است که این دو با هم در خدمت افزایش نرخ رشد اقتصادی خواهد بود و میتواند به رفع خیلی از معضلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در سطح خرد و کلان اقتصاد کمک کند و مهمتر از آن می تواند بر کاهش نابرابریهای منطقه ای و استانی مفید باشد. در مطالعه ای با عنوان اثر کارآفرینی و توسعه بنگاه های کوچک و متوسط، نتایج تحقیق نشان میدهد که بنگاههای کوچک و متوسط اثری مثبت و معنادار بر افزایش اشتغال داشته است و در تدوین سیاستهای اشتغال و بازار کار باید به این نکته اهمیت ویژه ای در نظر گرفته شود.

کارآفرینی در قانون توسعه کشور نیز دیده شده است بطور مثال مطابق بند ب ماده ٢٢ قانون ششم توسعه، وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف شده است با هدف تضمین امنیت سرمایه گذاری و کارآفرینی در کشور، جذب متخصصان، صیانت، حفاظت و مقابله با اخلال در امنیت اشخاص و بنگاهها و کاهش خطرپذیری (ریسک) اجتماعی در محیط کسب و کار، باهمکاری سازمان اداری و استخدامی کشور، معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، وزارتخانه های تعاون، کار و رفاه اجتماعی، امور خارجه، اطلاعات، دادگستری و کشور الزامات ارتقای امنیت فضای کسب و کار را تهیه و به تصویب شورای عالی امنیت ملی برساند.

بر حسب گزارش سالنامه آماری مرکز آمار ایران روند نرخ بیکاری برای جمعیت ١٥ ساله و بیشتر بر حسب جنس در استانهای ایران طی سال ١٤٠٠ ، نشان داده استانهای زنجان، خراسان رضوی، مازندران، سمنان و قزوین به ترتیب دارای کمترین میزان نرخ بیکاری در بین استانهای کشور هستند در حالیکه، استانهای هرمزگان، کرمانشاه، خوزستان، لرستان، آذربایجان غربی و چهارمحال و بختیاری به ترتیب بیشترین سطح نرخ بیکاری را در بین استانهای کشور دارند که از این میان استان هرمزگان با دارا بودن 15.7 درصد نرخ بیکاری وضعیت بدتری نسبت به سایر استانهای کشور را دارد.

بیکاری بالا در جامعه با درجه پایینی از فعالیت های کارآفرینانه همراه است، یعنی جاییکه تمایل به راه اندازی واحدهای صنفی و شرکت ها کم است، نرخ بیکاری بسیار بالا خواهد بود. لذا با ایجاد مشاغل جدید، اشتغال پذیری تحریک میشود و بیکاری به طور قابل توجهی کاهش می یابد.

با همه موارد فوق حالا کارآفرینی در کشور خصوصا در استانهای خوزستان و هرمزگان به دلیل وجود چالش های اساسی دولت در حمایت از کارآفرینان دچار مشکلات عدیده ای شده است. شرایط کنونی، جنگ اقتصادی است. اگر آن را قبول داریم باید بپذیریم که فرماندهان این جنگ 'کارآفرینان' هستند و باید از آنها حمایت کنیم. در این استان وضعیت نرخ بیکاری و بحران آن علاوه بر مشکلات اقتصادی پیش آورده باعث گردیده تا تحصیل کرده های دانشگاهی با مدارج بالا نسبت به راه اندازی واحد های خرد و کلان در صنوف مختلف این استان اقدام نمایند که بخشی از آن ، مربوط به فروش فرشهای ماشینی و تابلو فرش های دستبافت است. اگر قبول داریم شرایط کنونی، جنگ اقتصادی است. باید بپذیریم که فرماندهان این جنگ 'کارآفرینان' هستند و باید از آنها حمایت کنیم.

بر اساس مطالعات اخیرا مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی عمده ترین مشکل در حوزه کارآفرینی کشور "تامین منابع مالی ، دریافت تسهیلات از بانک ها و ضعف بازار سرمایه در تامین منابع مالی، حمایت معنوی ضعیف از کارآفرینان، تدوین نشدن قوانین و مقررات مالیاتی شفاف برای کارآفرینان" است. این موانع در برخی استانهای کشور بسیار پررنگتر و بحرانی تر است به خصوص در استان خوزستان و شهر اهواز.

