همهٔ ما بهار را دوست داریم و بعد از یک زمستان سرد و طولانی و در خانه ماندن‌ها انتظار بهار را می‌کشیم. اما برای خیلی از خانواده‌ها با رسیدن فصل بهار، آلرژی فصلی می‌تواند ناراحت‌کننده باشد. بچه‌ها به‌تدریج که بزرگ‌تر می‌شوند خیلی چیزها وجود دارد که ممکن است به آنها آلرژی پیدا کنند، چه درخت‌ها در بهار باشند، چه علف‌ها در تابستان. رینیت آلرژی، شایع‌ترین آلرژی کودکان است و علائم آن معمولاً تا شروع سرمای هوا ادامه دارد.
آلرژی فصلی چیست؟
آلرژی فصلی در زمان‌های گوناگونی از سال شعله‌ور می‌شود و به آن تب یونجه یا رینیت آلرژی نیز می‌گویند. علائم آلرژی فصلی زمانی ظاهر می‌شوند که محرک‌ها یا آلرژن‌های معلق در هوا وارد چشم‌ها، بینی و حلق شده و واکنش آلرژیک تولید می‌کنند.
در فصل بهار، گرده‌های گل‌ها و درختان عامل علائم آلرژیک هستند. گرده‌افشانی علف‌ها از اواخر بهار شروع می‌شود و در ماه‌های تابستان به اوج خود می‌رسد. کودک تا در معرض آلرژن قرار نگیرد دچار آلرژی نسبت به آن نمی‌شود و به همین دلیل بچه‌های زیر دو سال کمتر ممکن است دچار آلرژی‌های محیطی شوند.
علائم آلرژی فصلی شامل گرفتگی یا آبریزش بینی، عطسه، خارش چشم‌ها و بینی، گلودرد، سرفه و تیرگی پای چشم می‌شود.
چه علائمی نشان می‌دهند که کودک آلرژی فصلی دارد؟
خردسالان و نوپایان به‌ندرت دچار آلرژی فصلی می‌شوند و درست مانند افراد بزرگسال اول باید در معرض آلرژن‌ها قرار بگیرند تا دچار علائم آلرژی بشوند.
آنتی‌هیستامین‌های نسل اول که قدیمی‌ترند و مدت‌هاست در بازار وجود دارند می‌توانند سبب خواب‌آلودگی کودکان شوند و اثرشان نیز چندان طول نمی‌کشد. ضمناً بعضی از بچه‌ها با مصرف این آنتی‌هیستامین‌ها عصبی و بی‌قرار شده و نمی‌توانند بخوابند
علائم معمولی که نشان می‌دهند کودک آلرژی فصلی دارد:
. خارش: خارش چشم یا بینی یکی از مشخصه‌های بارز آلرژی است.
. مالیدن چشم و بینی: به دلیل خارش شاید متوجه شوید کودک چشم و بینی خود را مدام می‌مالد. بعضی از بچه‌هایی که آلرژی دارند و مدام بینی خود را با دستشان می‌مالند بالای بینی‌شان خطوط چین‌خوردگی ایجاد می‌شود، پیامدی که به آن سلام آلرژیک گفته می‌شود.
. عطسه: عطسه‌های مکرر از علائم بسیار شایع آلرژی فصلی‌اند. هرچند ممکن است آن را اولین علامت سرماخوردگی تلقی کنید؛ اما عطسه‌های ناشی از آلرژی مثل عطسه‌های سرماخوردگی بعد از چند روز برطرف نمی‌شوند.
. تیرگی پای چشم: بچه‌هایی که آلرژی دارند ممکن است پای چشم‌هایشان پف‌کرده و تیره شود که دلیل آن انسداد و التهاب سینوس‌هاست. گاهی این حلقه‌های تیره شاینرهای آلرژیک نامیده می‌شوند و حتی ممکن است متوجه شوید خطی پای چشم افتاده است که به آن خط آلرژیک می‌گویند.
پیامدهای احتمالی آلرژی در کودکان
آلرژی فصلی می‌تواند بسیار فراتر از یک دردسر ساده باشد. برخی از پیامدهای آلرژی در کودکان شامل موارد زیر می‌شود:
. خستگی و دقت و تمرکز ضعیف در مدرسه به دلیل کمبود خواب
. افزایش دفعات عفونت گوش و سینوس‌ها
. تشدید آسم
. مشکلات رفتاری ناشی از کلافگی و کمبود خواب
چگونه می‌توان در معرض آلرژن‌ها قرارگرفتن را به حداقل رساند؟
حتی وقتی که به نظر می‌رسد گرده‌ها همه‌جا هستند باز هم می‌توانید کارهایی برای پیشگیری از بروز علائم آلرژی انجام دهید:
. کودک را ملزم کنید به‌محض اینکه از بیرون به خانه آمد دست‌ها و صورت خود را بشوید. حتی خیلی بهتر است که به‌محض ورود به خانه دوش بگیرد.
. هر روز پیش‌بینی سطح گرده‌ها در هوا را چک کنید تا بتوانید مدت‌زمان بیرون بودن کودک را کنترل کرده و هر وقت گرده‌ها زیادند در صورت امکان کودک را بیرون نبرید.
. لباس‌ها را برای خشک‌شدن در فضای بیرون پهن نکنید؛ چون گرده‌ها ممکن است به لباس بچسبند و وارد خانه شوند. ضمناً ملحفه‌ها و روتختی‌های کودک را مرتباً بشویید.
