انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده تولید شده و کمک می‌کند گلوکز از جریان خون حرکت کرده و وارد سلول‌ها شود تا در آنجا به‌عنوان انرژی مصرف شود. انسولین زمانی تولید می‌شود که سطح گلوکز خون بالا می‌رود، مثلاً بعد از خوردن غذا. ترشح انسولین کمک می‌کند سطح قند خون پایین بیاید و در حدی نرمال و سالم حفظ شود.
مقاومت به انسولین زمانی روی می‌دهد که عضله و چربی و سلول‌های کبد دیگر به انسولین پاسخ مناسبی ندهند و در نتیجه بدن به‌سختی بتواند گلوکز را جذب کند. وقتی چنین اتفاقی می‌افتد لوزالمعده انسولین بیشتری تولید می‌کند تا این شرایط را جبران نماید. اگر لوزالمعده بتواند همچنان به تولید انسولین کافی ادامه دهد تا واکنش ضعیف سلول‌ها را جبران کند، سطح گلوکز خون می‌تواند در حد نرمال بماند، اما اگر نتواند چه؟
تعداد موارد مقاومت به انسولین بالاست؛ تقریباً یک‌سوم افراد بزرگسال به پیش دیابت دچارند
پیش دیابت می‌تواند در افرادی ایجاد شود که مقاومت به انسولین دارند و نمی‌توانند انسولین کافی برای کنترل سطح قند خون تولید کنند. این عارضه در صورت عدم درمان باعث می‌شود سطح قند خون به‌مرور زمان از طیف نرمال خارج شده و منجر به دیابت شود.
داشتن چربی اضافی خصوصاً در ناحیه شکم یکی از علت‌های اصلی مقاومت به انسولین است. پس اگر سایز دور کمرتان بیشتر از اندازه‌ای است که باید باشد، بیشتر در معرض مقاومت به انسولین هستید. چربی شکم، هورمون‌ها و موادی تولید می‌کند که می‌توانند موجب التهاب در بدن شوند و التهاب هم می‌تواند مقاومت به انسولین ایجاد کند
علت اصلی مقاومت به انسولین چیست؟
از کجا باید بدانید به مقاومت به انسولین دچارید؟ عوامل رایجی که می‌توانند منجر به مقاومت به انسولین شوند:
. چاقی یا اضافه‌وزن
. سن بالاتر از ۴۵ سال
. داشتن خواهر، برادر، پدر و یا مادری که مقاومت به انسولین دارد
. نداشتن فعالیت بدنی
. کلسترول بالا یا فشارخون بالا
. سابقهٔ بیماری قلبی
برخی از داروها، اختلالات هورمونی و مشکلات خواب مانند آپنه خواب نیز ممکن است منجر به مقاومت به انسولین شوند.
از کجا باید بدانید مقاومت به انسولین دارید؟
سختی ماجرا همین جاست؛ مقاومت به انسولین تنها چند علامت قابل تشخیص دارد. گفته می‌شود عارضه‌ای به نام آکانتوزیس نیگریکانس در افرادی که مقاومت به انسولین دارند شایع‌تر است که خود را به‌صورت نواحی تیره و مخملی در چین و چروک‌های گردن و کشاله ران و زیربغل و پشت گردن نشان می‌دهد که نتیجهٔ تجمع انسولین در سلول‌های پوستی است. پزشکان می‌توانند با یک آزمایش خون ساده طی یک دورهٔ دو سه‌ماهه و مقایسهٔ نتایج، وضعیت فرد را از جهت مقاومت به انسولین بررسی کنند.
کسانی که پیش‌دیابت دارند پنجاه‌درصد بیشتر در معرض مقاومت به انسولین طی ۵ تا ۱۰ سال بعد هستند. اما اگر مقاومت به انسولین پیشرفت کرده و به پیش‌دیابت برسد، علائم عدم تعادل در گلوکز خون می‌تواند مشابه علائم دیابت ظاهر شود: تشنگی مفرط، گرسنه بودن بعد از غذا، تکرر ادرار، تاری دید، سردرد، کُند ترمیم شدن زخم، احساس خستگی بیش از حد معمول و عفونت‌های مکرر.
تفاوت مقاومت به انسولین و دیابت چیست؟
هرکسی ممکن است موقتاً یا به طور مزمن به مقاومت به انسولین دچار شود. مقاومت به انسولین مزمن درصورتی‌که مداوا نشود به‌مرور می‌تواند موجب پیش دیابت و سپس دیابت نوع دوم شود. پیش دیابت زمانی است که سطح قند خون بالاتر از حد نرمال است اما هنوز به‌اندازه‌ای بالا نیست که دیابت محسوب شود. پیش دیابت معمولاً در افرادی روی می‌دهد که در حال حاضر مقاومت به انسولین دارند.
چه داروهایی برای درمان مقاومت به انسولین به کار می‌روند؟
هرچند هنوز دارویی برای درمان مقاومت به انسولین ساخته نشده اما پزشک ممکن است داروهایی برایتان تجویز کند:
. داروی فشارخون
. متفورمین برای دیابت
. استاتین‌ها برای کاهش کلسترول LDL
آیا مقاومت به انسولین درمان دارد؟
متأسفانه شما نمی‌توانید ژنتیک یا سنتان را تغییر دهید اما در مورد علت‌هایی که به سبک زندگی مربوط می‌شوند، راهکارهای ساده‌ای وجود دارند که می‌توانند تفاوت‌های بزرگی ایجاد کنند:
فعالیت بدنی‌تان را بیشتر کنید
فعالیت بدنی منظم به بدن کمک می‌کند تعادل سطح گلوکز خون را بهتر حفظ کند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند تمرینات تناوبی پُرشدت یکی از مؤثرترین فعالیت‌ها برای درمان مقاومت به انسولین‌اند.
کاهش وزن اضافی
داشتن چربی اضافی خصوصاً در ناحیه شکم یکی از علت‌های اصلی مقاومت به انسولین است. پس اگر سایز دور کمرتان بیشتر از اندازه‌ای است که باید باشد، بیشتر در معرض مقاومت به انسولین هستید. چربی شکم، هورمون‌ها و موادی تولید می‌کند که می‌توانند موجب التهاب در بدن شوند و التهاب هم می‌تواند مقاومت به انسولین ایجاد کند.
رژیم غذایی‌تان متعادل باشد
چیزی به نام رژیم غذایی مخصوص مقاومت به انسولین وجود ندارد. شما باید تابع اصول اصلی تغذیه سالم و متعادل باشید. یعنی بیشتر غذاهای گیاهی مثل میوه و سبزی و مغزها و دانه‌ها و غلات کامل بخورید، چربی‌های سالم مثل روغن زیتون، ماهی و دانه‌ها مصرف کنید، پروتئین‌های کم‌چرب بخورید و از لبنیات کم‌چرب یا جایگزین لبنیات استفاده نمایید.
کربوهیدرات‌هایی که مصرف می‌کنید اثر زیادی روی سطح قند خونتان دارند. بدن شما کربوهیدرات‌ها را به قندها و اساساً گلوکز تجزیه می‌کند. سپس انسولین به بدن در استفاده و ذخیره آن به صورت انرژی کمک می‌کند. به همین دلیل توصیه می‌شود به‌جای غلات فرآوری شده و کربوهیدرات‌های تصفیه شده غلات کامل مصرف کنید.