به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت(طبنا) افرادی که دارای مدرک تحصیلی رشته مامایی هستند و نام آنها در شورای پرستاری و مامایی ثبت شده باشد، به‌عنوان یک ماما شناخته می‌شوند. در کشور ایران، تنها بانوان می‌توانند وارد رشته مامایی شوند و در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد مامایی و مشاوره مامایی تحصیل کنند، همچنین، فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی ارشد می‌توانند در رشته بهداشت باروری در سطح دکتری ادامه تحصیل دهند.
آموزش بهداشت، ارائه خدمات بهداشتی و مامایی به جامعه زنان در سنین باروری، مشاوره و راهنمایی خانواده در رابطه با بهداشت ازدواج و بهداشت خانواده، مسائل دوران بارداری و بعد از زایمان، انجام تمام مراقبت‌های دوران بارداری و مراقبت‌هایی از زایمان تا مراقبت‌های بعد از زایمان و مراقبت از نوزاد در بیمارستان، خانه و هر مراکز زایمانی دیگر از وظایف ماما است.
همچنین تشخیص بیماری‌های دوران بارداری و تشخیص موارد غیرطبیعی در مادر، جنین، نوزاد و شیرخوار، کمک گرفتن از پزشک در موارد ضروری انجام فوریت‌های مامایی در صورت دسترسی نداشتن به پزشک در مواقع اورژانس و تشخیص بیماری زنان و ارجاع به پزشک متخصص در صورت لزوم، پیشگیری از امراض زنان و تنظیم خانواده نیز از سایر وظایف ماماها به شمار می‌رود.
لزوم اصلاح تعرفه‌ها مطابق قانون جوانی جمعیت
شهلا خسروی، مشاور وزیر بهداشت در امور مامایی، با اشاره به تعداد ماماهای مشغول به کار در نظام سلامت کشور، اظهار کرد: در حال حاضر حدود ۲۱ هزار ماما در بخش درمان در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی و حدود ۲۲ هزار ماما در بخش بهداشت ذیل برنامه پزشکی خانواده و نظام شبکه مشغول به کار هستند.
وی افزود: طبق قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده که به صراحت اعلام کرده به ازای هر دو مادر باردار، حداقل یک ماما وجود داشته باشد، ما برآورد کرده‌ایم و حدود ۱۲ هزار ماما در بخش درمان و حدود ۸ هزار ماما نیز برای بخش بهداشتی نیاز داریم.
مشاور وزیر بهداشت در امور مامایی تصریح کرد: در آزمون استخدامی جدیدی که قرار است سبب جذب ۲۵ هزار نیرو در نظام سلامت شود، سهم مامایی حدود ۳۲۵۰ نفر است. تلاش زیادی برای جذب نیروی انسانی مامایی صورت گرفته و همچنان به خصوص برای رفع کمبودهای بخش درمان پیگیر هستیم؛ البته در این زمینه سازمان امور اداری و استخدامی نیز لازم است همکاری لازم را داشته باشد. از طرفی به این علت که نیروهای مامایی خانم هستند، برای جذب و ماندگاری نیرو در مناطق محروم و کمتر برخوردار نیز مشکلات خاص خود را داریم.
سختی کار مامایی و مشکلات نظام پرداختی
وی با اشاره به اینکه مامایی جز حِرَف سخت و در عین حال پر مسئولیت است، ادامه داد: علی‌رغم نظام پرداخت‌ها، مامایی مانند سایر کارشناس‌ها دیده شده و این یکی از مشکلات است و باید در ابعاد کلان برطرف شود تا حقوق و مزایای آنها متناسب با کاری که انجام می‌دهند دیده شود.
خسروی با اشاره به اینکه به تازگی تعرفه خدمات مامایی در این زمینه مصوب شده است، گفت: این تعرفه مطابق با شرایط سخت کار مامایی نیست. کارانه زایمانی برای انجام زایمان توسط ماما را نیز بارها مطرح کرده‌ایم که یکی از مشکلات ماماها است و باید این معضل هم برطرف شود. در ماده ۵۰ بند ث قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده به اصلاح تعرفه‌ها و کارانه در جهت افزایش زایمان طبیعی اشاره شده است و در این زمینه سازمان‌های بیمه‌گر هم باید همکاری کافی با ما داشته باشند.
وی درخصوص جذب دانشجویان مامایی خاطرنشان کرد: دانشگاه‌های دولتی سالانه حدود ۸۵۰ نفر دانشجوی مامایی پذیرش دارند و همین تعداد هم فارغ‌التحصیل می‌شوند. در دانشگاه آزاد نیز لازم است میزان جذب تعدیل شود، اما سالانه حدود ۱۲۰۰ نفر دانشجو پذیرش می‌کنند.
اصفهان با کمبود نیروی ماما مواجه است
پیشتر نیز در اردیبهشت‌ماه، زهرا جوانمردی، رئیس اداره مامایی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، با بیان اینکه طبق ماده ۴۹ قانون جوانی جمعیت به ازای هر دو مادر در حال زایمان باید یک ماما در نظام بهداشت و درمان فعال باشد که با توجه به این استاندارد، ما با کمبود ماما در استان مواجه هستیم و حدود یک سوم این استاندارد، ماما در اختیار داریم، اظهار کرد: با توجه به الزام‌آور بودن قانون جوانی جمعیت باید بستر لازم برای جذب و استخدام تعداد بیشتری ماما در نظام بهداشت و درمان کشور و استان اصفهان فراهم شود.
وی با بیان اینکه مقرر است وزارت بهداشت در سال جاری در این زمینه اقدام کند، افزود: سال گذشته استخدام تعدادی ماما در استان انجام شد، اما چندان کمک کننده نبود، زیرا عمده آنها تبدیل وضعیت کارکنان موجود بود.
رئیس اداره مامایی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه طرح نیروی انسانی مامایی در زمان حاضر اختیاری است، تصریح کرد: پیشنهاد شده است که این طرح، اجباری شود زیرا این کار به جذب تعداد بیشتری از ماماها کمک می‌کند.
وی با اشاره به ماده‌های ۴۹ و ۵۰ قانون جوانی جمعیت ادامه داد: این مفاد قانونی به طور مستقیم با نقش و عملکرد شاخص ماماها در زمینه جوانی جمعیت مرتبط است. حدود ۱۱۰۰ ماما در بیمارستان‌های استان شاغل هستند که حدود ۶۵۰ نفر از آنها در بیمارستان‌های دولتی و زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در زمینه‌های مختلف از جمله بلوک زایمان، زایمان طبیعی، نوزادان، مراقبت‌های بارداری پرخطر و درمان ناباروری فعالیت دارند.