. کودک را ملزم کنید پیش از خواب دوش بگیرد.
. پنجره‌های خانه و اتومبیل را بسته نگه دارید و دستگاه تهویه یا تصفیه هوا را روشن و روی حالت گردشی نگه دارید.
آلرژی فصلی را چگونه کنترل کنید؟
علاوه بر اینکه تمام اقدامات لازم را انجام می‌دهید تا کودک کمتر در معرض آلرژن‌ها قرار بگیرد، داروهای مؤثر و بی‌خطر زیادی هم وجود دارند که زمانی که علائم آلرژی در کودک زیاد است، این علائم را هدف گرفته و کنترل کنند.
بیشتر داروهای آلرژی بدون نسخه هستند و به‌طورکلی در دستهٔ آنتی‌هیستامین‌های خوراکی، اسپری‌های بینی و قطره‌های چشمی قرار می‌گیرند.
نکتهٔ مهم: قبل از مصرف دارو، برچسب آن را به‌دقت بخوانید تا بدانید چه عناصر فعالی در آن وجود دارد و به‌یک‌باره بیشتر از یک آنتی‌هیستامین خوراکی به کودک ندهید، مگر به توصیه پزشک. اما بیشتر قطره‌های چشمی و اسپری‌های بینی همراه با یک آنتی‌هیستامین خوراکی قابل مصرف‌اند و مشکلی ایجاد نمی‌کنند.
اسپری آب‌نمک برای بینی
یک اسپری ساده آب‌نمک بینی کمک می‌کند تا آلرژن‌ها از بینی خارج شده و گرفتگی بینی ناشی از آلرژی کمتر شود. پزشک متخصص کودکتان ممکن است یک اسپری بینی تجویزی را برای کودک توصیه نماید. اغلب، اسپری‌های استروئیدی بینی به‌خاطر مؤثربودن و بی‌ضرر بودن تجویز می‌شوند.
آنتی‌هیستامین‌های خوراکی
آنتی‌هیستامین‌های خوراکی بر اساس مدت زمانی که اثرشان می‌ماند، میزان اثرشان در رفع خارش و عوارض جانبی‌شان متنوع‌اند. طی یک واکنش آلرژیک، آنتی‌هیستامین می‌تواند یکی از عوامل مسئول تولید التهاب و ترشحات هیستامین را در بدن مهار کند. بهترین انتخاب، آنتی‌هیستامینی است که علائم کودکتان را تسکین می‌دهد. به‌عنوان انتخاب اول و مناسب، اگر شخص دیگری در خانواده از نوع آنتی‌هیستامینی که استفاده می‌کند رضایت دارد، پس به‌احتمال زیاد و به دلیل ژنتیک، کودک نیز به همین دارو خوب جواب خواهد داد.
نکاتی که باید مدنظر داشته باشید:
. آنتی‌هیستامین‌های نسل اول که قدیمی‌ترند و مدت‌هاست در بازار وجود دارند می‌توانند سبب خواب‌آلودگی کودکان شوند و اثرشان نیز چندان طول نمی‌کشد. ضمناً بعضی از بچه‌ها با مصرف این آنتی‌هیستامین‌ها عصبی و بی‌قرار شده و نمی‌توانند بخوابند.
. نسل جدیدتر آنتی‌هیستامین‌ها خواب‌آلودگی کمتری ایجاد می‌کنند، اثرشان طولانی‌تر است و یک دوز در روز مصرف می‌شوند.
در مورد ضداحتقان‌های بینی یا خوراکی چطور؟
به‌طورکلی ضداحتقان‌های بینی و خوراکی به دلیل عوارض جانبی که دارند توصیه نمی‌شوند. اسپری‌های بینی که ضداحتقان هستند می‌توانند باعث افزایش آبریزش بینی شوند که به آن رینیت مدیکامنتوزا (رینیت برگشتی) می‌گویند و ضد احتقان‌های خوراکی نیز می‌توانند عوارضی مانند افزایش فشارخون، بی‌خوابی و تحریک عصبی به دنبال داشته باشند.
درمان‌های موضعی برای خارش و التهاب و آبریزی چشم‌ها
برای خارش و التهاب چشم‌ها قطره‌های چشمی مؤثرتر از داروهای خوراکی آلرژی‌اند. قطره‌های چشمی برای آلرژی به‌طورکلی حاوی آنتی‌هیستامین‌های موضعی می‌باشند. از مصرف هر گونه دارویی که دارای vasoconstrictor منقبض‌کنندهٔ رگ است بیشتر از دو تا سه روز اجتناب کنید تا قرمزی چشم‌ها مجدداً برنگردد (برچسب محصول را بخوانید یا از پزشک داروساز سؤال کنید). برگشت قرمزی چشم‌ها، وقوع مجدد علائم است و می‌تواند چشم‌ها را به قطره‌های چشمی وابسته کند. قطره‌های اشک مصنوعی نیز می‌توانند به تسکین تحریکات چشمی کمک کنند.
در صورت لزوم به متخصص آلرژی مراجعه کنید
اگر علائم آلرژی کودک با راهکارهای گفته شده قابل‌کنترل نیستند پس باید کودک را جهت درمان‌های تخصصی‌تر نزد متخصص آلرژی ببرید.
منبع:تبیان