به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت،جراحی بینی یکی از مواردی است که مانند بسیاری دیگر از ضرورت‌های زندگی واقعی در مورد افرادی که از ناحیه صورت و بینی، حادثه‌دیده یا آسیب‌دیده هستند و یا به یک مشکل مادرزادی دچارند، امروز به یک تجلی مدگرایانه و به یک رویکرد فانتزی تنزل یافته و متأسفانه برخی پزشکان و جراحان نیز به جهت درآمدزا بودن جراحی‌های زیبایی، با این رویکرد، همنوایی دارند.
اگر چه ضررها و مضرات جراحی‌های زیبایی و بخصوص رینوپلاستی، در مقالات و مباحث مفصلی، مورد کنکاش و تحقیق قرار گرفته و جراحان انسان‌دوست و سوگندپذیر، از ورود بی‌محابای افراد به این چرخه، شکایت‌ها نموده و افراد را نسبت به آن انذار داده‌اند، اما سیل ویرانگر تبلیغات در فضای مجازی و واقعی، آنقدر وسیع بوده و به حدی فراگیر گردیده که افراد بسیار زیادی را که از نظر فکری و دانشی، مایه و بنیه‌ی جدی و قابل تأملی ندارند، به خود جذب و راهی مطب‌ها یا اتاق‌های عمل می‌کند تا علاوه بر پرداخت وجوهی بعضا هنگفت، سلامتی پوست و صورت خود را به حراج بگذارند و آینده‌ی دیداری خود را تخریب نمایند.
به گفته‌ی یک تکنسین مراقبت و زیبایی پوست، هزینه عمل زیبایی بینی، از 15 میلیون شروع می‌شود و تا 50 و 60 میلیون هم در همین مشهد، از متقاضیان پول می‌گیرند.
محبوبه حسن‌زاده می‌افزاید: هزینه‌های این عمل، معمولا تعرفه‌ی مشخصی ندارد و یا اگر هم هست، کسی به آن توجه نمی‌کند چون بیمه‌ها پوششی برای آن ندارند و لذا قیمت‌ها را سطح تقاضا و منفعت طلبی بخش خصوصی تعیین می‌کند.
در آن سوی جهان هم، تبلیغات قربانی می‌گیرد
البته آسیب روی‌آوردن مردم به عمل‌های زیبایی، مختص کشور ما یا کشورهای در حال توسعه نیست و تبلیغات امپراتوری اقتصادی کشورهای صنعتی، همه مردم در سراسر دنیا را مورد هدف قرار می‌دهد و قربانیان خود را از میان تمام انسان‌هایی که وضعیت طبیعی خود را نمی‌پذیرند و هویت واقعی‌شان را قبول ندارند برمی‌گزیند.
بر اساس یک تحقیق که در سال 2020 انجام گرفته، در ایالات متحده، رینوپلاستی یا همان عمل بینی، با بیش از 215000 عمل در سال 2017 در رتبه سوم در بین روش های زیبایی جراحی قرار گرفته است. این تحقیق تأکید می‌کند: طبق گزارش انجمن بین المللی جراحی پلاستیک زیبایی (ISAPS)، بیش از 780 هزار عمل زیبایی بینی در سال 2016 در سطح جهان انجام شده که رتبه چهارم را در اعمال جراحی انجام شده توسط جراحان پلاستیک به خود اختصاص داده است. این نسبت به سال 2015 هشت درصد افزایش داشته است.
این پژوهش که در آکادمی جراحی پلاستیک و ترمیمی صورت در امریکا انجام شده در مجموع 117 مقاله با 36 عارضه عمل‌های زیبایی را مورد بررسی قرار داده و موضوعات فرم‌های رضایت بیماران را در یکصد بیمار به طور مستقیم بررسی کرده است. خلاصه این تحقیق آن است که عوارض خطرناک این جراحی‌ها در فرم‌های رضایت مورد توجه کافی قرار نمی‌گیرند.