آنچه مشکل را در استان خوزستان چند برابر نموده، نبود قوانین شفاف است تا بر اساس آن وظایف تخصصی دستگاههای اجرایی در این مقوله تفکیک و مشخص شده باشد. لذا در این استان وقتی یک کارآفرین وارد بازار کار می شود و حتی پس از گذشت سالها از فعالیت، علاوه بر مشکلات و دغدغه های مربوط به امور تولید، فروش، مشتریان و شهروندان، با همه ادارات دستگاهها و وزارتخانه ها و قوانین دست و پا گیر آنها نیز مواجهه است. در استان خوزستان خصوصا شهر اهواز آنقدر این درگیری ها بالا گرفته که پاسخگویی را برای کارآفرین مشکل نموده است، موضوع تعزیرات و رضایتمندی مشتریان، مسائل بیمه ای و هزینه ای نیروی انسانی به کار گیری شده، هزینه های مصرفی آب برق گاز، اجاره های سرسام آورمحل فعالیت، عدم همکاری بانک ها و بنگاههای مالی برای اهدای تسهیلات بانکی با سود حداقلی، بازار فروش محصولات، مسئولیت و تعهد در قبال نیروی انسانی بکار گیری شده، عدم شفافیت در قوانین ناظر بر کارآفرینان و روابط به جای اجرای ضوابط ، عدم همکاری تولیدکنندگان با فروشندگان محصولات در تبادلات مالی و... بخصوص در صنعت فرش ماشینی، وجود بازار دلالی همه و همه موانعی برای ادامه کار این صنف شده است به طوری که خطر تعطیلی واحد های صنفی فرش و بیکاری حداقل ٢٠ نیروی کار دارای خانواده در هر واحد صنفی که منبع درآمدی بجز خدمت در واحد صنفی کارآفرین ندارند را در پی خواهد داشت و بار و هزینه های اقتصادی این استان را دو چندان می کند. یکی دیگر ازمهمترین مشکلی که کارآفرینان استان خوزستان با آن مواجهند موضوع تورم و وضعیت اقتصادی مردم این استان، کوچک شدن جیب مردم و عدم تمکن مالی در خرید حتی لوازم و ملزومات مورد نیاز ضروری نسبت به سایر استانهای کشور است است.

متاسفانه در این استان تاکنون در ارتباط با کارآفرینی، شناخت معضلات و راه حلهای آن فعالیت کارشناسی موثر و راهگشایی صورت نگرفته است.

نوشتن این یادداشت نه از باب انتقاد که از جهت اطلاع‌رسانی مشکلات فروشندگان و کارافرینان حوزه فرش های ماشینی خوزستان، چاره جویی نهادهای درگیر با پیشنهادهای قابل اجرا و سازنده است. دولتمردانی که مطابق قانون توسعه کشور به اهمیت کارآفرینی پی برده اند اکنون نیز می‌توانند برای آلام و مشکلات موجود کارآفرینان فروش فرش این استان ، پیش از آنکه رسالت این حوزه صنفی آسیب جدی ببیند و نرخ بیکاری استان را بیش از پیش بحرانی نماید ، تدبیری بیندیشند.

به نظر می‌رسد پیگیری‌های زیر، جهت برطرف شدن مشکلات این صنف مهم و حساس در این بحبوحه اقتصادی کشور در این استان پهناور لازم و ضروری بوده وگرنه منجر به تعطیلی اصناف کارآفرینی و مشکلات بعدی برای مردم این استان پهناور می گردد. لذا با توجه به نقش فروشندگان کارآفرین فرش ماشینی استان خوزستان درشرایط فعلی و نظر به تورم اقتصادی اجتماعی علیرغم منابع غنی و سرمایه ای در این استان پهناورپیشنهادات و راهکارای مناسب حل مشکلات کارآفرینان در صنعت فرش و سایر صنایع از منظر این جانب در استان خوزستان به شرح زیر است:

* راه اندازی نهاد حمایتگر مشخص با ثبات و منسجم برای کارآفرینان و شناسایی و حل مشکلات آنها و جلوگیری از جزیره ای عمل نمودن ارگانها، سازمانها و وزارتخانه های مختلف.

* لزوم ایجاد سازمان نظام کارآفرینی با مدیریت بخش خصوصی به طوری که مباحث مربوط به کارآفرینی را به صورت تخصصی با کارآفرینان دنبال کند.

* کاهش نرخ سود بانکها در تسهیلاتی که به کارافرینان می دهند. نرخی که بانکها برای سود تسهیلات پرداختی به کارآفرینان تعیین می کنند به هیچ وجه جذاب نیست زیرا رویه بانک غلط است به طوری که به جای استفاده از خدمات بانکی، پول را خرید و فروش می کنند.

* وجود متولی مشخص با ارائه راه حل های منطقی برای کارآفرینان در مورد وضع مالیات، بیمه تامین اجتماعی، قیمت گذاری کالا و اجناس ، تصمیم گیری در زمان بی ثباتی بازار و غیرقابل پیش بینی بودن قیمتها.

* حمایت دولت از تشکل های خصوصی و ایجاد برنامه های حمایتی متعدد در این زمینه.

* تسهیل قوانین بیمه ای و مالیات برای حمایت از کارآفرین و وضع قوانین جدید حمایتی از کارآفرینی و استارت آپ ها.

* برگزاری دوره های آموزشی شهروندی برای شناسایی و افزایش قابلیتها و تواناییهای افراد کارآفرین.

* برگزاری دوره های آموزشی و بازاموزی کارآفرینان برای افزایش قابلیتها و تواناییهای انها.

* همسو کردن نگاه ها، ذهن و مطالب در مورد کارآفرینی در بین مردم و مسئولان و کارآفرینان

* ایجاد انگیزه برای کارآفرینی در کشور

* ارائه آموزشهای نتیجه محور در دانشگاهها و دیگر مراکز آموزشی، حمایت کامل از کارآفرینی در مراکز مشاوره از آغاز کسب و کار تا بهره برداری