پژوهش دیگری که در سال 92 در دانشگاه علوم پزشکی تبریز در زمینه عوارض این عمل انجام شده حاکی است: در 134 (66.3%) بیمار عارضه‌ای دیده نشد و 68 (33.7%) بیمار دچار عارضه شدند. 10.4% بیماران دچار تاکیکاردی و3.46 % بیماران دچار آریتمی شدند. این تحقیق نتیجه‌گیری می‌کند که با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه، احتمال وقوع عوارضی از قبیل تاکیکاردی، آریتمی، خونریزی و مشکلات تنفسی در افرادی که عمل زیبایی بینی را انجام می‌دهند وجود دارد. این تحقیق نتیجه بررسی وضعیت 200 بیماری است که در یک مرکز درمانی در تبریز مورد جراحی رینوپلاستی قرار گرفته بودند.
مداخلات روانپزشکی برای متقاضیان عمل زیبایی بینی، ضرورت دارد
گروه روانپزشکی دانشگاه جندی شاپور اهواز نیز در سال 91 تحقیقی با عنوان «بررسی ارتباط بین تصویر بدنی و درخواست و تمایل به انجام رینوپلاستی در دانشجویان دختر» به سرپرستی استادیار گروه روانپزشکی این دانشگاه در خصوص وضعیت سلامت روان متقاضیان جراحی بینی انجام داده است. بر اساس نتایج این پژوهش که در بین 110 دانشجوی دختر این دانشگاه صورت گرفته، دانشجویانی که جراحی نشده‌اند و تمایلی به انجام عمل جراحی ندارند، با دو گروه افرادی که جراحی انجام نداده‌اند اما تمایل به این کار دارند و افراد مراجعه کننده جهت جراحی زیبایی، از نظر تصویر تن، تفاوت معناداری دارند.
این تحقیق نتیجه می‌گیرد که لازم است که متقاضیان رینوپلاستی قبل از انجام مداخلة زیبایی مورد ارزیابی روانشناختی به خصوص از نظر تصویر بدنی قرار گیرند تا در صورت لزوم، مداخلات روانشناسی و روانپزشکی در مورد آنها صورت گیرد.
یک تحقیق علمی که در سال 81 در مشهد صورت گرفته با گرفتن تست سلامت روانی که از افرادی که جراحی بینی انجام داده‌اند توصیه کرده که کسانی که تست GHQ آنها مثبت است مورد جراحی بینی قرار نگیرند. در این پژوهش گفته شده که 80 درصد ناراضیان عمل بینی، تست‌شان قبل از عمل، مثبت بوده است.
این پژوهش بر روی 20 نفر از داوطلبان عمل جراحی بینی انجام شده و تست‌های سلامت روان روز قبل از عمل و یک ماه بعد از عمل از داوطلبان گرفته شده است.
در یک بررسی دیگر که در دو مرکز درمانی اهواز صورت گرفته از 180 بیمار مورد بررسی، اگر چه گرفتگی بینی از بین 170 بیماری که مورد بررسی قرار داشته‌اند در اغلب موارد پس از یک سال از بین رفته، اما 9 نفر از بیماران به طور قطع برای درازمدت و شاید برای همیشه دچار عارضه گرفتگی بینی شده‌اند، این بیماران هیچ‌کدام سابقه گرفتگی بینی در دستگاه تنفسی خود نداشته‌اند.
در همین تحقیق یادآوری شده که بر اساس نظر برخی متخصصین، 85 درصد عمل‌های جراحی بینی، انسدادها و تغییرات مهمی در دستگاه تنفسی را به دنبال دارد که برای همیشه با فرد خواهد ماند و او را آزار خواهند داد.
ده‌ها عارضه‌ی خطرناک و تهدیدکننده‌ی زندگی
یک محقق در بخش گوش و حلق و بینی دانشگاه اولم آلمان در سال 2008 تحقیقی انجام داده که خطرات و آسیب‌های زیادی را برای جراحی زیبایی بینی برشمرده است. گرهارد رتینگر، ده‌ها مورد عارضه را برشمرده که در نتیجه این عمل حاصل می‌شود و برخی از این عوارض را خطرناک و تهدیدکننده‌ی زندگی قلمداد کرده است.
نویسنده این مقاله عمل جراحی بینی را یک عمل با خطرات بالا ارزیابی می‌کند و استدلالش این است که نتیجه و عوارض عمل در گذشت زمان، تغییرات بسیاری می‌کند و از طرفی، بسیاری از بافت‌ها در این عمل تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
یک عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در این زمینه می‌گوید: رینوپلاستی درست مثل هر جراحی دیگری می‌تواند با عوارضی همراه باشد. از عوارض رینوپلاستی می‌توان به خونریزی بینی، عفونت یا واکنش منفی نسبت به ماده بیهوشی اشاره کرد.
دکتر نوید نوری‌زاده اضافه می‌کند: سایر خطرات احتمالی و عوارض جراحی بینی عبارتند از: خون دماغ شدن مکرر؛ تنفس سخت از راه بینی؛ بی‌حسی دائمی در داخل و اطراف بینی؛ احتمال ایجاد ظاهر نامتقارن و غیریکدست در بینی؛ درد، تغییر رنگ یا ورم مداوم بینی؛ اثر زخم؛ سوراخ شدن تیغه بینی.
او تأکید می‌کند که بیمار حتما قبل از عمل باید در مورد عوارض احتمالی، آگاهی داشته باشد و جراح باید اطلاعات کاملی به او بدهد.
این دانشیار دانشگاه خاطر نشان می‌سازد: افرادی که مشکلات روان پزشکی دارند و دچار خودزشت انگاری بدن هستند یا به شدت وسواسی‌اند و از نظر خلقی ناپایدارند نباید اصلا جراحی بینی انجام دهند.
سه جراحی بینی در بخش خصوصی و سه فوت
در آذرماه 1400 ایسنا از فوت یک خانم 47 ساله که برای عمل زیبایی بینی به اتاق عمل یک کلینیک خصوصی جراحی محدود رفته بود خبر داد و نوشت که پس از خونریزی شدید بیمار، وی پس از چند ساعت از عمل، به بیمارستان منتقل می‌شود اما تلاش پزشکان برای نجات وی، نتیجه‌بخش نبوده است. یکی از مسؤولان دانشگاه علوم پزشکی مشهد در حاشیه‌ی این خبر به ایسنا گفته بود که این کلینیک، اجازه چنین عملی را نداشته و کارش غیر قانونی بوده است.
همچنین در سال 98 نیز روزنامه شهرآرا از یک کمای عمیق بیمار در یک کلینیک خصوصی به دنبال عمل زیبایی بینی خبر داده بود و مدیر نظارت و اعتبار بخشی وقت دانشگاه نیز در این زمینه گفته بود: پزشک معالج وی پس از تزریق آمپول بی‌حسی به دلیل مشکلی که برای یکی از بیمارانش به وجود آمده ناچار به ترک مطب شده و پس از بازگشت به مطب شروع به تزریق ماده‌ای خاص به بیمار برای لیزر چربی‌ها کرده که ناگهان بیمار دچار علائمی شبیه به سیانوز و تشنج می‌شود.این پزشک از اورژانس ۱۱۵ و کلینیک زیبایی واقع در طبقه فوقانی مطب خود درخواست کمک می‌کند اما عملیات احیای قلبی و تنفسی بیمار با موفقیت روبه‌رو نمی‌شود و بیمار با حالت کمای عمیق به بیمارستان قائم(عج) مشهد منتقل می‌شود.
12 شهریورماه یعنی حدود 10 روز قبل نیز یک دختر 16 ساله بر اثر عمل جراحی زیبایی بینی در اتاق عمل یک کلینیک در تهران درگذشت. جالب اینکه همه‌ی این اعمال جراحی در بخش خصوصی و به انگیزه کسب سود و نه ضرورت درمانی، صورت گرفته است.
اعمال زیبایی صورت، مانع اقدامات مراقبتی و بهداشتی پوست است
یک تکنسین بهداشت و مراقبت پوست می‌گوید: جراحی بینی یا سایر اعمال زیبایی صورت مانند بوتاکس، تزریق ژل و مانند آنها محدودیت‌هایی روی پوست ایجاد می‌کند که عملا اقدامات مربوط به مراقبت و بهداشت پوست را متوقف می‌سازد.
سیده مهتاب حسینی می‌گوید: وقتی شخص، ژل در لب تزریق می‌کند یا قسمت‌های مختلف صورت را بوتاکس می‌کند عملا دست ما برای اقدامات مراقبت و بهداشت پوست بسته می‌شود چون نمی‌توان در این قسمت‌ها کار کرد برای مثال دستگاه‌های اولتراسوند، حرارت ایجاد می‌کنند و ممکن است ژل داخل لب، ذوب شود و شکل آن تغییر کند.
وی همچنین در زمینه زیاد شدن تقاضای جراحی‌های زیبایی و نقش تبلیغات می‌گوید: به نظر من تبلیغات نقش زیادی در این زمینه ندارد بلکه تغییر سبک زندگی، نگرش نسل‌های جدید به مسئله‌ی زندگی و لذت‌اندیشی و همچنین ترویج مدگرایی، اهمیت بیشتری دارد.
همچنین یک خانم معلم خصوصی زبان انگلیسی که بیشتر با دختران کار می‌کندمی گوید: بسیاری از شاگردان من شتاب دارند که به هجده سالگی برسند و زودتر وارد فاز عمل بینی بشوند و دلیلش را هم نمی‌دانم ولی می‌شود گفت اشتیاق بسیار زیادی در این زمینه وجود دارد.
وی ادامه می‌دهد: در بین دوستان و آشنایان، افراد زیادی را در سنین مختلف سراغ دارم که به عمل زیبایی بینی روی آورده‌اند و البته تعدادی از آنها مشکلی هم با این عمل نداشته‌اند ولی بیشتر کسانی که می‌شناسم این عمل را انجام داده‌اند دچار مشکلات و عوارض بعدی شده‌اند.
رویا ، خانم 35 ساله که دو مرتبه جراحی بینی انجام داده است می‌گوید: بار اول که جراحی کردم، دماغم یک مقدار کج شد و بعد دکترم را عوض کردم و یک بار دیگر جراحی کردم. این دفعه، کجی بینی‌ام درست شد ولی دچار عارضه‌های دیگری مثل تنگی و گرفتگی بینی و مشکل در تنفس و صحبت‌کردن شدم. وقتی دکتر گفت بیا دوباره عمل کنم گفتم تو یک‌بار آسیب زده‌ای به صورتم و دیگر نمی‌خواهم باز هم مشکلات بیشتری درست کنی.
او می‌افزاید: اگر به عقل امروزم بودم هر گز این کار را نمی‌کردم چون اصلا به زحمت و دغدغه‌هایش نمی‌ارزد.
رویا ادامه می‌دهد: از پزشک شکایت کردم ولی به جایی نرسید و نتیجه‌ای نگرفتم. کاش این کار را نکرده بودم و این همه مصیبت نمی‌کشیدم.
یکی از خانم‌های سالمند که به تازگی صورتش را عمل زیبایی کرده می‌گوید: خانم‌ها تا هر زمان زنده باشند به زیبایی به خصوص در چهره‌ی خود اهمیت می‌دهند بنا بر این من هم تصمیم گرفتم چین و چروک‌های صورتم را بکشم و صورتم صاف‌تر شود.
نسرین ادامه می‌دهد: حالا در آستانه 75 سالگی هستم و مطمئن نیستم که این صورت چند وقت این طور می‌ماند ولی به هر حال توصیه‌ی دوستانم این طور بود. همین طور ابروهایم را تتو کردم و حالا احساس بهتری دارم.
اختلالات شخصیتی در بین متقاضیان جراحی بینی
سابقه بررسی وضعیت روانی متقاضیان جراحی‌های زیبایی به دهه‌ها پیش برمی‌گردد و ظاهرا اولین تحقیقات در این زمینه در نیمه‌های قرن بیستم در امریکا انجام شده است و بعضی از این محققان، این متقاضیان را روان‌نژند و خودشیفته برآورد کرده بودند.
پژوهشی که در بیمارستان رسول اکرم(ص) تهران توسط یک روانپزشک و دستیار وی در سال 83 در دانشگاه علوم پزشکی ایران صورت گرفته، اختلالات شخصیتی را در بین متقاضیان جراحی‌های زیبایی، معنادار ارزیابی کرده است.
در نگاه جامعه‌شناسان نیز، موضوع فراوانی جراحی زیبایی توسط زنان مورد توجه قرار گرفته است. گیدنز جامعه‌شناس معاصر انگلیسی معتقد است زنان به‌ویژه بر اساس ویژگیهای جسمانی‌شان مورد قضاوت قرار می‌گیرند، و احساس شرم‌ساری نسبت به بدن‌شان رابطه‌ی مستقیمی با انتظارات اجتماعی دارد. زنان در مقایسه با مردان بیشتر در معرض اختلالات تغذیه‌ای قرار می‌گیرند که وی آن‌را ناشی از چند دلیل عمده می‌داند: اول اینکه هنجارهای اجتماعی ما در مورد زنان به نسبت بیشتری بر جذابیت جسمانی تاکید دارد. دوم اینکه، آنچه به لحاظ اجتماعی تصویری مطلوب از بدن تعریف می‌شود، در مورد زنان تصویری لاغراندام و نه عضلانی است. سوم اینکه، هرچند امروزه زنان در عرصه‌ی عمومی و زندگی اجتماعی نسبت به قبل، فعال‌تر شده‌اند ، اما همچنان همانقدر بر اساس پیشرفتها و موفقیت‌هایشان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند که بر یایه‌ی وضعیت ظاهری‌شان.
حافظ هیچ اشاره‌ای به بینی نکرده است
همچنین یک پژوهشگر ادبی، شاید نخستین مقاله در تاریخ تحقیقات پزشکی را با رویکرد ادبی و بررسی تاریخ ادبیات ایران با نگاه به بحث بینی در این زمینه در طول تاریخ ادبی، نگارش کرده و پیشنهادات خود در زمینه راهکار کاهش تقاضای جراحی بینی را به این شکل ارائه داده است: «بینـی در ادبیـات ایـران، کـه همچـون آیینـه‌ای از جامعـه ایـران اسـت، همـواره به عنـوان ابـزاری بـرای هجـو و تحقیـر افـراد مـورد اسـتفاده قـرار گرفتـه اسـت؛ زیـرا بینـی نامـوزون، مؤثرتریـن عضـو در ایجـاد زشـتی در چهـره بوده اسـت. حافـظ از مجمـوع 735 بـار توصیـف اعضـای صـورت، حتـی یـک بـار هـم بـه بینـی اشـاره نکرده اسـت. هم اکنـون کـه امـکان تغییـر و اصلاح بینـی توسـط علـم پزشـکی ایجـاد شـده اسـت، جامعـه نیـز فرمهـای خاصـی از بینـی را پیشـنهاد می‌کنـد و بسـیار طبیعـی می‌نمایـد کـه افـرادی کـه تمایـل بـه تغییـر یـا اصلاح بینـی خـود را دارنـد، متقاضـی جراحـی بینـی باشـند. ایـن موضـوع بـا اینکه از نظـر گروهی از جامعه شناسـان و روانشناسـان یـک معضـل بـزرگ محسـوب می‌شـود، خـود محصـول ترجیـح جامعـه اسـت و آمـار رو به افزیـش ایـن نـوع جراحـی بیانگـر ایـن حقیقـت اسـت کـه تلاش پژوهشـگران بـرای منصـرف کـردن افـراد از ایـن عمـل به صـورت سـلبی، نتیجـه‌ای در بـر نداشـته اسـت. شـاید بهتـر باشـد کـه جامعـه بـا پاییـن آوردن هزینـه ایـن عمـل و قابل دسـترس کـردن آن بـرای همـه متقاضیـان، از ارزش جراحـی بینـی کـه هم اکنـون به عنـوان یـک مؤلفـه فضیلـت، جایـگاه والایـی در جامعـه کسـب کـرده، بکاهد و به این ترتیـب رغبـت افـراد را بـه اینگونـه جراحی‌هـا از بیـن ببـرد.
نگرش مذهبی، تعدیل کننده‌ی تقاضای جراحی زیبایی است
یک تحقیق که در سال 2018 در باره موضع متقاضیان عمل بینی در خصوص اعتقادات و بینش مذهبی انجام شده و سرپرستی آن را محمد رضا شریفیان، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد عهده‌دار بوده، به وضوح تأکید می‌کند که گرایش‌های مذهبی، عامل مهمی در پیشگیری از اوج گرفتن تقاضای جراحی بینی می‌باشد.
در این مطالعه، پژوهشگران به طور جداگانه رابطه بین سطح نگرش مذهبی و انگیزه برای جراحی بینی را ارزیابی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که در دسته بیمارانی که اندیکاسیون نسبی برای جراحی بینی داشتند، وجود اعتقادات مذهبی قوی با تقاضای کمتر برای جراحی مرتبط بود. از سوی دیگر، دین هیچ تأثیری بر نظر افراد دارای ناهنجاری شدید که نشانه مطلق جراحی زیبایی داشتند، نداشت.
محققان نتیجه گرفته‌اند که نگرش زنانی که دارای اعتقادات مذهبی قوی تری هستند، بیشتر باعث ارتقای ارزش های معنوی و زیبایی درونی می شود. در حالی که زنان با نگرش مذهبی کمتر اهمیت نگاه عمومی به لاغری و ظاهر را بیش از حد برآورد کردند. این یافته‌ها می‌تواند تقاضای کمتر برای جراحی نابه‌جا در میان زنان مذهبی را توضیح دهد.
نکته‌ی مهمی که در این تحقیق به آن اشاره رفته است، تأثیر تبلیغات و رسانه در گرایش به عمل بینی است. بنا به ارزیابی پژوهشگران، امروزه، احساسات فزاینده ای برای یک بینی ایده آل نازک در تبلیغات وجود دارد، و بنابراین قرار گرفتن در معرض رسانه ها باید به عنوان یک عامل انگیزشی مهم برای انجام جراحی زیبایی در نظر گرفته شود.
تبلیغات، عوارض منفی را مخفی می‌کنند
در این میان، سایت‌های تبلیغاتی و همچنین شبکه‌های اجتماعی مؤسسات مرتبط با پزشکان یا مراکز درمانی که این عمل‌ها را انجام می‌دهند، بشدت از بیان عوارض و تبعات منفی این جراحی‌ها خودداری می‌کنند و برای خالی نبودن عریضه، یکی دو مورد از پیامدهای اجتماعی حاشیه‌ای را به عنوان مضرات آن بیان می‌نمایند که خواننده یا بیننده، به هیچ عنوان از تصمیم تقاضای زیبایی بینی، منصرف نشود.
به هر روی، عمل رینوپلاستی یا جراحی بینی و همچنین سایر اعمال زیبایی، یکی از مصیبت‌های دامنگیر جوامع انسانی در عصر حاضر است. اگر روزی، تلاش برای ارتقای دانش جراحی پلاستیک و اعمال جراحی این بخش، به قصد التیام بخشیدن به بیمارانی صورت می‌گرفت که بر اثر حوادث یا پدیده‌های مادرزادی، دچار مشکلاتی در صورت یا سایر نواحی بدن‌شان بودند، متأسفانه امروز، بیشتر این عمل‌ها با انگیزه‌ی زیباتر شدن و زیبا به نظر رسیدن توسط دیگران انجام می‌شود؛ پدیده‌ای که می‌توان آن را هم یکی از تبعات منفی زندگی مدرن امروزی تلقی کرد.
خوشبختانه در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مانند سایر مراکز وابسته به وزارت بهداشت و درمان، تأکید متخصصان و پزشکان انسان‌دوست بر عدم جراحی صرفا به قصد زیبایی است و بیشتر نخبگان و فرهیختگان حوزه‌های پزشکی بر آنند که آفرینش انسان خواست خداست و هیچ‌کس نباید افراد را بنا به ظاهرشان قضاوت کند بلکه این ایمان، تقوا، انسانیت، اخلاق‌مداری و مسؤولیت‌پذیری آحاد جامعه است که ارزش واقعی آنها را تعیین می‌کند.
منبع:وبدا